بانک و صنعت ، بانکداری دیجیتال و الکترونیکی شدن بانک ها از اهمیت ویژه ای برخوردار است، در همین راستا فرهاد اینالوئی مدیر فناوری اطلاعات بانک ایران زمین در مصاحبه با بانک و صنعت در زمینه بانکداری دیجیتالی مطرح کرد:
1- در مصاحبه اخیر خود گفتید که بازیگران اصلی بانکداری دیجیتالی فین تک ها و استارتاپ ها هستند؛ در این راستا بانک ایران زمین چه حمایت هایی از فین تک و استارتاپ ها می کند؟
نقطه مهم بانکداری دیجیتال فین تک ها هستند، در اکوسیستم بانکداری الکترونیک دو هویت اصلی شعبه و مشتری موجود است و در اکو سیستم بانکداری دیجیتال موجودیت های جدیدی نیز مانند مشتری و فین تک ها وجود دارند که اساس بانکداری دیجیتال بر پایه آنها است.
نقش فین تک در این اکوسیستم عرضه کننده خدمات بانکی به مشتری است و فین تک جایگزین بانکداری دیجیتال شده است و علت آن این است که فین تک می تواند ارتباط نزدیک‌تری با مشتری در فضای مجازی داشته باشد.
در گذشته بانک در سیستم سنتی یکسری محصول به مردم ارایه می کرد اما در حال حاضر دیگر تولید محصول ندارد و تنها پلتفورم سرویس را آماده می کند و افرادی مثل فین تک ها سرویس را در اختیار مشتری قرار می دهند.
به طور مثال قبل از حضور فین تک ها انتقال وجه و کارت به کارت در اختیار بانک بوده است اما در حال حاضر برخی از اپلیکیشن ها امکان کارت به کارت را به مشتری می دهند، البته فین تک ها باید خدماتی غیر از خدمات بانکی ارایه دهند.
از دو سال گذشته بانک ایران زمین به مفهوم بانکداری الکترونیک پرداخته و برای برقراری ارتباط با فین تک ها دو مسیر مشخص داشته است.
مسیر اول سپردن مسیرهای خدماتی قابل ارایه به فین تک ها بوده است. در بوم مارکت بیشترین سرویس به فین تک ها ارایه گشته است که آنها توسط این سرویس می توانند از آن در اپلیکیشن خود استفاده کنند. به طور مثال اگر کسی ERP نوشت می تواند مانده حساب موجودی خود را آنلاین بگیرد.
در حال حاضر بزرگترین معضل نظام بانکی ما عدم وجود نوآوری است و تمام خدمات بانک ها مشابه یکدیگراست.
یکی از وظایف فین تک ها این است که نوآوری را وارد سیستم سازمان کند. در گذشته در سیستم سنتی بانک زمان زیادی صرف ارائه محصولات بانکی می‌شد اما هم اکنون فین تک ها با محصولات خود با بانک ها مشارکت و باعث تزریق نوآوری در سیستم بانکی می شوند.
پس مسیر دوم ما با توجه به اظهاراتی که گفتم ایجاد یک مرکز نوآوری با همکاری دانشگاه شریف در بیرون از سازمان بوده است. در این مرکز استارتاپ ها و فین تک های استارتاپی محصولات آماده خود را ارایه کرده و ما بر روی آن ها سرمایه گذاری می کنیم یا به سرمایه گذار معرفی می شوند.
2- آیا بانک ایران زمین به این سمت پیش می رود که تمامی خدمات خود را به صورت الکترونیکی و اینترنتی ارائه دهد؟
میان بانکداری الکترونیکی و دیجیتال تفاوت وجود دارد و در حال حاضر همه بانک ها الکترونیکی هستند. در این راستا بانک ایران زمین برنامه ای به عنوان پرواز را برای افق 1400 برای رسیدن به بانکداری دیجیتال طراحی کرده است.
بانک دیجیتال به این معنی است که کانال های ما و روابط عمومی ما توسط یک پلتفورم دیجیتالی شوند و سعی برآن داریم پلتفورم های زیرساخت را به عنوان بانک پیشرو در این صنعت ارایه کرده و لیدر این صنعت در کشور باشیم.
هر چقدر وسعت کاری بانک در این زمینه گسترده باشد کار بانک سخت تر شده و سخت ترین قسمت آن بخش تغییر فرهنگ دیجیتالی و آوردن فرهنگ دیجیتالی جدید به سازمان می باشد. قبلا به این موضوع عادت داشتیم که در شعبه حضور داشته باشیم تا مشتری به ما مراجعه کند، اما در بانک ایران زمین در حال حاضر 97 درصد تراکنش ها خارج از شعبه انجام می شوند و در حال حاضر دیگر مشتری به بانک مراجعه نمی کند. این ما هستیم که باید به سمت مشتری بریم چراکه شعب فیزیکی مفهوم خود را از دست داده اند و باید تغییری در فکر و فرهنگ ایجاد کنیم.
3- در راستای آموزش سواد دیجیتالی به مردم و کارمندان بانک چه اقداماتی صورت گرفته است؟
سواد دیجیتالی مشتری ها از ما بیشتر است. نسل جدید علاقه ای به رفتن و حضور در شعب بانک ندارد و بسیار زیاد آمادگی پذیرش این تغییر را دارند. ما باید در داخل سازمان این تغییرات را به وجود آوریم و این یک پروسه سنگین و طولانی است.
بانک ایران زمین در این زمینه کنفرانس و سمینارهای آموزشی برگزار کرده است و در کنار خدمات الکترونیکی که به مردم ارایه می دهد بحث بانکداری دیجیتال را وارد کرده و این کار را از درخواست ها شروع و هدفمان این است مشتری حتی برای درخواست دسته چک به شعبه مراجعه نکند و از طریق اپلیکیشن موبایل خود این خدمات را دریافت کند و هر موقع دسته چک آماده شد برای مشتری پست یا در آن زمان مقرر برای تحویل به شعبه مراجعه نماید.
این خدمات ارایه شد تا دانش ارایه سرویس در بانک ایجاد شود و مشتری با خدمات آشنا گردد ولی در نهایت انتظار ما این است این خدمات به فین تک ها واگذار شود و این پازلی است که ما به مرور باید آن را تکمیل کرده و برای رسیدن به بانکداری دیجیتال سعی و تلاش بسیار نماییم .
بانک ایران زمین در دو سال گذشته در زمینه بانکداری دیجیتال سعی داشته مباحث تئوری آن را حل کند. نقطه مقفولی که وجود دارد و اشاره نشده است چگونگی ورود به بحث بانکداری دیجیتال است و این که چطور بانک می تواند وارد این تحولات شود ؟ این یک سوال کلیدی است و جواب پیچیده ای دارد که بسته به مقتضیات هر بانک متفاوت است.
4- در مصاحبه ای با شما منتشر شد که « 97 درصد خدمات بانک ایران زمین به صورت الکترونیکی و خارج از شعب ارایه می شود » این آمار چگونه به دست آمده است؟
97 در صد تراکنش بانک ایران زمین در خارج از شعبه انجام می شود. یعنی مردم یا از طریق کارت بانکی خود، ATM ، دستگاه های پوز و یا اینترنتی و از طریق شبکه های اجتماعی تراکنش های خود را انجام می دهند و حتی در حال حاضر برخی از اپلیکیشن های پرداخت تراکنش ها را انجام می دهندکه خود ما از آن خبر نداریم و بانک نیز درگیر آن نیست و اگر امضای دیجیتال در کشور وجود داشت هیچ نیازی برای رفتن به شعبه برای گرفتن خدمات خرد بانکی نبود و بانکداری خرد می تواند به کانال های دیجیتال ودستگاه ها منتقل شود. به طور مثال در شعبه مگامال هیچ نیروی انسانی نداریم و تمامی خدمات دریافت و پرداخت و گرفتن کارت هدیه به صورت الکترونیکی می باشد و اگر امضای دیجیتال وجود داشت ما می توانستیم خدمات افتتاح حساب را نیز ارایه دهیم و ما سعی داریم خدمات خودمان به مشتری را به آن سمت پیش ببریم.
5- تجهیزات فناوری بانک ایران زمین در مقایسه با بانک های پیشرفته دنیا در چه سطحی می باشد؟
ما از لحاظ سخت افزاری در مقایسه با کشورهای پیشرفته به روز هستیم و در همه جای دنیا از ATM و VTM و اپلیکیشن های گوشی موبایل و کیوسک ها استفاده می شود و در حال حاضر کار یک شعبه را انجام می دهند.
اما در زمینه نسل جدید کارت ها که در دنیا موجود است ما عقب هستیم. با این حال اصل بر داشتن سخت افزار است و ما توانایی تهیه نرم افزار را داریم.
6- قرار بود به بخش تجهیزات فناوری اطلاعات تخصیص ارز تعلق گیرد؛ آیا این اتفاق افتاده است؟
ما در جریان صحبت وزیر بودیم که گفتند به بخش تامین تجهیزات فناوری اطلاعات تخصیص ارز تعلق می گیرد، اما بانک ها به صورت مستقیم اقدام به تهیه تجهیزات خود نمی کنند و موارد مورداحتیاج فناوری توسط پیمانکار تامین می شود و در این چند ماه اخیر نوسانات ارز برای پیمانکاران مشکللاتی به وجود آورده است و باعث شد پیمان کاران در مناقصه ها شرکت نکنند و توانایی تامین منابع را نداشته باشند و امیدواریم با بسته جدید ارزی مشکلات حل شود و ما حتما یک افزایش قیمت خواهیم داشت چون نسبت به سال گذشته قیمت ارز دو برابر شده است .
7- آیا با ورود بلاک چین به صنعت بانکداری موافق هستید؟
بلاک چین یک تکنولوژی و علم به روز است که کاربردش توزیع اطلاعات و داده ها می باشد. معماری بلاک چین به این صورت است که باعث می شود اطلاعات توزیع شود و سرعت دسترسی به آن افزایش پیدا کند .
ما از سال 80 به اطلاعات بانکی متمرکز دسترسی داریم اما در سیستم بانکی ما هنوز محصولی که بر اساس بلاک چین طراحی شده باشد وجود ندارد. مثل بیت کوین و کریپتوکارنسی ها که در دنیا پذیرفته شده است اما هنوز در ایران پذیرش نشده و باید کارهای تئوری و تحقیقاتی بیشتر بر روی آن انجام تا در آینده به یک محصول بانکی تبدیل شود.
اینالوئی در پایان گفت: در بحث بانکداری دیجیتال که از دو سال گذشته بانک ایران زمین مطرح کرده است و تمام هدف آن در این خصوص است که بانک دیجیتال باعث ایجاد تمایز ارزش آفرین بین بانک های دیجیتال و غیر دیجیتال شود ، اما اکنون می گوییم دیگر بحث تمایز نیست بلکه بحث اجبار است و بانک ها ناچار به دیجیتالی شدن هستند اما نکته اصلی و کلیدی این موضوع ، چگونگی ورود به بانکداری دیجیتال است زیرا لازمه آن هزینه بسیار ، تغییر ساختار ، تغییر فرایند و وارد کردن بازیگران جدید در عرصه بانکداری است و فین تک ها آنطور که ما فکر می کنیم با خدمات بانکی آشنایی ندارند و تنها به قسمت کوچک پرداخت ورود کرده اند و این در صورتی است که حوزه پرداخت بخشی کوچک از بانکداری الکترونیک است و بقیه بخش های آن مخفی مانده است.
