در صنعت پرداخت الکترونیکی کشور، شرکت های ارائه دهنده خدمات پرداخت (PSP) نقش حیاتی در تسهیل تراکنش ها، پشتیبانی از ابزارهای پرداخت و توسعه زیرساخت های مالی ایفا می کنند. بررسی مستمر عملکرد این شرکت ها برای نهادهای نظارتی همچون شاپرک ضروری است تا با شناخت صحیح از وضعیت موجود، سیاستگذاری مؤثر و نظارت هدفمند بر بازار پرداخت الکترونیکی انجام شود.
در این گزارش، عملکرد شرکت های PSP در دو حوزه اصلی بررسی شده است:
-
بررسی عملکرد کلی در شبکه پرداخت الکترونیکی
-
تحلیل عملکرد در ابزارهای پذیرش به ویژه کارتخوان فروشگاهی
1. تحلیل سهم تعدادی و مبلغی از تراکنش های بازار پرداخت الکترونیکی
یکی از مهم ترین شاخص ها در ارزیابی عملکرد شرکت های PSP، میزان سهم آن ها از کل تراکنش های انجام شده در صنعت پرداخت است. این شاخص در دو بعد تعدادی و مبلغی تحلیل می شود.
شرکت پیشتاز بازار: پرداخت الکترونیک سامان
شرکت پرداخت الکترونیک سامان در بهمن 1403 توانسته است رتبه نخست را در هر دو شاخص با سهم 20.65 درصدی در تعداد تراکنش ها و 20.38 درصدی در مبلغ تراکنش ها به خود اختصاص دهد. این شرکت با تثبیت موقعیت خود در صدر جدول، نشان دهنده عملکرد پایدار و سرمایه گذاری هدفمند در بخش های کلیدی صنعت است.
رتبه دوم بازار: به پرداخت ملت
شرکت به پرداخت ملت نیز به عنوان رقیب اصلی پرداخت الکترونیک سامان، جایگاه دوم را از آن خود کرده است. اختلاف این شرکت با رتبه اول در بعد تعدادی تراکنش تنها 1.64 درصد و در بعد مبلغی تراکنش معادل 0.27 درصد است. این اختلاف کم نشان دهنده رقابت شدید در سطح بالای بازار پرداخت است.
ثبات جایگاه ها نسبت به دی ماه 1403
مقایسه آمارهای بهمن ماه با دی ماه نشان می دهد که در هیچ یک از شاخص های سهم تعدادی و مبلغی تراکنش، تغییر جایگاه بین شرکت ها رخ نداده است. این امر می تواند نشان دهنده ثبات نسبی در عملکرد شرکت ها و حفظ سهم بازار آن ها باشد.
2. بررسی عملکرد شرکت ها در ابزارهای پذیرش
از دیگر جنبه های مهم ارزیابی عملکرد PSPها، بررسی سهم آن ها از تراکنش ها بر اساس ابزارهای مختلف پذیرش است. این ابزارها شامل کارتخوان فروشگاهی، درگاه پرداخت اینترنتی و درگاه پرداخت موبایلی هستند.
کارتخوان فروشگاهی
در بهمن ماه 1403، شرکت پرداخت الکترونیک سامان با سهم 20.92 درصدی از بازار کارتخوان های فروشگاهی، بالاترین جایگاه را حفظ کرده است. این عملکرد مشابه با ماه گذشته است و نشان دهنده تمرکز این شرکت بر گسترش شبکه فروشگاهی و حفظ پایگاه مشتریان در این ابزار می باشد.
جالب توجه اینکه بیشترین کاهش در سهم کارتخوان فروشگاهی مربوط به شرکت پرداخت الکترونیک پاسارگاد با 0.27 درصد کاهش است.
پرداخت اینترنتی
در حوزه پرداخت اینترنتی، شرکت به پرداخت ملت با سهم 38.84 درصدی پیشتاز بازار است. این شرکت توانسته است سهم بالایی از بازار تراکنش های اینترنتی را با استفاده از خدمات پایدار، زیرساخت قوی و همکاری با فروشگاه های آنلاین تثبیت کند.
از سوی دیگر، بیشترین افزایش در این حوزه متعلق به پرداخت الکترونیک سامان با 0.76 درصد افزایش سهم در بهمن ماه نسبت به دی ماه است که نشانه ای از برنامه ریزی هدفمند برای توسعه خدمات اینترنتی این شرکت است.
پرداخت موبایلی
در زمینه پرداخت موبایلی، بار دیگر به پرداخت ملت با کسب 46.64 درصد از سهم بازار، در صدر قرار دارد. این میزان نفوذ بالا در پرداخت های موبایلی حاکی از تطبیق سریع این شرکت با روندهای نوین فناوری مالی و استقبال کاربران از اپلیکیشن های موبایلی تحت پشتیبانی این PSP است.
نکته قابل توجه اینکه پرداخت الکترونیک سامان با کاهش 2.13 درصدی در سهم خود، بیشترین افت را در بین شرکت ها تجربه کرده است. این امر می تواند زنگ خطری برای این شرکت در بازار در حال رشد موبایل باشد.
جمع بندی و تحلیل نهایی
مروری بر آمارهای مربوط به بهمن 1403 در صنعت پرداخت الکترونیکی کشور، نکات کلیدی زیر را نمایان می سازد:
-
شرکت پرداخت الکترونیک سامان در هر دو بعد تعدادی و مبلغی تراکنش، همچنان صدرنشین بازار است و در ابزار کارتخوان فروشگاهی نیز پیشتاز باقی مانده است.
-
شرکت به پرداخت ملت گرچه در رتبه دوم سهم کلی قرار دارد، اما در دو ابزار پرداخت اینترنتی و موبایلی بیشترین سهم را به خود اختصاص داده است، که نشان دهنده تنوع گرایی موفق در استراتژی سرمایه گذاری آن است.
-
در بررسی مقایسه ای دی ماه و بهمن ماه 1403، ثبات نسبی جایگاه شرکت ها در شاخص های کلان مشاهده می شود، ولی تغییراتی جزئی در ابزارهای خاص پذیرش وجود دارد که باید توسط شرکت ها مورد توجه قرار گیرد.
-
شرکت پرداخت الکترونیک پاسارگاد و پرداخت الکترونیک سامان به ترتیب دارای بیشترین کاهش سهم در ابزارهای کارتخوان و موبایلی هستند که می تواند نشان دهنده کاهش تمرکز یا رقابت شدیدتر در این حوزه ها باشد.
-
رصد دقیق سهم بازار هر ابزار پذیرش به نهاد ناظر (شاپرک) این امکان را می دهد که تحلیل دقیق تری از استراتژی سرمایه گذاری شرکت ها داشته باشد و به شکل مؤثرتری به توسعه زیرساخت های پرداخت الکترونیکی در کشور کمک کند.
در نهایت، استمرار تهیه و تحلیل چنین گزارش هایی می تواند به عنوان چراغ راهی برای جهت دهی به سیاست های نظارتی و توسعه ای صنعت پرداخت کشور عمل نماید و شفافیت بیشتری در بازار پررقابت PSPها ایجاد کند.
#حسین جواهریان
