به گزارش پایگاه تحلیلی خبری بانک و صنعت ، حسابرسی داخلی یک فعالیت مستقل، اطمینان بخش واقع بینانه و مشاوره ای است که برای ارزش افزایی و بهبود عملیات سازمان طراحی شده است. حسابرسی داخلی با فراهم ساختن رویکردی سیستماتیک و روش مند برای ارزیابی و بهبود اثربخشی فرآیندهای راهبری، مدیریت ریسک و کنترل، سازمان را در دستیابی به هدف هایش یاری می کند. حسابرسی داخلی نوعی سیستم کنترلی بوده که مدیران سازمان برای مشخص شدن کیفیت هزینه کردها و عملیات های مالی و آگاهی از وضعیت مالی شرکت و دارایی ها انجام می دهند. به طور کلی حسابرسی بررسی اسناد و مدارک مالی شرکتها و بنگاههای اقتصادی بوده که بدون جانب داری و شفافیت باید توسط کارشناسان مستقل حسابرسی انجام شود. این کارشناسان چه به حسابرسی داخلی یا حسابرسی خارج سازمانی می پردازند باید اختیار عمل داشته و بصورت مستقل و آزاد بتوانند صورت ها و اسناد مالی را بررسی و نتیجه را بدون هیچ گونه ترسی اعلام نمایند. حسابرسی به معنی بررسی و کنکاش اسناد و مدارک مالی و حسابداری به جهت کشف اختلافات، تخلفات و اشتباهات سهوی و عمدی می باشد. بررسی ها ممکن است به جهات تهیه گزارشات داخلی یا گزارشاتی با مخاطبین خارج سازمانی انجام شود و هر کدام به شیوه خاص و استاندارد خود باید انجام و ارائه گردد.
عضو انجمن حسابرسان داخلی اضافه کرد، حسابرسی رشته ای بسیار گسترده و با تخصص های فراوان بوده که هر کدام به صورت خاص به مباحث مشخصی در حیطه حسابرسی می پردازند. حسابرسی را می تواند به لحاظ اهداف و موضاعات مورد بررسی ، از لحاظ ماهیت رسیدگی، از نظر شیوه انجام کار، از نظر زمان انجام کار و از لحاظ نوع خود حسابرسان طبقه بندی نمود. حسابرسان در هر طبقه ای که قرار بگیرند یکسری وظایف کلی دارند که باید نسبت به انجام آن متعهد باشند.
در ادامه توسلی، نویسنده کتاب نامه مدیریت با رویکرد کنترل های داخلی به چند پرسش پاسخ گفت:
حسابرس داخلی به لحاظ حقوقی چه کسی می تواند باشد؟
حسابرس داخلی یکی از افراد مالی و حسابداری شرکت بوده که اختیار دسترسی به همه اسناد و مدارک مالی و غیر مالی را داشته و امکان برقراری ارتباط با مدیران ارشد سازمان را هم دارد.
حسابرسی داخلی به چه علتی باید انجام شود؟
هدف حسابرسی داخلی حسابرسی داخلی به منظور کنترل منابع مالی و انحرافات آن بایستی در سازمان انجام شود تا از بروز مشکلات مالی و اشتباهات فاحش و زیان های ناشی از آن پیشگیری نماید .حسابرسی داخلی در واقع وظیفه بررسی رعایت الزامات قانونی را در سازمان بر عهده دارد و اگر این الزامات انجام نشده و یا ناقص انجام شده باشند انها را کشف و درصدد رفع ان برآیند .حسابرسی داخلی در صورت بروز سوء استفاده های مالی انها را شناسایی کرده و از ضرر های بیشتر پیشگیری می نماید .حسابرسی داخلی می تواند محل هایی که منابع مالی در حال هدر رفتن هستند را شناسایی کرده و به مدیران ارشد به منظور متوقف کردن آن گزارش دهد .حسابرسی داخلی فقط معطوف به شناسایی انحرافات مالی نبوده و سایر انحرافات سازمان که می تواند ضرر مالی برای شرکت داشته باشد هم شناسایی می کند.
حسابرسی داخلی با حسابرسی خارج سازمانی چه تفاوتی با هم دارند؟
حسابرس داخلی از افراد داخل سازمان می باشد اما حسابرس خارجی از موسسه خدمات مالی و حسابرسی به شرکت اعزام می شوند .حسابرسی خارجی توسط قانون الزام شده است و عدم انجام ان تخلف قانونی محسوب میشود اما در مورد حسابرس داخلی الزام قانونی وجود ندارد و توسط مدیریت سازمان برای بررسی انحرافات و رفع آن انجام می گردد .حسابرس خارجی باید به مراجع قانونی و اعضا هیت مدیره پاسخگو باشد اما حسابرس داخلی به مدیران سازمان پاسخگو خواهد بود .حسابرسی خارجی و مستقل فقط انحرافات مالی و اسناد مالی را بررسی کرده و به مسایل دیگر سازمان کاری ندارد اما حسابرس داخلی علاوه بر بررسی های مالی سایر الزامات و قوانین جاری در سازمان را هم بررسی و انحرافات انها را در صورت وجود کشف می کند.
حسابرس داخلی باید چه ویژگی هایی داشته باشد؟
حسابرس داخلی باید مستقل باشد و تحت نفوذ هیچ یک از افراد سازمان در هر جایگاه و سمتی که هستند قرار نگیرد .حسابرس داخلی باید فن گزارش دهی را بلد بوده و اختیار امضا و مهر داشته و گزارش تهیه شده را با مهر و امضا خود ارائه دهد .حسابرس داخلی باید امکان دسترسی به کلیه اسناد مالی و غیر مالی داشته باشد و از مقام مستقلی برخوردار باشد .حسابرس داخلی می تواند در کلیه بخش های شرکت اعم از مالی ، مدیریتی ، استراتژیک ، سرمایه گذاری ، اداری و حقوق و دستمزد، برنامه های آموزشی و غیره وارد و به بررسی اسناد و مدارک ان بپردازد.
وظایف اصلی حسابرس داخلی شامل چه مواردی میتواند باشد؟
حسابرس داخلی باید گردش مالی و حساب های بانکی سازمان را بررسی و کنترل نماید. حسابرس داخلی باید به عملیات های مالی مربوط به بودجه و هزینه ها اشراف کافی داشته و انها را تحت کنترل داشته باشد .حسابرس داخلی باید عملیات های مالی مربوط به پرداخت حقوق و دستمزد و جزییات و نحوه پرداخت انها را به خوب شناخته و اسناد و مدارک ان را بررسی نموده و از بروز انحرافات جلوگیری کند.
حسابرس داخلی باید بر تنخواه واحد های مختلف و خرید های داخلی نظارت کرده و کلیه فاکتور و اسناد خرید و هزینه کردها را مطابقت داده و صحت و درستی آنها بررسی نماید .حسابرس داخلی باید بر فرایند انبارگردانی و جزییات ان مسلط بوده و ورود خروج کلیه اجناس و مواد و غیره را به انبار تحت کنترل اسنادی داشته باشد .حسابرس داخلی برای بررسی کلیه قسمتها برنامه داشته و سرفصل ارزیابی برای انها تهیه کرده و بر اساس فرمت و سر فصل برنامه ریزی شده به بررسی بپردازد.
آیا نحوه گزارش دهی در حسابرس داخلی و حسابرس خارجی تفاوت دارد؟
گزارش دهی در حسابرسی داخلی و خارجی متفاوت است. در حسابرسی داخلی گزارش فقط در دسترس مدیران ارشد سازمان قرار گرفته و سایر پرسنل و عموم مردم از ان مطلع نخواهند شد اما در حسابرسی مستقل این گزارش در اختیار اعضا هیت مدیره و سهام داران و حتی عموم مردم هم می تواند قرار گیرد.
حسابرسی داخلی به طور کلی یک بخش خیلی مهم در رده‌های سازمانی به خصوص شرکت های بزرگ با فرایند های پیچیده مالی می‌باشد. انجام صحیح و هدفمند فرایند حسابرسی داخلی میتواند از انحرافات مالی بزرگ و حیف و میل منابع و دارایی ها پیشگیری کرده و در حفظ آنها کمک شایانی نماید. شرکتها و موسسات دارای عملیات مالی می‌توانند برای تربیت حسابرس داخلی خبره و کارآمد از موسسات خدمات مالی و حسابرسی کمک گرفته و آموزش‌هایی را برای افراد ذیربط در سازمان خود ترتیب دهند . شرکت حسابداری محاسبان تلاشگر خبره با در اختیار داشتن یک تیم خبره حسابرسی هم در مبحث حسابرسی داخلی و هم حسابرسی مستقل می تواند مشاوری امین و کارامد برای شرکت ها و موسسات باشد.
حسابرسی انواع مختلفی دارد :
انواع حسابرسی: حسابرسی شامل حسابرسی داخلی و حسابرسی خارج سازمانی بوده که هر دو با اهداف خاصی انجام می شوند. حسابرسی داخلی توسط یکی از کارشناسان مالی همان شرکت به منظور تشخیص انحرافات مالی و غیر مالی، جلوگیری از هدر رفت منابع ، پیگیری استقرار اهداف مالی تعیین شده و بسیاری اهداف دیگر انجام میشود اما حسابرسی خارجی توسط کارشناسی خارج از شرکت که از موسسات خدمات مالی و حسابرسی و حسابداری معتمد معرفی میشوند انجام شده و هدف کلی ان بررسی صورت های مالی شرکت و تشخیص و بررسی تخلفات احتمالی مدیران ، گزارش دهی در خصوص عملکرد مالی مدیران ، حفظ منابع مالی شرکت می باشد.
رضا توسلی عضو باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه، چند تفاوت تخصصی حسابرسان داخلی را شرح داد.
اهداف حسابرسان داخلی و حسابرسان مستقل با هم متفاوت است :
هدف های تعیین شده برای حسابرسان داخلی و حسابرسان مستقل کاملا با هم متفاوت است. حسابرسان داخلی کلیه اسناد مالی و غیر مالی شرکت را به منظور پیگیری اهداف مالی و کشف انحرافات مالی مدیران بررسی می کنند در حالیکه حسابرسان مستقل فقط به بررسی صورت های مالی و اسناد مربوط به ان می پردازند تا بتوانند گزراشی در خصوص صحت عملکرد شرکتها در زمینه مالی ارائه دهند.
نحوه انتخاب حسابرسی داخلی با حسابرس مستقل متفاوت است :
حسابرسان داخلی از داخل خود سازمان انتخاب میشوند یا اینکه مدیران ارشد تصمیم میگیرند از شخصی مستقل و متخصص خارج سازمان استفاده کنند اما حسابرسان مستقل باید از موسسات خدمات حسابداری و حسابرسی مورد تایید سازمان حسابرسی انتخاب شده و به کار گرفته شوند.
دستور کاری حسابرسان داخلی با حسابرسان مستقل متفاوت است:
حسابرسان خارجی یا مستقل زیر نظر مدیران سازمان نبوده و مجبور به پذیرش دستورات آنها نیستند و فقط بر اساس استاندارد های حسابرسی و اهداف مشخص عمل می کنند اما حسابرسان داخلی زیر نظر مدیران سازمان فعالیت کرده و به دنبال اهداف تعیین شده توسط آنها می باشند.
حسابرسان داخلی به لحاظ پاسخگویی با حسابرسان مستقل متفاوت هستند:
حسابرسان داخلی پس از بررسی های مالی و غیر مالی خود موظفند به مدیریت و هیت مدیره پاسخگو بوده و گزارشات خود را به آنها اعلام نمایند اما حسابرس مستقل پس ار بررسی صورت های مالی باید به سهامداران و ارگان های دولتی ذیربط گزارش دهند.
فرمت گزارش دهی در حسابرسی مستقل و داخلی با هم تفاوت دارد:
حسابرسان داخلی می توانند در هر فرمتی که خواستند یا مدیران ارشد برایشان تعیین می کنند گزارش خود را آماده نمایند اما حسابرس مستقل بر اساس استاندارد های موجود باید گزارش دهی کرده و آزادی عمل در انتخاب فرمت گزارش ندارند.
الزام قانونی برای حسابرس مستقل و داخلی تفاوت دارد:
حسابرسی مستقل به صورت سالانه برای شرکت ها و بنگاههای اقتصادی الزام قانونی بوده و با توجه به نیاز بانک ها، سهام داران و مراجع قانونی صورت می گیرد اما الزامی قانونی برای حسابرسی داخلی وجود ندارد و شرکت ها برای بررسی عملکرد مالی و غیر مالی خود این کار را انجام می دهند.
گزارش حسابرس داخلی خصوصی و حسابرس مستقل عمومی است:
حسابرسان داخلی گزارش خود را به صورت عمومی منتشر نمی کنند و به صورت خصوصی به مدیران مربوطه اعلام می دارند اما حسابرسان مستقل گزارش را برای اطلاع عموم و سهامداران منتشر می نمایند .
