بانک و صنعت، برای تولید هر خدمات یا محصول، مراحل مختلفی طی می‌شود; مثلا برای تولید یک مانتو در یک کارگاه مانتو دوزی اول پارچه مانتو توسط تولیدکننده پارچه تولید می‌شود، نخ برای دوخت مانتو توسط تولیدکننده دیگر تهیه و سایر ملزومات یک مانتو هم توسط تولیدکننده‌های دیگر فراهم‌شده و درنهایت صاحب کارگاه مانتو دوزی آن ها را خریداری و مانتو دوخته می‌شود و به مغازه‌دار و درنهایت به خریدار عرضه می‌شود.
قیمت مانتو در هریک از مراحل بالا افزایش می‌باید که این افزایش قیمت درواقع به خاطر طی شدن مراحل مختلف تهیه است. این ارزش اضافی آمده روی مانتو را در مراحل مختلف تولید به بیان ساده ارزش‌افزوده می‌گویند.
تعریف ارزش‌افزوده به بیان ساده
درواقع ارزش‌افزوده اختلاف بین ارزش کالاها و خدمات فروخته‌شده با ارزش کالاها و خدمات خریداری‌شده است. به بیان ساده مالیات بر ارزش‌افزوده مالیاتی است که خریدار هنگام خرید کالا و خدمات به فروشنده می‌پردازد و فروشنده نیز باید در دوره‌های زمانی مشخص آن را به دولت و سارمان امور مالیاتی پرداخت کند.
مزایای پرداخت مالیات بر ارزش‌افزوده
VAT درآمد مالیاتی را به میزان قابل‌توجهی برای دولت افزایش می‌دهد. استفاده از راهکار پرداخت مالیات ارزش‌افزوده به‌نظام مالیاتی کشور کمک می‌کند که از دقت و سرعت و کارآمدی بیشتری برخوردار شود.
پرسش و پاسخ‌هایی در خصوص ارزش‌افزوده
- ایرانی‌های خارج از کشور هم مشمول قانون مالیات بر ارزش‌افزوده هستند؟
ایرانیانی که در خارج از کشور تجارت می‌کنند مشمول قوانین مالیاتی همان کشور بوده مگر اینکه کالای تولیدی یا خدمات خود را بخواهند به ایران وارد نمایند در این صورت طبق قوانین ایران با ایشان رفتار خواهد شد.
- آیا تولیدکننده هم باید مالیات بر ارزش‌افزوده بپردازد؟
برخی گمان می‌کنند این نوع مالیات فقط مخصوص مصرف‌کننده بوده و تولیدکنندگان در قانون موظف به پرداخت VAT نیستند. در پاسخ باید گفت تولیدکنندگان نیز باید مانند مصرف‌کننده مالیات بر ارزش افزوده بپردازند اما تولیدکنندگان باید به میزان مابه التفاوت مالیات بر ارزش‌افزوده‌ای که در هنگام خرید به فروشنده پرداخت کرده و مالیات بر ارزش‌افزوده‌ای که در هنگام فروش به مصرف‌کننده دریافت کرده اند مالیات بپردازد.
- چه کالاها و خدماتی از پرداخت مالیات بر ارزش‌افزوده معاف هستند؟
سازمان امور مالیاتی برای حمایت از کالاهای تولیدی و مصرف‌کننده، بعضی از کالاها و خدمات را از پرداخت مالیات غیرمستقیم معاف کرده است.
محصولات خام کشاورزی مشمول مالیات بر ارزش‌افزوده نمی‌شوند.
محصولات کشاورزی که هنوز کاری بر روی آن انجام‌نشده است.
کود و سم و بذر شامل مالیات بر ارزش‌افزوده نمی‌شود.
دام و طیور و آبزی‌ها مشمول مالیات بر ارزش‌افزوده نمی شوند.
مواد غذایی اصلی مثل نان، شکر، قند، شیر خشک، روغن، پنیر، حبوبات، برنج، گوشت، آرد که مواد غذایی اصلی برای خوراک مردم محسوب می‌شوند.
دارو و فرش دستباف
خدمات بانکی و موسسات اعتباری و خدمات حمل‌ونقل جاده‌های برون‌شهری و دوره شهری ازجمله اتوبوس، قطار و هواپیما هم شمول قانون مالیات بر ارزش‌افزوده نمی‌شوند.
اقلام دفاعی
کتاب، مطبوعات، لوازم‌التحریر، کاغذ و هر چیزی که در تهیه و تولید کتاب و لوازم‌التحریر نقش داشته باشد از پرداخت مالیات بر ارزش‌افزوده معاف خواهد بود.
سازمان امور مالیاتی
