بانک و صنعت، طی ده‌های اخیر، بحران‌های زیست محیطی یکی از مهم‌ترین چالش‌های فراروی دولت‌ها در مسیر دستیابی به اهداف توسعه پایدار بوده است. سیاست‌های کلان اقتصادی هر کشور که به منظور دستیابی به سطوح رشد اقتصادی بالاتر اعمال می‌شود، می‌تواند با ایجاد تغییراتی در کارکردهای نظام زیست محیطی، باعث کاهش مجموع رفاه اجتماعی نسل‌های کنونی و آتی جامعه شود. با این حال، اقتصاد ایران طی سال‌های گذشته، نه تنها با چالش دستیابی به رشد اقتصادی بالا و مداوم روبه‌رو بوده بلکه تحقق رشدهای اندک نیز با بهره‌برداری گسترده از منابع طبیعی، ایجاد آلودگی‌های زیست محیطی و تخریب طبیعت همراه بوده است، به طوری که امروزه به دلیل فعالیت‌های اقتصادی ناپایدار، مشکلاتی از جمله کمبود آب و آلودگی شهرهای بزرگ به عنوان چالش‌های اساسی کشور شناخته می‌شود. این امر به دلیل مشکلات ساختاری اقتصاد در کشور به ویژه بهره وری پایین است که عمدتا از غیر واقعی بودن قیمت منابع به ویژه آب و انرژی و در نتیجه عدم بکارگیری الگوهای صحیح مصرف انرژی در کشور ناشی می‌شود. از این رو، اتخاذ سیاست‌های اقتصاد سبز که قادر باشد ضمن تسهیل مسیر رشد اقتصادی، انگیزه حفاظت از محیط زیست و بهره برداری صحیح از منابع را نیز ایجاد نماید، ضرورت دارد.
در میان قوانین کنونی کشور در حوزه مالیات که به مسائل زیست محیطی مرتبط است، می‌توان به ماده (38) قانون مالیات بر ارزش افزوده و تبصره ماده (16) این قانون با موضوع تعیین نرخ مالیات ارزش افزوده و عوارض برای برخی کالاهای آلاینده زیست محیطی اشاره کرد. بندهای (ب) و (ج) ماده (43) این قانون نیز مربوط به عوارض و مالیات خودروهای سواری و وانت می‌باشد که در صورت افزایش سن خودرو (از 10 سال به بعد) افزایش می‌یابد. ماده (81) قانون مالیات‌های مستقیم نیز موضوع معافیت درآمد حاصل از برخی فعالیت‌های سازگار با محیط زیست نظیر احیای مراتع و جنگل‌ها را مورد توجه قرارداده است. عدم شمولیت نرخ صفر مالیاتی و مشوق های مالیاتی برای واحدهای تولیدی و معدنی مستقر در نزدیکی کلانشهرها با هدف کاهش آلایندگی که موضوع ماده 132 قانون مالیات‌های مستقیم است، نیز از دیگر مبانی مرتبط با مالیات های زیست محیطی است.
از مجموع موارد فوق می‌توان نتیجه‌گیری کرد که طراحی یک بسته مالیاتی تحت عنوان مالیات سبز در کشور نه تنها پذیرش سیاسی آن را راحت‌تر می‌کند، بلکه امکان تدوین تدابیری در قالب آن به منظور حفظ رقابت‌پذیری بنگاه‌ها را ممکن می‌کند. تجربه بسیاری از کشورها در اعمال مالیات سبز نیز نشان می‌دهد که عمدتا این مالیات‌ها به صورت بسته سیاستی مجزا اعمال شده است. به طور کلی، در دسته بندی که از مالیات‌های زیست محیطی ارائه می‌شود، عمدتا چهار دسته از مالیات‌ها شامل مالیات بر انرژی، مالیات بر حمل و نقل، مالیات بر آلودگی و مالیات بر منابع را جزء مالیات‌های زیست محیطی محسوب می‌کنند.
در مجموع، با توجه به مزیت‌های عمده مالیات‌های سبز، تدوین صحیح این مالیات‌ها و پیش بینی نحوه‌ی اثرگذاری آنها بر فعالیت‌های اقتصادی بخش‌های مختلف کشور اهمیت دارد. در این راستا، انجام مطالعات جامع فرابخشی به ویژه در حوزه‌های آب و انرژی که کشور از نظر بهره‌وری در آنها از وضعیت مناسبی برخوردار نیست، باید در اولویت قرار گیرد. این امر نیازمند همکاری دستگاه‌های مختلف و هماهنگی آنها در طراحی صحیح مالیات‌های سبز متناسب با شرایط و محدودیت‌های کشور است.
سازمان امور مالیاتی
