تولید کننده داخلی یا مونتاژ کننده داخلی؟

براساس آمارهای به دست آمده و علی رقم شعارهایی که سال ها است بر سر زبان ها مسئولین و تولید کنندگان است، بیشتر خودروهای تولیدی از سوی خودروسازان داخلی (از نظر مدل) فقط در حد 20 درصد بومی ‌سازی شده ‌اند.

به گزارش بانک و صنعت ، در بحث بومی سازی صنعت خودرو باید این نکته را در نظر داشت که در این فرایند لازم است تا قطعات و مواد اولیه خودروهایی که در کشور تولید می ‌شوند به جای واردات، توسط قطعه ‌سازان داخلی تولید گردند.

با نگاهی به آخرین آمار منتشر شده درخصوص میزان ملی سازی خودروهای داخلی، نشان می‌ دهد حتی پرتیراژترین محصولات مانند پراید و پژو 405 نیز به قطعات وارداتی وابسته هستند. طبق اعلام انجمن خودروسازان ایران، هنوز هیچ‌ یک از محصولات، 100 درصد ساخت داخل نیست و ایرانی ‌ترین خودروها تا مرز 93 درصد ساخت داخل دارند. به‌عنوان مثال، تندر90 به ‌عنوان خودرویی که حدود 10 سال از تولید آن در ایران می‌گذرد، تنها 56 درصد تا به امروز بومی سازی شده است. همچنین پراید که در حال حاضر حدود 25 سال از حضور آن در بازار کشور می‌گذرد، به ساخت داخلی 87 درصدی دست پیدا کرده است.

همچنین براساس آمار گمرک ایران، میزان واردات قطعات منفصله جهت تولید خودروی سواری با یک میلیارد و 801 میلیون دلار بوده است. همچنین براساس آمار به دست آمده، واردات و صادرات قطعات خودرو در سه ماهه سال جاری و مدت مشابه سال گذشته رشد 37 درصدی در صادرات قطعات خودرو و رشد 50 درصدی در ارزش صادرات خودرو، کاهش 39 درصدی واردات خودرو و کاهش 68 درصدی در واردات قطعات خودرو را نشان می دهد. با وجود آنکه گفته می شود واردات قطعات خودرو به بیشترین میزان خود رسیده، لذا نسبت به مدت مشابه سال گذشته با کاهش همراه بوده است.

طبق گفته کارشناسان ایران در حالی که توانایی بومی سازی صنعت خودرو را دارد با گذشت زمان شاهد کاهش کیفیت قطعات خودرو هستیم عاملی که باعث ‌می شود در نهایت به محصول مورد نظردست پیدا نکنیم عدم توان ساخت تجهیزات نیست، بلکه به دلیل عدم ارائه کار خوب و با کیفیت به صورت مستمر است. یعنی در تولیدات اولیه محصولات از کیفیت بسیار مناسبی برخوردارند، اما با گذشت زمان به دلیل عدم حمایت های اساسی و سنگ اندازی هایی که صورت می‌گیرد، موجب کاهش کیفیت کار و دلزدگی تکنسین می شود.

از این رو سرمایه در گردش و نقدینگی یکی از مشکلاتی که سال‌ ها است گریبانگیر قطعه سازان بوده و از آنجا که مطالبات آنها دیر پرداخت می شود، همواره با مشکل مواجه هستند. همچنین به دیل نداشتن گردش نقدینگی، قطعه سازان به ناچار رو به دریافت تسهیلات با نرخ سود بالا می‌کنند که آن هم برای فعالان این بخش دردسر ساز شده و چالش های آنان را بیشتر کرده است.

از دیگر مشکلات این صنعت به دلیل هزینه های مالی فراوانی که به قطعه سازان وارد می شود، قیمت تمام شده قطعه نیز به ناچار افزایش یافته و در نتیجه محصول نهایی صرفه اقتصادی نخواهد داشت که موجب غیراقتصادی بودن تولیدات و تیراژ پایین آنها می شود.

در حال حاضر کمتر از یک میلیون و 600 هزار خودرو در کشور تولید می شود و 16 خودرو ساز در کشور فعال هستند. در واقع تعداد خودروسازها زیاد بوده اما در مقابل میزان تولیدات کم است. در حال حاضر 90 درصد بازار قطعات خودرو وارداتی است.