ایران چک اصل و تقلبی؛ راهکارهای شناسایی

به گزارش بانک و صنعت، در سال 1386 هر بانک ایرانی مجوز چاپ ایران‌چک تا سقف مبلغ 500,000 ریال را داشت؛ اما در سال 1387 امتیاز چاپ ایران‌چک از بانک‌ها گرفته شد و تنها بانک مرکزی امتیاز چاپ آنرا در دست گرفت. ایران‌چک‌ها با مبلغ‌های 500,000 ریال و 1,000,000 ریال، چاپ شدند.

با اعلام مصوبه کمیسیون پولی و بانکی بانک مرکزی از این پس ایران چک‌ها بدون درج مهر شعبه در اختیار مشتریان قرار می‌گیرد؛ لذا شناسایی ایران چک‌های اصل و تقلبی چگونه انجام می‌شوند؟

 در سال 1393 بانک مرکزی ایران با طرح جدید ایران چک 500,000 ریالی رونمایی کرد .

در طراحی و تولید ایران چک 50 هزار تومانی جدید بالاترین شاخص های امنیتی لحاظ شده که امکان جعل وجود نداشت.

در کاغذ، چاپ، طراحی و مرکب ایران چک 50 هزار تومانی جدید ویژگی‌های امنیتی وجود دارد که مردم باید به آن توجه کنند. اگر فردی هنگام دریافت ایران چک به ویژگی‌های آن توجه کند، این ویژگی‌ها امنیتی در چاپ ویزا و پاسپورت هم استفاده می‌شود.

در تولید اسکناس از حواس انسان استفاده می‌شود.  اسکناس اصل به واسطه زبر بودن و استفاده از چاپ برجسته‌ای که دارد  از موارد تقلبی که چاپ افست و پرینت معمولی می‌باشد متفاوت می شود. دوم حس بینایی در تغییر زاویه سند امکان دیده شدن آن است.

اگر با یک دستمال کاغذی روی مرکب برجسته بکشیم دستمال توسط آن رنگی خواهد شد.

موارد  MICR، چک دیجیت، قسمت‌های فلورسنتی پشت و رو، شامل نمره و بخشی از طرح‌های بالا و پایین طرح اصلی، طرح مخفی عدد 50 و 100 که روی واترمارک از پشت کار شده که تنها با لامپ UV قابل رؤیت است و نیز الیاف مرئی و نامرئی که در داخل کاغذ قرار گرفته و الیاف نامرئی با لامپ UV قابل دیدن است و الیاف مرئی نیز دقیقا به صورت پراکنده و با چشم غیر مسلح قابل مشاهده است. 

دستگاه‌های هوشمندی برای تشخیص ایران چک‌های تقلبی وجود دارد و بسیاری از فروشگاه‌ها آن را دارند. اما اگر امکان دسترسی به این وسیله وجود نداشت می‌توانید از این روشها استفاده کنید: قرارگرفتن  اشعه ماوراء بنفش که اگر به آن دسترسی ندارید در بازار ماژیک‌های مخصوص تشخیص اسکناس‌های اصل موجود داردکه خاصیت این ماژیک‌ها این است که تنها روی اسکناس‌های تقلبی رنگ پس می‌دهد و اگر روی اسکناس‌ نقش نمایان نشد، یعنی پول‌ شما اصل است و راه دیگر هم ،کشیدن دستمال روی ایران چک و رنگی شدن آن است و زبر و برجسته بودن در کناره‌های ایران چک است.

 لمس کردن اسکناس (Feel)، نگاه کردن (Look) و با زاویه نگاه کردن به اسکناس(Tilt) .

به عنوان مثال با لمس کردن اسکناس و ایران‌چک می‌توان چاپ برجسته آن را کنترل کرد. با نگاه کردن آن می‌توان واترمارک، نخ‌امنیتی و طرح مکمل را مشاهده کرد و اگر آن را به صورت کج و با زاویه ایران‌چک نگاه کنیم طرح مخفی آن قابل مشاهده است که چک پول‌های تقلبی هیچ کدام از این ویژگی‌ها را ندارد . 

یکی دیگر از تشخیص اصل بودن ایران چک استفاده از نرم افزار «نما» که از طرف بانک مرکزی برای آموزش و اطلاع‌رسانی به مردم در راستای معرفی فاکتورهای امنیتی موجود در اسکناس و ایران چک قابل استفاده برای مردم است . 

این نرم‌افزار به صورت رایگان در دسترس مردم قرارگرفته  تا کاربران پس از نصب آن، دوربین گوشی هوشمند یا تبلت خود را بر روی اسکناس یا ایران چک قرار دهند و مسائل امنیتی را بررسی کنند . 

ویژگی های ایران چک های اصل (تشخیص ایران چک های اصل):

ایران چک  500،000 ریال طرح قدیم 

طرح روی ایران چک : بارگاه امام رضا در سمت راست

رنگ : بنفش

اندازه : 75 * 160 میلیمتر

تاریخ انتشار: 13 مرداد 1387

1-ریزنوشته(میکروپرینت) : نوشته های بسیار ریزی که با ابزار بزرگ نمایی قابل مشاهده هستند و تنها به وسیله دستگاه‌های چاپ امنیتی ،چاپ میشوند. 

2-واتر مارک : نقش تصویر فردوسی در خمیره کاغذ دیده می‌شود.

3-طرح مکمل : این طرح به صورت عدد 500،000، به گونه‌ای چاپ شده است که قسمتی از طرح در رو و قسمتی دیگر در پشت ایران‌چک قرار گرفته و در مقابل نور همدیگر را کامل می‌کنند.

4-نخ امنیتی پنجره‌ای : این نخ از نوع هولوگرام و با نوشته 500.000، به صورت بی‌رنگ در بطن نخ می‌باشد.

5-نخ امنیتی پنهان : این نخ درون کاغذ قرار گرفته و از نوع فلورسنت و با نوشته بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران است.

6-چاپ برجسته :‌ کلیه نقاطی که به رنگ بنفش و آبی روی ایران‌چک نشان داده شده است، چاپ برجسته می‌باشند که با انگشتان دست به سهولت قابل لمس و شناسایی است.

7-مرکب حراراتی : رنگ به کار گرفته شده در چاپ آرم بانک مرکزی، به گونه‌ای است که با لمس انگشتان دست و افرایش گرما، ناپدید و پس از سرد شدن مجدد ظاهر می‌شود.

8-مرکب ضد کپی : بعد از گرفتن کپی، رنگ این مرکب به قهوه‌ای تغییر می‌یابد.

9-در ناحیه شماره گذاری شده، عدد 50 به صورت نامرئی وجود دارد که با تابش اشعه ماوراءبنفش، قابل رویت می‌باشد.

10-طراحی خطی سه بعدی : ‌طراحی ویژه‌ای که در آن نقش‌ها به صورت برجسته به نظر می‌آیند.

ایران چک500،000 ریالی طرح جدید

طرح روی ایران چک : بارگاه امام رضا 

طرح پشت ایران چک : سقاخانه

اندازه :  71 * 142 میلیمتر

تاریخ انتشار : 3 شهریور 1394

 1-ریزنوشته(میکروپرینت) : نوشته های بسیار ریزی که با ابزار بزرگ نمایی قابل مشاهده هستند و تنها به وسیله دستگاه‌های چاپ امنیتی ،چاپ میشوند. 

2-طرح مخفی : این طرح در چاپ برجسته به صورت مخفی قرار دارد و با قرار دادن اسکناس در راستای چشم، به شکل تقریبا افقی ،درمقابل نور، نمایان خواهد شد.

3-نخ امنیتی پنجره‌ای: این نخ از نوع هولوگرافیکی با ریز نوشته به گونه‌ای درون کاغذ قرار گرفته که قسمتی از آن نمایان و قسمتی دیگر در بطن کاغذ ،مخفی می‌باشد و با قرار دادن ایران چک از رو در مقابل نور تمام نخ نمایان خواهد شد. 

4-نخ امنیتی پنهان : این نخ که عبارت  I.R.IRANروی آن درج شده، درون کاغذ قرار گرفته است .

5-چاپ نامرئی : بخش های از تصویر یک پرنده و عدد50 با مرکب نامرئی چاپ شده است که زیر نور ماورا بنفش با رنگ‌های قرمز و آبی به صورت مکمل، نمایان می‌شود.

6-چاپ برجسته : این چاپ در 3رنگ انجام شده است که به سهولت با انگشتان دست قابل لمس و شناسایی می‌باشد.

7-طرح مکمل : این طرح به صورت تصویری و عدد ارزشی به گونه‌ای چاپ شده است که قسمتی از طرح در رو و قسمتی دیگر در پشت ایران چک قرار گرفته و در مقابل نور همدیگر را کامل می‌کنند.

8-واتر مارک : تصویر سه بعدی یک پرنده و عدد50به صورت روشن (الکتروتایپ)، در خمیر کاغذ قرار گرفته و در مقابل نور قابل رویت است.

9-شماره سریال : چاپ شماره سریال‌ها با استفاده از مرکب قرمز و مشکی فلورسنت بوده و تحت تابش نور ماورابنفش به رنگ‌های طلائی مایل به زرد و سبز تغییر رنگ می‌دهند.

ایران چک 1،000،000ریالی آبی

طرح روی ایران چک: تخت جمشید در سمت راست 

رنگ: آبی

اندازه : 75 * 160 میلیمتر

تاریخ انتشار : 19 خرداد 1388

1-ریز نوشته (میکروپرینت): نوشته های بسیار ریزی که با ابزار بزرگ نمایی قابل مشاهده هستند و تنها به وسیله دستگاه های چاپ امنیتی ،چاپ میشوند. 

2-واتر مارک : نقش تصویر فردوسی در خمیره کاغذ و عدد 1000000،به صورت روشن تر دیده می شود. 

3-نخ امنیتی پنجره ای: این نخ از نوع هولوگرام و با نوشته 1000000،به صورت بی رنگ در بطن نخ می باشد .

4-طرح مکمل : این طرح به صورت عدد1000000،به گونه ای چاپ شده است که قسمتی از طرح در رو و قسمتی دیگر در پشت ایران چک قرار گرفته و در مقابل نور همدیگر را کامل می کنند. 

5-نخ امنیتی پنهان : این نخ درون کاغذ قرار گرفته و ازنوع فلورسنت و با نوشته بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران است. 

6-چاپ برجسته : کلیه نقاطی که به رنگ سرمه ای و زرشکی ،روی ایران نشان داده شده است،چاپ برجسته می باشندکه با انگشتان دست به سهولت قابل لمس و شناسایی است . 

7-مرکب حرارتی : رنگ به کار گرفته شده در چاپ آرم بانک مرکزی، به گونه است که با لمس انگشتان دست و افزایش گرما، ناپدید و پس از سرد شدن مجدد ظاهر میشود . 

8-مرکب ضد کپی : بعد از گرفتن کپی ، رنگ آبی این مرکب به قهوه ای تغییر می یابد. 

9-در ناحیه شماره گذاری شده ،عدد 100به صورت نامرئی وجود دارد که با تابش اشعه ماورابنفش،قابل رویت است. 

10-طراحی خطی سه بعدی : طراحی ویژه ای که در آن نقش ها به صورت برجسته به نظر می آیند. 

11-طرح مخفی : نوشته100، IRAN CHEQUE در حالتی که ایران چک به صورت زوایه دار در مقابل چشم قرار بگیرد،قابل رویت می باشد.

ایران چک 1،000،000ریالی قهوه ای

طرح روی ایران چک : تخت جمشید در سمت راست  

رنگ : قهوه ای

اندازه : 75 * 160 میلیمتر

تاریخ انتشار : 31 مرداد 1387

 1-ریز نوشته (میکروپرینت) : نوشته های بسیار ریزی که با ابزار بزرگ نمایی قابل مشاهده هستند و تنها به وسیله دستگاه های چاپ امنیتی ،چاپ میشوند. 

2-واتر مارک : نقش تصویر فردوسی در خمیره کاغذ و عدد 1000000،به صورت روشن تر دیده می شود.

3-طرح مکمل : این طرح به صورت عدد1000000،به گونه ای چاپ شده است که قسمتی از طرح در رو و قسمتی دیگر در پشت ایران چک قرار گرفته و در مقابل نور همدیگر را کامل می‌کنند. 

4-نخ امنیتی پنجره ای : این نخ از نوع هولوگرام و با نوشته 1000000،به صورت بی رنگ در بطن نخ می باشد .

5-نخ امنیتی پنهان : این نخ درون کاغذ قرار گرفته و ازنوع فلورسنت و با نوشته بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران است.

6-چاپ برجسته : کلیه نقاطی که به رنگ سرمه ای و زرشکی ،روی ایران نشان داده شده است،چاپ برجسته می باشندکه با انگشتان دست به سهولت قابل لمس و شناسایی است . 

7-مرکب حرارتی : رنگ به کار گرفته شده در چاپ آرم بانک مرکزی، به گونه است که با لمس انگشتان دست و افزایش گرما،ناپدید و پس از سرد شدن مجدد ظاهر میشود .

8-مرکب ضد کپی : بعد از گرفتن کپی ، رنگ آبی این مرکب به قهوه ای تغییر می یابد.

9-در ناحیه شماره گذاری شده ،عدد 100به صورت نامرئی وجود دارد که با تابش اشعه ماورابنفش،قابل رویت است.

10-طراحی خطی سه بعدی : طراحی ویژه ای که در آن نقش ها به صورت برجسته به نظر می آیند.

11-طرح مخفی : نوشته100، IRAN CHEQUE در حالتی که ایران چک به صورت زوایه دار در مقابل چشم قرار بگیرد،قابل رویت می باشد.