به گزارش پایگاه تحلیلی خبری بانک و صنعت، ریسک های ژئوپلیتیکی، رشد اقتصادی در جهان، تصمیم ها و تولید کشورهای عضو و غیرعضو سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک)، تولید نفت شیل، ذخایر نفتی ایالات متحده، نرخ ارز و تورم و تغییر فصول سال و... مجموعه عواملی هستند که بر بازار نفت تاثیرگذارند، اما سرانجام تصمیم اصلی با عرضه و تقاضای نفت خام خواهد بود. به تازگی بازار نفت خام تحت تأثیر تحولات سیاسی و تنش های منطقه ای قرار گرفته و نسبت به هر رویدادی واکنش نشان می‌دهد. به نظر می‌رسد باز هم بی ثباتی به بازار نفت برگشته و این نوسانات به طور عمده بر قیمت ها اثرگذار شده‌اند.
پس از تصمیم توافق کاهش تولید، اعضای نفت اوپک و غیراوپک با کاهش 1,8 میلیون بشکه‌ای نفت‌خام در بازار توانستند قیمت نفت را از حدود 30 دلار در هر بشکه افزایش دهند، این موضوع با همکاری یک گروه با 24 تولیدکننده نفت خام اتفاق افتاد و کارگروهی سبب کم رنگ شدن تأثیر کاهش درآمد بر هر تولیدکننده با تقسیم سهم کاهش تولید شد.
بر این اساس برای نخستین بار در سه سال گذشته با ادامه افزایش قیمت نفت خام، برنت به حدود 75 دلار در هر بشکه رسید. قاعدتا هیجانات بازار در این قیمت نهفته است و این قیمت مطمئناً سبب خواهد شد که بسیاری از بانک‌های سرمایه‌گذاری پیش‌بینی‌های قیمت نفت خود را برای زمان باقی‌مانده از سال 2018 و 2019 بازبینی کنند. احساسات چرخه بازار نقش عمده‌ای در افزایش قیمت فعلی نفت بازی می‌کند و با حمایت فعلی اعضای اوپک و غیراوپک همچنان به افزایش قیمت ادامه خواهد داد. طبق آخرین گزارش‌ها، سطح پایبندی مشارکت کنندگان در توافق کاهش تولید در ماه مارس به 149 درصد رسید که بالاترین رکورد تاکنون بوده است.
همچنان که گفته شد، ژئوپلیتیک و تنش، قیمت نفت خام را تحت تأثیر قرار داده و در حال حاضر افزایش قیمت نفت خام هیچ ارتباطی با اصول بازار نداشته و همه چیز براساس مفاهیم ژئوپولیتیک رقم می‌خورد. اما هنگامی که در مقابل وزن اثرگذاری به سمت تاثیر متوسط تا بلندمدت رشد در تولید نفت کشورهای غیراوپک باشد، سرانجام اصول بازار در این بازی پیروز خواهد شد. علل افزایش قیمت نفت در چند ماه اخیر را می‌توان بر اساس موارد زیر دسته بندی کرد:
1- تشدید تنش بین ایالات متحده و روسیه بر سر مسائل سوریه
2- تشدید تنش در خاورمیانه
3- تنش و جنگ تجاری بین ایالات متحده و کشور چین
4- توافق هسته ای و برجام ایران و تهدیدات و تنش‌های موجود بین ایالات متحده و ایران در مورد احتمال خروج آمریکا از برجام
5- تداوم کاهش تولید نفت ونزوئلا و اعمال تحریم ایالات متحده علیه این کشور یا شرکت ملی نفت ونزوئلا ((PDVSA
6- نوسانات قیمت دلار آمریکا.
منهای مسائل ژئوپلیتیک، به نظر می رسد در چند ماه آینده مازاد نفت موجود در بازار رو به کاهش خواهد بود و این بدان معناست که هر رویداد پیش بینی نشده که تأثیری بر عرضه نفت در بازار داشته باشد، می تواند به طور قابل‌توجهی سبب افزایش قیمت نفت شود. از طرفی، ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، 12 مه (22 اردیبهشت‌ماه) درباره برجام تصمیم گیری خواهد کرد که در صورت خروج از برجام، قیمت باز هم افزایش خواهد یافت، همچنان که با ایجاد تنش و تهدید علیه برجام این اتفاق تکرار شده است.
موضوع بعدی شروع فصل تابستان و افزایش تقاضاست که قیمت ها سیر صعودی خواهند داشت. به دلیل این که در این فصل میلیون ها ماشین در جاده ها به تعطیلات خواهند رفت و این مساله سبب افزایش مصرف بنزین و به تبع آن افزایش تقاضای نفت پالایشگاه ها خواهد شد و سرانجام قیمت نفت خام را بالا خواهد برد.
جنگ تجاری بین ایالات متحده و کشو چین هر بار که رخ می‌دهد قیمت نفت کاهش می‌یابد که پیامد آن سقوط تقاضای نفت از بازار آمریکا است. رشد تولید نفت شیل آمریکا خود عاملی برای کاهش قیمت نفت محسوب می‌شود. همچنین از رشد تولید نفت در برخی نقاط جهان از جمله آفریقا نیز نباید غافل شد. درباره ذخایر نفت نیز بر اساس گزارش‌ها به نظر می‌رسد در سال 2018 ثابت بوده، اما در سال 2019 دوباره افزایش خواهد یافت.
ونزوئلا ریسک دیگری برای بازار است، به این دلیل که تولید نفت این کشور به میزان قابل توجهی کاهش یافته است. چنانچه آمریکا کشور ونزوئلا را تحریم کند، ممکن است این تحریم‌ها صادرات نفت این کشور را محدود کند و بازار با کاهش 500 هزار بشکه در روز از عرضه ونزوئلا مواجه شود. در آخر اگرچه در کوتاه‌مدت می‌توان قیمت‌های بالاتری برای نفت متصور شد، اما در بلندمدت قیمت‌های پایین‌تری را می‌توان پیش‌بینی کرد. در صورتی که عامل ژئوپلتیکی ادامه نیابد، به احتمال زیاد قیمت جهانی به دامنه 60 تا 70 دلاری باز خواهد گشت.
عبدالصمد رحمتی
کارشناس نفت و انرژی
