به گزارش بانک و صنعت، برنامه تلویزیونی «کشیک سلامت» یک روز بعد از سفر تیم واکنش اضطراری وزارت بهداشت به استان بحران زده سیستان و بلوچستان پخش شد و در این برنامه، سید موید علویان، معاون وزارت بهداشت در دولت نهم و زهرا شیخی، سخنگوی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، تاخیر در تولید و واردات واکسن کرونا، دست های خالی دولت از برنامه های مدون و منظم برای کنترل بیماری و شفاف نبودن متولیان سلامت با مردم درباره تمام مشکلات و چالش های پیش رو را از مهم ترین ضعف های دولت دانستند اما در پایان این برنامه، کیانوش جهانپور، سخنگوی سازمان غذا و دارو و رییس مرکز اطلاع رسانی وزارت بهداشت، مهمان دیگر این برنامه بود که به برخی انتقادات این کارشناسان پاسخ داد.
در ابتدای این برنامه تلویزیونی که عصر جمعه 11 تیر ماه از شبکه سلامت پخش شد، به دنبال پخش یک فیلم مستند و دکلمه ای مفصل درباره سوءمدیریت دولت در کنترل بحران کرونا و انتقاداتی از سوی مجری این برنامه و طرح چرایی ورود کشور به پیک پنجم کرونا، زهرا شیخی، سخنگوی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس گفت: «از خیلی وقت قبل، پیش بینی چنین وضعی را داشتیم. ضمن تقدیر و تشکر از مدافعان سلامت و کادر درمان، این گلایه همچنان باقی است که ما در کنترل کرونا، از ابتدا تا امروز هیچ دستورالعمل و برنامه ریزی مشخص و مدیریت هدفمند و پیشگیرانه و مشخصی نداشتیم. ما با ویروسی مواجهیم که هر روز رفتارهای ناشناخته و جهش های مختلف دارد. این ویروس، عامل مهاجم برای همه دنیاست.
در بررسی میزان رعایت فاصله فیزیکی و ماسک از سوی مردم، آنچه می بینیم نشان می دهد که پروتکل ها بیش از 70درصد رعایت می شود اما در مورد واکسیناسیون به عنوان یک اقدام پیشگیرانه چه کردیم؟ مجلس، از روز اول این تاکید را داشت که باید واکسن قابل اطمینان وارد شود. هفته گذشته، طبق گزارشی که دریافت کردیم، بانک مرکزی اعلام کرد که 177 میلیون دلار بابت سبد کوواکس، پرداخت شده در حالی که تا شهریور ماه پارسال، یک میلیارد یورو هم به اسم کرونا از صندوق ذخیره ارزی دریافت شده بود اما تابستان پارسال، حدود 7 شرکت ایرانی در گزارش هایی اعلام کردند که با ارقام بسیار کمتر و حدود 30 میلیون دلار می توانند واکسن تولید کنند. نمایندگان این شرکت ها می گفتند که برای دریافت مجوز از سازمان غذا و دارو معطل مانده اند و بعد از پیگیری های کمیسیون بهداشت، خط تولید واکسن ایرانی هم فعال شد.»
شیخی افزود: «مردم انتظار واکسن قابل اطمینان دارند. طبق گزارشی که به کمیسیون بهداشت رسیده، تنها واکسن موجود در سبد کوواکس که به ایران رسید، آسترازنکا بود که از جمله واکسن های پرعارضه است و با وجود ارزانی قیمت، امروز در بسیاری کشورها، این واکسن را پس زده اند. بنابراین، ما چیزی را دریافت کردیم که دنیا پس زده بود.»پ
به دنبال صحبت های شیخی، سیدموید علویان؛ معاون بهداشت دوره وزارت کامران باقری لنکرانی؛ وزیر بهداشت دولت نهم، با نگاه دیگری انتقادات تندی درباره عملکرد دولت و وزارت بهداشت در مدیریت و کنترل کووید19 مطرح کرد. موید علویان با اشاره به سرفصل عملکرد 16 ماهه دولت درباره کنترل کرونا در کشور گفت:«در خانه بمانیم، ماسک بزنیم، سفر نرویم، فاصله اجتماعی را رعایت کنیم، نیمه شب هم اگر از خانه خارج شویم، جریمه می شویم. این، خلاصه عملکرد دولت و وزارت بهداشت طی یک سال و نیم گذشته است در حالی که امروز وارد پیک پنجم کرونا شده ایم و این پیک تا یک ماه دیگر ادامه دارد و در این مدت هم، عده ای از عزیزان ما فوت می کنند و اجتماع و اقتصاد ما آسیب می بیند و بعد هم باید منتظر پیک ششم باشیم.»
علویان با تاکید بر ضرورت مدیریت صحیح واکسیناسیون به عنوان تنها راهکار پیشگیرانه موثر در مبارزه با ویروس در حال جهش کرونا و انتقاد از سهل انگاری دولت در تسریع روند واردات و تولید واکسن گفت: «چرا ما دیر به واکسن رسیدیم؟ چون تیم مسوولان سلامت، در این یک سال و نیم تغییر نکرده. چون کسانی گفتند قرنطینه، یک اقدام قرون وسطایی است و امروز هم همان ها، متولی هستند.200 نفر از متخصصان به رییس جمهوری نامه نوشتند و رونوشت این نامه را برای وزیر بهداشت هم فرستادیم و گفتیم بروید و در طرح اثربخشی واکسن های جهانی مشارکت کنید. جواب این نامه چه بود؟ گفتند ما هرگز ملت ایران را موش آزمایشگاهی واکسن های خارجی نمی کنیم. این پاسخ، عوام فریبی است. مگر همین امروز، واکسن های داخلی خودمان را بر داوطلبان ایرانی امتحان نمی کنیم؟ واکسن را باید آزمایش کنیم و امروز هم این همه داوطلب داریم که واکسن روی آنها آزمایش شود. بنابراین، تفکر غلط، بی سوادی یا لجاجت، باعث شد ما وارد طرح اثربخشی واکسن های جهانی نشویم.
اما در مورد تولید واکسن های داخلی چه اتفاقی افتاد؟ در تولید واکسن های داخلی هم با تاخیر مواجه شدیم چون متخصصان معتقد به نظریه ایمنی گله ای حاکم بودند و اعتقادی به واکسن نداشتند و در سطوح عالی این بحث را مطرح می کردند که اگر کل مردم مبتلا شوند، بیماری از طریق ایمنی جمعی و گله ای کنترل خواهد شد که این نظر، یک بحث غیراخلاقی و غیرعلمی بود و به زباله دان تاریخ رفت اما کسانی که این نظر را در کشور ما اجرا کردند باید توبه کنند چون باعث مرگ تعدادی از هموطنان شدند. حالا هم که واردات و تولید داخل داریم و آقایان می گویند که باید تا مهرماه و به دلیل بازگشایی مدارس و دانشگاه ها و عادی شدن فضای کسب وکار، 60 درصد جمعیت کشور را واکسینه کنیم، باز هم غیرممکن است.چرا؟ می گویند تا شهریورماه، 10 میلیون دوز واکسن از مجموع واردات و تولید داخل، تهیه خواهد شد ولی این میزان واکسن ارزشی ندارد و اثرگذار نیست چون باید جمعیت عظیمی را ظرف 3 تا 6 ماه واکسینه کنیم در حالی که امروز و بعد از 6 ماه، هنوز 50 درصد جمعیت کشور هم واکسینه نشده اند و حتی با فرض اینکه هر ماه موفق شویم 5 میلیون نفر را واکسینه کنیم، واکسینه شدن 60 درصد جمعیت کشور هم 18 ماه طول خواهد کشید.»
علویان افزود: «باید برای تقویت تولید داخل و واردات واکسن های خارجی قابل اطمینان تلاش کنیم. باید از توان تمام نهادها شامل بسیج و سپاه و ارتش و هلال احمر و شهرداری ها و بخش خصوصی و بخش دولتی استفاده کرده و جهاد جدی و بسیج عمومی ایجاد شود و در مراکز درمانی و ایستگاه های مترو واکسیناسیون انجام شود. فقط در این صورت، پیک پنجم را رد می کنیم وگرنه باید منتظر پیک ششم و مرگ بیشتر عزیزان باشیم. آنچه از روند واکسیناسیون در هفته های گذشته هم شاهد بودیم البته هم کرامت انسانی را زیر سوال برد و هم سلامت مردم را به خطر انداخت.
آقای رییسی که امروز، رییس جمهوری ایران است، باید در مقابل تمام ملت ایران پاسخگو باشد و چون بر حفظ کرامت انسانی تاکید کرده، باید بیاید و تکلیف این کرامت انسانی را مشخص کند. اینکه مردم ایران سوار هواپیما بشوند و بروند کشورهای همسایه و با بدبختی واکسن بزنند، خلاف کرامت انسانی است. ما هم قبول داریم که به دولت واکسن نمی فروشند ولی ده ها شرکت خصوصی تقاضا کرده اند که مجوز واردات واکسن بگیرند و در پیچ و خم اداری گیر کرده اند. واکسن باید به رایگان در اختیار مردم قرار بگیرد و بخش خصوصی می تواند واکسن را وارد کند و در اختیار دولت و شبکه توزیع قرار دهد چون این دولت توان و عرضه این کار را ندارد.چشم انتظاری برای واکسن ایرانی، افتخار نیست و معطل گذاشتن مردم برای رسیدن واکسن ایرانی اشتباه است.»
به دنبال صحبت های علویان، کیانوش جهانپور؛ سخنگوی سازمان غذا و دارو و رییس مرکز اطلاع رسانی و روابط عمومی وزارت بهداشت، پشت خط تلفن آمد و در پاسخ به انتقادات مهمانان برنامه «کشیک سلامت» گفت:«ما می پذیریم که در بخشی از فراز و فرودهای واکسن کرونا، ضعف هایی داریم و بارها عذرخواهی کردیم. هیچ بخشی از ارکان حاکمیت، موافق کارآزمایی بالینی واکسن های خارجی بر مردم ایران نبود. مقام معظم رهبری، رییس جمهوری و سایر ارگان ها و شوراهای مرتبط با مباحث امنیتی، موافق کارآزمایی بالینی فاز 3 واکسن خارجی بر مردم ایران نبودند و ما هم به این کار معتقد نبودیم چون کشور خارجی؛ ولو دوست و برادر، می گفت که اطلاعات مختصری درباره این واکسن به ما خواهد داد مشروط به اینکه کارآزمایی بالینی واکسن در ایران بر 40 هزار نفر انجام شود که ما هم در وزارت بهداشت، بر اساس عزت و حکمت و مصلحت، موافق چنین شرطی درباره یک واکسن ناشناخته نبودیم. ما کشور امارات نبودیم که کارآزمایی بالینی واکسن خارجی، بدون حتی یک صفحه اطلاعات، بر مردم ما انجام شود و بعد هم بگویند تولید مشترک و انتقال فناوری، منتفی است.»
به دنبال این اظهارات جهانپور، موید علویان با طرح سوالی خواستار پاسخگویی سخنگوی سازمان غذا و دارو شد و پرسید: «زمانی که داروهای مختلف خارجی وارد ایران می شد و بر مردم تست می شد، حاکمیت کجا بود؟ آیا آن زمان، حاکمیت مطلع بود؟ آن زمان که مردم، داروهای خارجی را هر ویال 50 الی 60 میلیون تومان می خریدند، حاکمیت کجا بود؟» به دنبال این پرسش ها، جهانپور در پاسخ افزود:«حفظ حرمت دغدغه های ارکان حکومتی واجب است و جایگاه قانونی ارکان مختلف حاکمیت هم به رسمیت شناخته شده و بنابراین، بحث ضعف و بی عرضگی دولت، قدری بی انصافی است. بر اساس مصوبه ستاد ملی مقابله با کرونا، پیشرانی خرید واکسن داخلی با وزارت بهداشت بود. دوستان ما در دستگاه دیپلماسی هم دنبال واکسن بودند و بخش خصوصی هم، قبل از نوروز امسال، برای واردات 100 هزار دوز واکسن، مجوز و موافقت گرفت ولی نتوانست وارد کند اما بعد از آن به رییس جمهوری نامه نوشتند که می خواهیم 10 میلیون دوز واکسن وارد کنیم که غیر از یک یا دو مورد، باقی واکسن ها، قیمت 2 الی 6 برابر گران تر از واکسن تولید داخلی داشت.با این حال، 38 مجوز برای بخش خصوصی صادر شد. همزمان، دولت روسیه به ما نامه زد که پروفرماها و امضاهای این شرکت ها، جعلی است و ما با هیچ کس جز دولت شما و نماینده دولت شما که سفیر شما در مسکو است، مذاکره نخواهیم کرد.»
جهانپور افزود: «وزارت بهداشت از اردیبهشت 1399، مذاکرات واکسن را از طریق ویدئو کنفرانس با وزیر بهداشت چین و روسیه و هند و کوبا و کشورهایی که ممکن بود تولید کننده واکسن باشند آغاز کرد و به موازات، فرآیند تولید واکسن در محیط ازمایشگاهی کشور هم آغاز شد اما قرار بود تا تیر ماه 1399، هیچ صحبتی در این باره مطرح نشود چون معتقد بودیم هیچ واکسنی در ایران توسعه پیدا نکرده و ممکن است فرآیند تولید با مشکل مواجه شود اما از تیر ماه که اولین تست های موفق انجام شد، ما هم این موضوعات را رسانه ای کردیم.ما در وزارت بهداشت، اهمال و تاخیر برای تامین و تهیه و تولید واکسن را قبول نداریم همانطور که دوستان عرصه دیپلماسی هم در این زمینه هیچ اهمالی را قبول ندارند و می گویند که در این مدت، ارتباط نزدیکی با کشورها داشته اند. با این حال در خبرها آمد که وزارت بهداشت به واردات 20 میلیون دوز واکسن اسپوتنیک مجوز نداده در حالی که تا سوم اردیبهشت امسال و به گفته معاون نخست وزیر روسیه، مجموع تولیدات 3 واکسن روسیه، 27 میلیون و 800 هزار دوز بود که از این مجموع 18 میلیون دوز را به مردمش تزریق کرده و به 63 کشور هم به میزان 400 هزار و 500 هزار و 600 هزار دوز فروخته بود و به ما هم با وجود تعهد 2 میلیون دوز، فقط 920 هزار دوز تحویل داد.کشور چین هم که دوستان می گفتند وزارت بهداشت مانع از واردات 18 میلیون دوز واکسن چینی شده، متعهد بود که تا خرداد ماه به ما 10 میلیون دوز واکسن بدهد که تا الان 3 میلیون دوز تحویل داده.»
جهانپور در ادامه صحبت هایش افزود: «مشکلاتی هم که طی هفته گذشته در تهران بابت واکسیناسیون ایجاد شد، متوجه نقصان شبکه بهداشتی تهران است.بزرگ ترین معضلی که طی 18 ماه گذشته با آن مواجه بودیم، ضعف شبکه بهداشتی در شهر تهران و قطع ارتباط حدود 6 میلیون نفر جمعیت سیال پایتخت با این شبکه بود که این مشکل هم در مدت 18 ماه قابل حل نبود. ما از مردمی که در برخی مراکز دچار مشکلاتی بابت واکسیناسیون شدند عذرخواهی می کنیم.»
