به گزارش بانک و صنعت، برپایه گزارش ها و آمارهای سازمان صنایع کوچک و شهرک های صنعتی ایران، تا پایان خرداد امسال 495 خوشه صنعتی در سطح کشور شناسایی و 106 پروژه توسعه خوشه ای نیز خاتمه یافته است.
در همین مدت 179 پروژه امکان سنجی توسعه خوشه ای خاتمه یافته و 18 پروژه در 13 استان کشور در دست اجرا است.
از بین پروژه های توسعه خوشه ای در دست اجرا نیز پنج مورد در مرحله مطالعه شناختی و 33 مورد در مرحله پیاده سازی است.
خوشه های کسب و کار می توانند در هریک از زیربخش های تولیدی، صنعتی، خدماتی، کشاورزی، هنری و صنایع دستی فعال باشند.
برپایه این گزارش، به کسب و کارهای کمتر از 10 نفر کارکن "بنگاه های خرد"، کمتر از 50 نفر کارکن "بنگاه های کوچک" و بیش از 50 تا 150 نفر کارکن "بنگاه های متوسط" می گویند.
به زنجیره فعالیت های ارزش آفرین قابل انجام از مرحله شکل گیری تا طراحی، تولید، انبارش، حمل و نقل، بازاریابی، فروش و مصرف یک کالا یا خدمت "زنجیره ارزش در یک خوشه کسب و کار" گفته می شود.
توسعه خوشه کسب و کار مستلزم توسعه همه حلقه های زنجیره ارزش است.
"شبکه کسب و کار" به مجموعه ای از واحدهای کسب و کار اطلاق می شود که برای مواجهه با مشکلی مشترک یا استفاده از فرصتی مشترک با هم همکاری کنند.
شبکه ها به دو شکل "ثبت شده" و "ثبت نشده" وجود دارند. شبکه ها به طور معمول به صورت ثبت نشده شکل گرفته و در صورت اقتضاء در قالب انجمن، تعاونی، کنسرسیوم، شرکت سهامی و غیره ثبت می شوند.
همچنین "شبکه فراگیر" به شبکه بزرگ حاصل از ائتلاف و همکاری شبکه های متعدد موجود در یک خوشه اطلاق می شود که می تواند در درازمدت نقش رهبری و نمایندگی خوشه را ایفا کند.
"ارائه دهندگان خدمات توسعه کسب و کار"، شخصیت های حقیقی یا حقوقی هستند که خدمات مورد نیاز بنگاه های تولیدی درون خوشه ها را در حوزه های متعدد کسب و کار، از جمله تأمین مواد اولیه، تأمین مالی، بهبود منابع انسانی، بهبود فنآوری، بازاریابی و غیره ارائه می کنند.
"توسعه خوشه های کسب و کار"، فرآیندی سه تا پنج ساله است که طی آن ظرفیت های موجود در خوشه، از طریق توانمند سازی پایا و معطوف به استفاده از فرصت های محیطی شکوفا می شود.
ارتقای سطح سرمایه اجتماعی و توسعه و بسط شبکه های کسب و کار در درون خوشه از محوری ترین فعالیت ها در این فرآیند شناخته می شوند.
"شناسایی خوشه های کسب و کار"، فرآیندی را شامل می شود که در نتیجه آن، همه تجمع های کسب و کاری قابل توسعه با استفاده از مدل توسعه خوشه ای، در یک منطقه، استان یا کشور شناسایی و احصاء می شود و بر اساس آن، اطلاعات اولیه و پایه درخصوص خوشه های موجود گردآوری می شود.
به خوشه هایی که در نتیجه این فرآیند شناسایی می شوند، "خوشه های شناسایی شده" گفته می شود.
"امکان سنجی توسعه خوشه های کسب و کار" به فرآیندی اطلاق می شود که در نتیجه آن، توجیه پذیری توسعه یک خوشه شناسایی شده، مشخص می شود. این امکان سنجی از چهار منظر اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و اجرایی انجام می شود.
توجیه پذیر بودن توسعه یک خوشه، یکی از شروط اساسی آغاز پروژه توسعه خوشه ای برای آن خوشه محسوب می شود.
به منظور "اجرای فرآیند توسعه خوشه کسب و کار"، پروژه توسعه خوشه توسط سازمان کارگزار توسعه خوشه با انتخاب عامل توسعه خوشه و در چارچوب یک قرارداد مشخص و در قالب فازهای کلی شامل مطالعه شناختی، اعتماد سازی، تدوین سند برنامه عمل، پیاده سازی و خروج عامل توسعه انجام می شود.
این فازها غیرقابل تفکیک بوده و به عنوان بخش های اصلی پروژه توسعه خوشه ای محسوب می شوند.
سازمان صنایع کوچک و شهرک های صنعتی ایران و شرکت های استانی تابعه آن اکنون با دارا بودن 500 شهرک و 322 ناحیه صنعتی و سه منطقه ویژه اقتصادی درحال بهره برداری، 65 شهرک و ناحیه صنعتی تخصصی، 6 شهرک فناوری، 37 مرکز خدمات فناوری و کسب و کار، دو مجتمع فناوری اطلاعات و خدمات نرم افزاری، 85 هزار و 874 قرارداد منعقده و بهره برداری از 45 هزار و 912 واحد صنعتی و سه هزار و 58 واحد کارگاهی، موجبات اشتغال مستقیم 935 هزار و 868 نفر را در سراسر کشور فراهم کرده است.