به گزارش پایگاه تحلیلی خبری بانک و صنعت به نقل از سازمان حفاظت محیط زیست، مجید خرازیان مقدم مدیرکل دفتر حیات‌وحش و آبزیان آب‌های داخلی سازمان حفاظت محیط زیست با اعلام آمارسراسری سرشماری زمستانی پرندگان آبزی و کنار آبزی از 11 دی‌ماه لغایت 11 بهمن‌ماه سال گذشته گفت: هرساله از اواسط شهریور تا اواخر زمستان، کشور ما، میزبان گونه‌های نادری از پرندگان مهاجر است که از شمال به سمت مناطق جنوبی کوچ می‌کنند.
وی درباره گونه‌های مهاجر گفت: با شروع بارندگی‌ها، آبگیری تالاب‌ها و سردتر شدن عرض‌های شمالی، مهاجرت پرندگان به اوج خود می‌رسد و گروه‌های اصلی پرندگان آبزی و کنار آبزی که در فصل مهاجرت در کشور ایران مشاهده‌شده و آماربرداری می‌شوند. عموماً متعلق به یکی از گروه‌های: کشیم ها، پلیکان‌ها، باکلان‌ها، اگرت ها و حواصیل‌ها، لک‌لک‌ها، اکراس ها و کفچه‌نوک، فلامینگوها، غازها و قوها و اردک‌ها، درناها، یلوه‌ها و طاووسک و چنگرها، کنار آبزیان، اسکوآها، کاکائی‌ها و پرستوهای دریایی هستند.
مدیرکل دفتر حیات‌وحش و آبزیان آب‌های داخلی، تصریح کرد: هرساله معاونت محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست بنا به شرح وظایف ذاتی خود، نسبت به جمع‌آوری نتایج سرشماری از کل کشور اقدام می‌کند و نتایج حاصل، برای تصمیم‌گیری‌های مدیریتی تجزیه‌وتحلیل می‌شود.
مقدم خاطرنشان کرد: کل جمعیت پرندگان آبزی و کنار آبزی مهاجر آماربرداری شده در زمستان سال 96 برابر با 2004914 پرنده از 161 گونه بود که در سطح 483 سایت سرشماری در سراسر کشور آماربرداری شدند. از این تعداد حدود 53166 پرنده (65/2 درصد) شامل 8 گونه: پلیکان پا خاکستری، غاز پیشانی‌سفید کوچک، عروس غاز، اردک مرمری، اردک سرسفید، درنای سیبری و تلیله بزرگ شناسایی شدند.
وی ادامه داد: در بین گروه‌های مختلف پرندگان مهاجری که وارد ایران شده‌اند، بیشترین جمعیت متعلق به گروه غازها، قوها و اردک‌ها با تعداد 781499 پرنده و کمترین جمعیت با عدد 7، متعلق به گروه اسکوآها است. بزرگ‌ترین جمعیت پرندگان آبزی و کنار آبزی مهاجر که در زمستان 96 در کل کشور سرشماری شده است، مربوط به گونه چنگر معمولی با جمعیتی معادل 271550 قطعه است که در روز پنجم ژانویه در سایت غرب خلیج گرگان در استان مازندران مشاهده و آماربرداری شد. همچنین جمعیتی مشتمل بر 108000 چنگر معمولی در تاریخ 22 ژانویه در استان گلستان در محدوده حاشیه شرقی دریای خزر، شمارش شد.
خزاریان مقدم در پایان، با تأکید بر اینکه جمعیت پرندگان مهاجر آبزی و کنار آبزی در سال 96 نسبت به سال 95 رشدی در حدود 5/26 درصد را نشان می‌دهد، گفت: ادامه داد: با توجه به آمار دریافتی از استان‌ها، استان مازندران با جمعیت 699130 پرنده مهاجر آبزی و کنار آبزی و استان گلستان با 356181 پرنده، میزبان بیشترین جمعیت پرندگان آبزی و کنار آبزی مهاجر بوده‌اند.
شایان‌ذکر است در طی سرشماری زمستان 96، جمعیت بزرگی از گونه حمایت‌شده غاز پیشانی‌سفید کوچک در منطقه سد ارس در استان آذربایجان غربی در تاریخ چهارم ژانویه به تعداد 6450 قطعه شمارش و ثبت گردید.
مقدم یادآور شد بر اساس این گزارش استان گیلان با تعداد 85 گونه بالاترین تنوع پرندگان آبزی و کنار آبزی مهاجر را در برمی‌گیرد.
به گفته دکتر مقدم در بررسی مربوط به نرخ رشد جمعیت پرندگان زمستان گذران، جمعیت مهاجر گروه اسکوآها و یلوه‌ها به ترتیب بیشترین نرخ رشد و گروه پلیکان‌ها و فلامینگوها به ترتیب کمترین نرخ رشد را نشان می‌دهند. با اندکی توجه به روند تغییرات جمعیت پرندگان آبزی و کنار آبزی در سال‌های مختلف می‌توان به‌وضوح مشاهده کرد که پرندگان حاشیه‌نشین تالاب‌ها و آب‌چرها و پرندگان گروه کنار آبزی در سال 96 نسبت به سال‌های قبل رشد قابل‌ملاحظه‌ای در مهاجرت و اقامت در زیستگاه را داشته‌اند که دلیل این موضوع می‌تواند کم‌عمق شدن تالاب‌ها و نامناسب شدن زیستگاه پرندگان غواص باشد و لذا جمعیت پرندگان کنار آبزی به دلیل مناسب شدن زیستگاه جایگزین شده‌اند.
همچنین با بررسی نرخ رشد جمعیت فلامینگوها با نرخ 26- درصد و پلیکان‌ها با نرخ رشد 9/27- درصد می‌توان وضعیت وخیم خشکی تالاب‌ها را در زیستگاه‌های اصلی این پرندگان درک نمود.
وی افزود در خلال سرشماری سال 96 در استان کردستان، 4 قطعه اردک‌ماهی خوار سفید (مرگوس سفید) و 4 قطعه چرخ ریسک نیزار در تالاب زریوار و نیز 1 عدد لک‌لک سیاه در رودخانه جغه تو سقز برای اولین بار مشاهده و ثبت شد.
وی تصریح کرد: بیشترین جمعیت پرندگان مهاجر آبزی و کنار آبزی فهرست سرخ IUCN متعلق به گونه اردک سر حنایی و کمترین جمعیت مربوط به دو گونه درنای سیبری و عروس غاز بود. نتایج سرشماری سال گذشته نشان از رشد 4/17 درصدی مهاجرت این گروه از پرندگان نسبت به زمستان 95 دارد.
همچنین دکتر مقدم یادآور شد در سرشماری سال 96، مساحت سایتهای سرشماری شده در استان‌های مازندران (77/28 درصد)، خوزستان (15/19 درصد) و گیلان (58/18 درصد) بیشترین درصد از کل مساحت سایتهای سرشماری کشور را به خود اختصاص داده و در مقابل مساحت سایتهای سرشماری شده در استان‌های یزد، تهران و البرز با 01/0 درصد، کمترین درصد را نشان می‌دهد.
مجموع مساحت سایتهای سرشماری کشور در سال 96، معادل 24/2850366 هکتار بود که در حدود 25/17 درصد از این وسعت، مورد سرشماری قرارگرفته و پوشش داده‌شده است.
