بانک و صنعت، این سازمان مجموعه تلاش های خود در راستای الکترونیکی کردن فرایندهای مالیات ستانی را در قالب پروژه ای با نام «طرح جامع مالیاتی» دنبال می کند. تلاش های سازمان امور مالیاتی در این حوزه مبتنی بر الزامات قانونی مندرج در قوانین و اسناد بالادستی مثل قانون برنامه سوم توسعه و قانون برنامه پنجم و ششم توسعه است.
هدف قانونگذاران از تصویب چنین قوانینی را باید در کنار دغدغه های آنها برای رهاسازی اقتصاد کشور از وابستگی به اقتصاد تک محصولی و افزایش اتکا به درآمدهای داخلی بررسی کرد. استفاده از درآمدهای داخلی و بویژه درآمدهای مالیاتی برای نیل به این هدف نیز بیش از هر چیز مستلزم رصد شفافانه فعالیت های اقتصادی است. بدون یک اقتصاد شفاف، امکان تمیز دادن سره از ناسره برای سیاستگذاران و برنامه ریزان وجود نخواهد داشت و امکان پشتیبانی موثر از فعالیت های مولد و مفید به حال جامعه نیز از آنها سلب خواهد شد. از این رو به جرات می توان ادعا کرد راه دستیابی به یک اقتصاد درون زا و غیرنفتی از طرح های شفافیت افزا می گذرد. به همین دلایل است که قانونگذاران و سیاستگذاران اقتصادی میکوشند نظام مالیاتی به نظامی نوین و کارآمد تبدیل شود که در آن محاسبه مالیات ها بر اساس اطلاعات متقنی صورت می گیرد که از منابع مختلف درباره فعالیت های اقتصادی مودیان جمع آوری می شود. شفافیت اقتصادی بدین طریق هم تضمین کننده اجرای عدالت مالیاتی است و هم زمینه را برای مبارزه موثر با فرار مالیاتی فراهم می کند.
جنبه دیگری از طرح جامع مالیاتی که تاکید زیادی بر آن شده، این است که تمام امور و عملیات مالیاتی، اعم از ثبت نام مودیان، ارائه اظهارنامه، محاسبه و حسابرسی، ابلاغ، اعتراض و پرداخت مالیات به صورت الکترونیکی انجام شود. پر واضح است که اجرای موفقیت آمیز این طرح نتایجی از این دست را در پی خواهد داشت: کاهش مدت زمانی که مودیان صرف رسیدگی به امور مالیاتی خود می کنند; عدم نیاز به حضور فیزیکی در ادارات امور مالیاتی و در نتیجه کاهش تردد در سطح شهر; امکان انجام عملیات الکترونیکی مالیاتی در هر ساعت از شبانه روز; کاهش مصرف کاغذ و ... .
چند سالی است که بخش هایی از طرح جامع مالیاتی در حال اجرا است و اثرات ملموسی به دنبال داشته است. در حال حاضر تمامی فرآیندهای مرتبط با ثبت نام و تشکیل پرونده، ارایه اظهارنامه در منابع مالیاتی مختلف، پرداخت مالیات، خلاصه پرونده الکترونیکی، ارایه صورت معاملات فصلی، ارایه فهرست های حقوق و 10 خدمت دیگر به صورت الکترونیکی انجام می شود. علاوه بر آن، هم اکنون مودیان در رابطه با اوراق ارایه اسناد و مدارک، تشخیص مالیات و مالیات قطعی، با پیامک الکترونیکی از صدور این اوراق آگاه می شوند. همچنین سامانه ای ایجاد شده که به زودی امکان ابلاغ الکترونیکی این اوراق نیز وجود خواهدداشت.
در مورد ارائه اظهارنامه ها نیز باید گفت اظهارنامه های مالیاتی حدود 100 درصد مودیان به صورت الکترونیکی دریافت می شود و 80 درصد اظهارنامه ها نیز پس از انطباق با اطلاعات دریافتی از دستگاه ها و اشخاص ثالث، بدون رسیدگی و حسابرسی مالیاتی، توسط سامانه سازمان امور مالیاتی مورد تایید قرار گرفته و بدون دخالت مامورین مالیاتی قطعی می شود. اجرای طرح جامع مالیاتی حسن دیگری نیز دارد و آن اینکه وظایف مالیاتی تخصصی شده و مامورین مالیاتی به جای اینکه کلیه امور مالیاتی مربوط به یک پرونده را انجام دهند، هرکدام فقط در یک فرایند (مشابه یک خط تولید) به صورتی کاملا تخصصی تنها یکی از وظایف مالیاتی را به انجام می رسانند.
شناسایی مودیان جدیدی که در نظام مالیاتی فاقد پرونده هستند از دیگر مزایای مهم اجرای طرح جامع مالیاتی است. اجرای این طرح تاکنون باعث شناسایی شمار زیادی از مودیان دانه درشت و فاقد پرونده شده است که فرایند تشکیل پرونده و مطالبه و وصول مالیات آنها در دستور کار عملیات مالیاتی سازمان قرار گرفته است. شناسایی مالیات گریزانی از این دست نقش بسزایی در افزایش عدالت مالیاتی خواهد داشت.
حذف مالیات علی الراس نیز از دیگر مزایای اجرای طرح جامع مالیاتی خواهد بود. محاسبه مالیات بر اساس اطلاعات شفاف باعث عدم نیاز به تعیین مالیات به شیوه علی الرأس خواهد شد که این امر نیز به وصول مالیات واقعی و عادلانه خواهد انجامید و رضایت مودیان مالیاتی را نیز در پی خواهد داشت.
کوتاه سخن اینکه طرح جامع مالیاتی علیرغم چالش هایی که ممکن است در مسیر اجرا پیش روی خود ببیند، چشم انداز و افق روشنی را مقابل نظام مالیاتی و اقتصادی کشور گشوده است; چشم اندازی که دورنمایی از شفافیت اقتصادی و عدالت مالیاتی در آن به وضوح قابل رویت است.
سازمان امور مالیاتی
