سکوت قانون بر وضعیت درآمدی دختران بی سرپناه

بخشنامه قانون کاهش ساعات کار هفتگی بانوان شاغل به دستگاه‌های اجرایی ابلاغ شد؛ بر این اساس زمان کار بانوان مشمول این مصوبه از 44 ساعت در هفته به 36 ساعت کاهش می‌یابد. این درحالیست که به گفته کارشناسان هیچ آمار دقیقی از میزان اشتغال زنان و نرخ بیکاری آنها در کشور وجود ندارد.

به گزارش پایگاه تحلیلی خبری بانک و صنعت، بر همین اساس هر قانونی هم که تصویب می‌شود مشکلات زنان را نه تنها حل نکرده بلکه بدتر هم کرده است. باید از نهاد‌های مسئول پرسید آیا با وجود آمارهای مبهم، برای زنان مجرد بیکار هم قانونی هست؟

چالش و دغدغه‌های زنان برای اشتغال به اعتقاد کارشناسان فراتر از آنچیزی است که در ظاهر می‌بینیم. از تبعیض جنسیتی و نگاه سنتی بازار کار به اشتغال زنان گرفته تا مسائل خانوادگی و اجتماعی زنان برای زن عصر حاضر یک مساله است. هیچ تبصره و قانونی برای زنان و دختران مجردی که کار خود را از دست می‌دهند یا موفق به پیدا کردن شغل نمی‌شوند، راه‌حل اساسی ارائه نداده است. سرنوشت دختران و زنانی که نتوانستند با توجه به مسائل اقتصادی، اجتماعی شریک و حامی اقتصادی یا منبع درآمدی داشته باشند، چه می‌شود؟

از طرفی به اعتقاد آنها حتی برای زنان متاهل نیز مسائلی وجود دارد که کارفرمایان را از استخدام آنها سرخورده کرده است. کارفرمایان انگیزه‌ای برای جذب زنان متاهل با وجود مسائلی مانند خانه‌داری، زایمان و... ندارند.

هیچ آماری از زنان مجرد بیکار وجود ندارد

لیلی دانشمند، نایب‌رئیس انجمن صنفی مراکز کاریابی کل استان تهران و اتاق بازرگانی در این باره می‌گوید: زنان در حال حاضر دغدغه‌های شغلی بسیاری دارند که شاید ساعات کاری در میان انبوه این مشکلات گم باشد یا دیده نشود. هر ساله تعداد زیادی از دختران و تحصیل کرده‌های دانشگاهی به مراکز کاریابی مراجعه می‌کنند که اغلب آنها نیز دختران مجرد و بیکار هستند. با این وجود آماری که از میزان واقعی تعداد زنان متاهل و تعداد زنان مجرد جویای کار یا حتی تعداد مردان مجرد و متاهل وجود ندارد.

میزان بیکاری بیشتر از 6 میلیون شده است

وی توضیح می‌دهد: چگونه می‌توان با یک تبصره و قانون مدعی اصلاح اندک دغدغه‌های شغلی جوانان امروزه شد وقتی سازمان‌ها و وزارتخانه‌های مسئول از ارائه آمار مشخصی از وضعیت اشتغال و بیکاری ابا دارند. در حالی که میزان بیکاری توسط برخی مسئولان 2میلیون نفر اعلام شده برخی با صراحت از میزان بیکاری فارغ‌التحصیلان دانشگاهی که بین 4و نیم تا 6 میلیون نفر است،خبر می‌دهند. با این حال با احتساب بیکاری پنهان این آمارها از نرخ بیکاری بیشتر از 6 میلیون نفر حکایت دارد. مشخصا نهادهایی مسئول خواستار روشن کردن وضعیت واقعی نرخ بیکاری نیستند وگرنه معضل بیکاری در پس پنهان‌کاری برخی همچنان بزرگ‌تر نمی‌شد.

مسیر بیکاری برای زنان خطرآفرین است

دانشمندی با اشاره به آسیب‌های اجتماعی بیکاری جوانان به‌ویژه دختران مجرد و با تاکید بر ضرورت ایجاد فضای کارآفرینی برای همه چه زن و چه مرد می‌گوید آیا نهادهای مسئول برنامه‌ای برای دخترانی که بیکارند و درآمدی هم ندارند، دارد. مشخصا زمانی که برنامه‌ای نداریم، نمی‌توانیم خطرات و آسیب‌های اجتماعی رهایی این دختران در جامعه را کنترل کنیم. اما کشوری مانند چین با تاسیس یک دهکده کارآفرینی برای زنان به‌ویژه زنانی که بیکار و در معرض آسیب اجتماعی‌اند، آنها را مشغول به کار کرده و گوشی‌های نوکیا حاصل تلاش همین دسته از زنان است. با این کار مسیر ترقی و کسب درآمد حلال و حفظ شئونات و جایگاه یک زن محفوظ می‌ماند و می‌تواند شکوفایی بهتری با ایجاد امنیت روانی، اخلاقی و اجتماعی در جامعه داشته باشد. فضا باید برای همه به سمت خلاقیت و نوآوری برود و زنان در این زمینه مستثنی نیستند، براساس مصوبه دوم شهریورماه مجلس شورای اسلامی مقرر شد ساعات کار هفتگی بانوان شاغل دارای شرایط خاص اعم از رسمی، پیمانی و قراردادی که موظف به 44ساعت کار در هفته هستند به 36ساعت در هفته با دریافت حقوق و مزایای 44 ساعت کاهش یابد.

قانون کاهش ساعات کار بانوان دارای شرایط خاص، پس از تایید شورای نگهبان، مهرماه از سوی رئیس‌جمهوری به «مرکز امور زنان و خانواده ریاست‌جمهوری» و «سازمان اداری و استخدامی کشور» ابلاغ شد.

بر این اساس، ابلاغ بخشنامه این قانون به دستگاه‌های اجرایی آغاز شده است به‌طوری که در بخشنامه یکی از بانک‌های دولتی کشور برای اجرای این قانون آمده است:

هیات‌مدیره محترم بانک با ملحوظ نظر به مفاد مندرج در قانون کاهش ساعت کار بانوان شاغل دارای شرایط خاص، با اجرای قانون موصوف به شرح ذیل موافقت کردند:

ساعت کار هفتگی بانوانی که دارای معلولیت شدید یا فرزند زیر 6سال تمام یا همسر یا فرزند معلول شدید یا مبتلا به بیماری صعب‌العلاج هستند یا زنان سرپرست خانوار شاغل، در صورت ارائه درخواست کتبی به همراه اصل تاییدیه از مراجع ذی‌صلاح (به شرح جدول ذیل) و موافقت مدیریت امور/ اداره کل/ مدیریت شعب/ شعب مستقل مرکزی تهران به میزان 36 ساعت در هفته با دریافت حقوق و مزایای 44 ساعت در هفته تعیین می‌شود.

   شرایط شمولیت قانون

1            سازمان بهزیستی کشور،گواهی تاییدیه میزان و شدت معلولیت،کارمند بانو دارای معلولیت شدید یا همسر یا فرزند معلول شدید

2            وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی،گواهی تاییدیه بیماری صعب‌العلاج          

3            سازمان ثبت احوال کشور   ارائه تصویر شناسنامه معتبر،دارای فرزندان زیر 6سال

4            دادگستری،گواهی دادگستری یا اسناد مثبته و نامه دادگاه،سرپرست خانوار

شایان ذکر است برای ساماندهی تردد مشمولان و عدم بروز اختلال و کندی در امور بانک و ارائه خدمات به مشتریان و امور جاری واحدهای بانک رعایت موارد ذیل الزامی است:

1. زمان شروع و اتمام کار در اجرای این قانون با درخواست مستخدم و موافقت بانک تعیین خواهد شد. لیکن ساعت حضور مستخدم نباید از 36 ساعت در هفته کمتر باشد.

2. بانوانی که براساس سایر مقررات، نظیر طرح نیمه وقت و سه‌چهارم وقت از امتیاز کاهش ساعت کار بهره‌مند هستند تا زمانی که از مقررات مزبور استفاده می‌کنند از شمول این قانون مستثنا بوده و صرفا استفاده از یک قانون امکان‌پذیر است.

3. چنانچه مشمولان این قانون همزمان واجد شرایط استفاده از مرخصی ساعتی شیردهی نیز باشند، حق انتخاب یکی از امتیازات پیش‌بینی شده را دارند.

4. مشمولان قانون در شمول یکی از فرجه‌های ابتدا یا انتهای وقت اداری هستند و ضوابط مرخصی ساعتی نیز به میزان حضور همکار اعمال خواهد شد.

5. برای جلوگیری از اختلال در ارائه خدمات به مشتریان و برنامه‌ریزی در انجام امور در واحدهای بانک، استفاده از ظرفیت‌های قانون مذکور صرفا در ابتدا یا انتهای وقت اداری امکان‌پذیر بوده و استفاده بین وقت یا تجمیع آن و عدم حضور در یک روز هفته میسر نخواهد بود.

6. با عنایت به تاکید بر رعایت حداقل 36 ساعت کار در هفته، تقلیل ساعت کاری فوق در صورت عدم استفاده، قابلیت ذخیره نخواهد داشت.

7. ارسال درخواست کتبی مشمولان به انضمام مستندات موضوعه، با اعلام موافقت واحد محل خدمت (مدیریت‌های امور/ ادارات کل/ مدیریت‌های شعب مناطق و استان‌ها)، با ذکر زمان استفاده (ابتدا یا انتهای وقت اداری) صورت پذیرفته و ارسال درخواست مستقیم متقاضی به اداره کل امور کارکنان، ملاک عمل نخواهد بود.

8. درباره درخواست مشمولان دارای معلولیت شدید یا همسر یا فرزند معلول شدید و مبتلایان به بیماری صعب‌العلاج پس از تایید اداره کل رفاه کارکنان و درباره مشمولان دارای فرزندان زیر شش سال و سرپرست خانوار پس از اداره کل امور کارکنان اقدام خواهد شد.

9. زمان شمولیت مزایای قانون موصوف برای هر یک از مشمولان پس از بررسی مستندات و تایید آن توسط اداره کل امور کارکنان قابل اجرا خواهد بود.

شرایط و ضوابط اجرای این قانون در دستگاه‌های اجرایی به شرح زیر است:

- تایید میزان و شدت معلولیت توسط سازمان بهزیستی، بیماران صعب‌العلاج توسط وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی، فرزندان زیر شش سال با ارائه شناسنامه معتبر و زنان سرپرست خانوار با ارائه اسناد مثبته یا گواهی دادگاه معتبر خواهد بود.

- زمان شروع و خاتمه کار در اجرای این قانون با توافق مشمولان و مسئولان مربوط به آنان تعیین می‌شود.

- کارفرمایان بخش غیردولتی از اعمال تخفیف پلکانی یا تامین بخشی از حق بیمه سهم کارفرما برخوردار می‌شوند.

- بانوانی که براساس سایر مقررات از امتیاز کاهش ساعت کار بهره‌مند هستند تا زمانی که از مقررات مزبور استفاده می‌کنند یا دستگاه‌های تابع مقررات اداری و استخدامی خاص که امتیازات مشابه این قانون را دارند، از شمول این قانون مستثنا هستند.

- در صورتی که مشمولان این قانون، همزمان شرایط استفاده از امتیاز آن و مرخصی ساعتی شیردهی را داشته باشند یا همزمان دارای شرایط مختلف مصرح در این قانون باشند، حق انتخاب یکی از امتیازات پیش‌بینی شده را دارند.

- برای تامین امنیت شغلی مشمولان این قانون در دوران استفاده از مزایای آن، دستگاه‌های اجرایی و کارفرمایان بخش غیردولتی مشمول این قانون نمی‌توانند به صرف استفاده بانوان از مزایای کاهش ساعات کار، آنان را اخراج کنند یا محل خدمت جغرافیایی آنها را تغییر دهند. هرگونه اخراج، جابه‌جایی و استخدام جایگزین آنان ممنوع است.

- اعمال احکام این قانون، برای آن دسته از کارکنانی که پیش از تصویب این قانون در بخش غیردولتی به کارگرفته شده‌اند، منوط به تامین نظر کارفرما توسط دولت است.