بانک و صنعت، تشخیص به هنگام عدم تمکین در امورمالیاتی ،بنابر دلایل متعددی از قبیل: نبود بانک اطلاعات جامع اقتصادی، گستردگی و متعدد بودن بخش های اقتصادی و پیچیدگی ارتباطات تجاری بین بخش های مختلف اقتصادی، بسیار دشوار است. بنا براین علی رغم تلاش بی وقفه دولت ها برای از بین بردن و یا دست کم کنترل عدم تمکین مالیاتی، در سطح دنیا همچنان بزرگترین معضل دولت ها برای تحقق درآمدهای مالیاتی پیش بینی شده در بودجه های سالانه ،عدم تمکین مالیاتی می باشد.
یکی از مفاهیمی که از عدم تمکین مالیات به ذهن متبادر می شود عبارت است از اینکه یک مودی مالیاتی(حقیقی یا حقوقی) عمدا و یا سهوا از انجام تکلیف های قانونی مصرح درقانون، اجتناب نماید.
به عنوان مثال از پرداخت بموقع مالیات خودداری نموده ویا از انجام سایر تعهدات ( حسب مورد ارائه اسناد و مدارک به مراجع مالیاتی، تسلیم اظهار نامه مالیاتی ،ثبت نام در سامانه های مالیاتی و...) که به عهده مودی می باشد کوتاهی نماید .
با توجه به تجربیات کشورهای موفق در امر مالیات ستانی، تقریبا اکثر متخصصین مالیاتی و اقتصاددانان بر این باورند که یکی از مهمترین دلایل عدم تمکین مودیان، عدم آگاهی آنها نسبت به وظایف و تکالیف مصرح درقانون یا روش صحیح انجام آن تکالیف، می باشد که در اکثر موارد منجر به عدم پرداخت مالیات مربوطه و یا عدم انجام تعهدات قانونی توسط مودیان شده، و به دلیل اینکه مودیان در نهایت به دلیل عدم تمکین در موعد مقرر، بر اساس قانون متحمل جرائم و تنبیهات، می شوند نارضایتی بخشی از مودیان و فعالان اقتصادی را از سیستم مالیاتی کشور نیز در پی دارد.
اکثر کشورها، برنامه ریزی های میان مدت و دراز مدت را به جهت ایجاد و توسعه ی مداوم و مستمر اطلاع رسانی به هنگام و بهینه مالیاتی را به عنوان یک از راهکارهای اساسی و عملی برای افزایش تمکین مالیاتی در پیش گرفته اند. به عبارتی امروزه این اصل بدیهی پذیرفته شده است که هرگاه بتوان در خصوص وظایف و تکالیفی که در قانون برای مودیان مالیاتی در نظر گرفته شده با زبانی ساده و به دور از پیچیدگی های نگاشته شده در قانون ، به صورت شفاف اطلاع رسانی کرد، اثر قابل توجه ای در خصوص افزایش تمکین مودیان به جهت افزایش آگاهی و افزایش رضایت نسبی نسبت به سیستم مالیاتی خواهد داشت.
شایان ذکراست در ایران نیز در سالهای اخیر، به جهت پویا و به روز شدن سیستم مالیاتی کشور و به واسطه ی اطلاع رسانی صحیح، به هنگام و مفید و با استفاده از همه ی ابزارهای اطلاع رسانی موجود ( مدرن و سنتی) در خصوص قانون مالیات های مستقیم و قانون مالیات بر ارزش افزوده، انجام وظایف و تکالیف قانونی مودیان در آنها توسط متولیان امر، آثار سوء عدم تمکین مالیاتی در اقتصاد ملی از جمله طولانی شدن روند رسیدگی به پرونده های مالیاتی فعالان اقتصادی، عدم وصول کامل و به موقع حقوق حقه دولت و نارضایتی برخی از فعالان اقتصادی تا حد زیادی کاهش یافته و در حال نزدیک شدن به شرایط مطلوب می باشد.
سازمان امور مالیاتی
