رئیس سندیکای کاغذ و مقوا افزود: در حال حاضر مجوز تولید دو میلیون و 400 هزار تن کاغذ (به جز تیشو) در کشور وجود دارد که یک میلیون و 600 هزار تن تولید می شود.
وی به مصرف کاغذ نیز اشاره کرد و ادامه داد: مصرف سالانه کاغذ بسته بندی 900 هزار تن است. مصرف کاغذ تحریر نیز 280 تا 380 هزار تن اعلام می شود، اما به نظر من رقم کمتری است. در سال های اخیر به این میزان واردات انجام شده، اما به دلیل تخصیص ارز ارزان تر به واردات این محصول، برای مصارف دیگر مثل کاغذ ساندویچ، جعبه شیرینی و بسته بندی مجدد و صادرات به کشورهای همسایه مثل عراق و افغانستان استفاده می شود.
روغنی گلپایگانی تصریح کرد: تاکنون ظرفیت 140 هزار تن تولید کاغذ تحریر در کشور ایجاد شده، اما تولید کاغذ 40 تا 50 هزار تن است که عمده آن در شرکت مازندران که با آموزش و پرورش قرارداد تولید کاغذ کتاب های درسی را دارد، انجام می شود.
وی افزود: در اصل دولت با بالا رفتن نرخ ارز و مشکلات مربوط به واردات، کمک کرد این واحد به چرخه تولید برگردد. حدود دو تا 3000 تن نیز در سایر شرکت ها تولید می شود.
به گفته رئیس سندیکای کاغذ و مقوا، تولید کاغذ تحریر در سال 1392 تا 1393 بالاترین میزان، معادل 60 تا 80 هزار تن بود، اما بعد از آن افت شدید داشت و در نهایت سال قبل با قرارداد واحد مازندران با آموزش و پرورش دوباره تولید به 40 تا 50 هزار تن افزایش یافت.
وی در ادامه با اشاره به اینکه در بخش کاغذ تحریر دولت به دنبال خودکفایی است، افزود: اما روی موضوع خودکفایی در همه محصولات مسئله وجود دارد، چرا که به لحاظ اقتصادی درست نیست. برای خودکفایی در هر بخش باید به منابع و مزیت ها نگاه کرد که در کاغذ تحریر صاحب مزیت نیستیم، چون باید خمیر وارد کنیم. به طور کلی با واردات کاغذ تحریر برای تنظیم بازار موافقم اما باید نیاز واقعی به کاغذ تحریر بدون تأثیر از رانت و فشار سیاسی مشخص شود و بعد راجع به تولید تصمیم گیری کنیم.
سهم 20 تا 25 درصدی کاغذ در قیمت کتاب
روغنی گلپایگانی درباره تغییرات نرخ کاغذ تحریر گفت: بالای 70 درصد کاغذ تحریر وارداتی و تابع نرخ ارز است، البته معمولاً کاغذ ارز ارزان تر دریافت می کند. در زمان تخصیص ارز 4200 تومانی به کاغذ هم مسائلی پیش آمد و در اصل به اسم کاغذ اما به نفع دیگران بود تا جایی که بخش زیادی از آن کاغذها بسته بندی مجدد و به عراق و افغانستان صادر می شد.
وی در ادامه با بیان اینکه دعوای قدیمی بین تولیدکنندگان و ناشران در رابطه با تأثیر قیمت کاغذ بر مصرف کتاب وجود دارد، گفت: سهم قیمت کاغذ در قیمت تمام شده کتاب 20 تا 25 درصد و مابقی مربوط به جلد، ویراستار، چاپ و غیره است. به طور کلی کتاب خواندن یک عادت فرهنگی است. من در این زمینه تخصص ندارم، اما طبق اعلام وزارت ارشاد، سرانه مطالعه در ایران 10 تا 12 دقیقه است که به نظر می رسد عامل آن گرانی نیست.
مافیا داریم؟
روغنی گلپایگانی در پاسخ به این سوال که آیا در بخش واردات کاغذ مافیا وجود دارد؟ تصریح کرد: شخصاً با مافیاسازی و سلطان سازی زاویه دارم، اما هستند کسانی که به بخش هایی متصل هستند و کاغذ وارد می کنند. مهم ترین مصرف کننده کاغذ در ایران، دولت است که از کاغذ تحریر برای تولید کتاب های درسی و غیره استفاده می کند.
رئیس سندیکای کاغذ و مقوا اضافه کرد: همچنین برخی واحدهای مربوط به کتاب های کمک درسی، ارز دریافت کردند و به اسم کنکور تجارت کاغذ کردند. به طور کلی ارز چندنرخی، رانت ایجاد می کند و ارز ارزان تر هم سر سفره مصرف کننده برنمی گردد. بنابراین موافق ارز تک نرخی هستم، اما چون فشار زیادی به مردم وارد می شود، شرایط امروز کشور آمادگی آن را ندارد.
روغنی گلپایگانی اظهار داشت: مصرف واقعی کاغذ تحریر به نظر شخصی من حدود 200 هزار تن است بنابراین درخواست ما این است که وزارت صمت و ارشاد میزان مصرف کاغذ تحریر را به به تفکیک بخش های مختلف اعلام کنند تا تولید با آمارها تنظیم شود.
کاهش مصرف کاغذ روزنامه به 10 هزار تن
وی در ادامه تصریح کرد: مصرف کاغذ روزنامه نیز هفت سال پیش 130 هزار تن بود، اما به دلیل تغییر ساختار روزنامه ها که در دنیا هم شاهد هستیم، الآن به هشت تا 10 هزار تن رسیده است.
روغنی گلپایگانی با بیان اینکه در بحث واردات بین وزارت صمت و جهاد اختلاف هست، گفت: اما گاهی برای تنظیم بازار باید واردات انجام شود و با تولید انحصاری هم مخالفم که نتیجه آن بازار خودروی امروز است. اما دلیل اصلی پایین بودن تولید کاغذ در کشور، این است که قوانین بالادستی به نفع واردات است و حمایت و برنامه ریزی هم به اندازه کافی وجود ندارد؛ از جمله اینکه 9 درصد مالیات بر ارزش افزوده به واردات تعلق نمی گیرد، اما بخش تولید باید آن را پرداخت کند. دلیل دیگر پایین بودن تولید کاغذ تحریر، خوب نبودن نظام بهره وری در کشور است. به طور کلی مشکلات زیرساختی اساسی برای تولید وجود دارد که از جمله آن ها می توان به مشکلات تأمین آب، برق و گاز اشاره کرد.
رئیس سندیکای کاغذ و مقوا با بیان اینکه برای افزایش تولید کاغذ تحریر به حمایت دولت نیاز است، گفت: دولت باید تضمین دهد کاغذ تولیدکنندگان را می خرد و همچنین با توجه به قوانین حمایتی از واردات این محصول، تضمین دهد قرار نیست به صورت ناگهانی ارز به واردات تخصیص داده شود تا این کاغذها روی دست تولیدکنندگان بماند. برای مثال در سال های اخیر واحدی که در بندر امیر آباد فقط برای تولید کاغذ تحریر تولید شده بود، به دلیل عدم حمایت به سمت تولید کاغذ بسته بندی رفت.
کاغذ بسته بندی صادر می کنیم
وی در ادامه با بیان اینکه در بخش کاغذ بسته بندی از واردکننده به صادرکننده تبدیل شده ایم، تصریح کرد: صادرات کاغذ بسته بندی در سال های اخیر به اروپا هم انجام شده، اما موانع صادراتی و مشکلات دیپلماسی اقتصادی وجود دارد و تحریم مانع صادرات به اروپا است. صادرات کاغذ در سال گذشته حدود 80 هزار تن بوده که عمدتاً بسته بندی بوده و بازار هدف هم عراق و افغانستان بوده است، اما در سال های قبل به اروپا و ترکیه هم صادر می کردیم. ترکیه مصرف کننده بزرگی بود، اما در سال های اخیر دو واحد ساخت که یکی از آن ها در زلزله از بین رفت.
روغنی گلپایگانی درباره وضعیت تأمین مالی این صنعت نیز گفت: یکی از مسائل دریافت 9 درصد مالیات بر ارزش افزوده از واردات ماشین آلات است که قبلاً دریافت نمی شد. درباره تأمین مالی نیز بخاطر سیاست های انقباضی، سال گذشته وضعیت مناسب نبود. بنابراین سال گذشته تولید گران تر و تأمین مالی سخت تر شده بود. اما امسال تازه شروع شده و نمی توان قضاوت کرد. در حال حاضر واردات کاغذ تحریر، ارز 28 هزار و 500 تومانی دریافت می کند، اما تخصیص آن بسیار سخت و طولانی است و پنج ماه هم طول می کشد. سیاست بازگشت ارز هم مشکلاتی برای صادرکنندگان و تولیدکنندگان ایجاد می کند.
به گفته وی سال گذشته تولید کاغذ بسته بندی رشد داشت، اما میزان آن کم بود که دلیل آن جنگ روسیه و اوکراین است. روسیه مهد تولید خمیر کاغذ در دنیا است که در سال گذشته بخاطر تحریم ها، اروپایی ها محصولات این کشور را نخریدند و این محصولات با واسطه به ایران آمد و بازار ایران را بهم ریخت. بنابراین سال قبل برای بازار کاغذ بسته بندی، سال خوبی نبود.
منبع: مهر
