به گزارش پایگاه تحلیلی خبری بانک و صنعت، صابر میرزایی، معاون پژوهش و توسعه مرکز همکاریهای تحول و پیشرفت ریاست جمهوری در «نشست کارشناسی بررسی رویکردهای مبارزه فساد» که در محل شبکه کانون‌های تفکر ایران (ایتان) برگزار شد، در ابتدا با اشاره به آسیب‌های فساد در کشور، گفت: طبعاً گرایش و نهاد انسان‌ها و سازمانها، خودخواهی است؛ اینکه هرکس می‌خواهد منافع خودش را حداکثر کند و از قواعدی برای ایجاد کانال‌هایی فرعی استفاده کند که تنها شکل آن قانونی است. این ساختارهای فرعی نه تنها باعث آسیب به سایرین می‌شود بلکه مانع پیشرفت نیز می‌شود. اگر فساد، جلوی پیشرفت را نمی‌گرفت، آسیب‌های فساد، نصف می‌شد.
او ادامه داد: پیشرفت، احداث اتوبان و خیابان‌های عریض و … نیست بلکه اینها نتیجه پیشرفت است. پیشرفت، اصلاح روابط و سازوکارهاست. وقتی می‌خواهیم سازوکاری اصلاح شود طبیعتاً کسانی که با ساختار موجود شکل گرفته اند از این تغییر ممانعت به عمل می‌آورند. برای شکستن این مقاومت‌ها نیاز به فناوری نرم وجود دارد.
ساختارهای فسادپذیر، سطح عمیق‌تر فساد است
معاون پژوهش و توسعه مرکز همکاریهای تحول و پیشرفت ریاست جمهوری درباره سطوح متفاوت فساد و راهکارهای مبارزه با آن، گفت: فساد هیچ جای دنیا پذیرفته شده نیست طبیعتاً همه می‌خواهند با آن مبارزه کنند اما شیوه مبارزه با آن متفاوت است برخی با شیوه‌های اولیه مبارزه با فساد یعنی دستگیری، زندانی، مجازات و غیره به مقابله با فساد می‌پردازند که در ایران نیز این مورد بیشتر مورد توجه بوده است اما سطح دوم فساد که سطحی بسیار عمیق‌تر است ساختارهای فسادپذیر است. ما باید به سمت ساختارهای فساد گریز برویم و از ساختارهای فساد پذیر، دور شویم.
فساد در کشورهای اخلاقی به دلیل عدم توجه به سازوکارهای فسادگریز بیشتر است!
صابر میرزایی در پاسخ به این سوال که، کارنامه جمهوری اسلامی ایران در چهل گذشته در مبارزه با فساد چگونه بوده است، گفت: گفته می‌شود فساد در کشورهای کاتولیک و اسلامی از پروتستان بیشتر است و دلیل آن هم بیشتربودن اخلاق در کشورهای کاتولیک و اسلامی است! ممکن است در وهله اول این سوال پیش بیاید که این رابطه باید معکوس باشد اما داستان این است که در برخی از کشورها که امنیت کمتر است اتفاقاً حفاظتهای امنیتی بیشتری رعایت می‌شود.
وی ادامه داد: در کشوری که اخلاق بیشتر در آن نمود داشته باشد و مردم مسائل را با اخلاق حل کرده اند، به ساز و کارهای مبارزه با فساد فکر نمی‌شود. رویکرد جمهوری اسلامی در این 40 سال بیشتر برخورد با مفسد بوده است تا برخورد با فساد. این برخاسته از تفکر و عمومی مردم است و تا این تغییر در دیدگاه، نسبت به بهبود رویه‌های فسادزا، تبدیل به رویکرد عمومی مردم نشود اثرگذار نیست چراکه نماینده‌های مردم نماینده‌ای از بینش عمومی مردم هستند.
تغییر دیدگاه درباره مبارزه با فساد نیاز به یک فناوری نرم دارد
معاون پژوهش و توسعه مرکز همکاریهای تحول و پیشرفت ریاست جمهوری ادامه داد: این تغییر نیز از جنس فناوری نرم یعنی ساختارهای فرهنگی و غیره است که رهبری با بیانیه گام دوم این را بر عهده جوان‌ها گذاشته اند؛ یعنی 40 سال آینده باید تحول جدیدی در زمینه رویه‌های برخورد با فساد رخ دهد.
فساد صرفاً تقلب نیست، خود قاعده‌ها نیز می‌تواند فساد باشد
صابر میرزایی با توضیح چگونگی بروز فساد در قاعده‌ها، گفت: فساد صرفاً تقلب نیست خود قاعده و ساز و کار نیز می‌تواند فساد باشد. یک عده‌ای منافعشان با این قاعده‌ها شکل گرفته و اگر کسی بخواهد مقاومت کند جلوی آن می‌ایستند، به عنوان نمونه مشاهده می‌شود در بعضی از مکان‌ها جاده‌هایی کشیده می‌شود که با هزینه کمتر نیز قابل انجام بوده است اما پیمانکار چون قدرت بیشتری دارد طرحی را پیشنهاد می‌دهد که هزینه آن هم بیشتر باشد.
هسته نظام سالم است، به همین دلیل کار برای اصلاح ساده‌تر است
معاون پژوهش و توسعه مرکز همکاریهای تحول و پیشرفت ریاست جمهوری در پاسخ به این سوال که برای مبارزه با فساد چه می‌توان کرد، گفت: ما در این جلسه بر سر چرایی و چیستی فساد صحبت کردیم و به سادگی می‌توانیم در آن به تفاهم برسیم اما در چگونگی مبارزه باید خلاقیت داشته باشیم، از اینجا به بعد فاز سیاست‌گذاری است.
وی افزود: اگر هسته نظام ناسالم بود کار اصلاح سخت‌تر بود ولی در حال حاضر هسته نظام سالم است. قبل از انقلاب در هسته نیز مشکل بود.در پایین صحنه نیز کشمکش بین خیر و شر وجود دارد ولی پیروزی با آنهایی است که به سمت پیروزی می‌روند.
مبارزه با فساد نیاز به فداکاری نخبگان دارد
صابر میرزایی درباره راهکارهای مبارزه با فساد گفت: جامعه ما متکثر است و استراحت زیادی نیز به خود نداده است؛ تا از معامله با ابرقدرت‌ها خارج نشده مشکل ارز ملی و مشکلات دیگر رخ می‌دهد؛ دلیلش این است که جامعه مسائل زیادی برای مواجهه دارد و به همین دلیل مبارزه با فساد تنها دغدغه مسئولین نبوده است.
وی در پایان خاطر نشان کرد: تغییر در فساد زمانی رخ می‌دهد که هسته بخواهد، مردم بخواهند و بروکراسی نیز توانش را داشته باشد. برای مبارزه با فساد باید حساسیت جامعه و رسانه‌ها بالا برود یکی از چگونگی‌ها این است که یک نفر عمرش را بر این بگذارد این کارها فداکاری می‌خواهد شما باید هرکدام خودتان را مسئول بدانید. هر کس یک شاخه از مبارزه با فساد را باید ادامه دهد.
