به گزارش بانک و صنعت: یکی از شاخص های مهم توسعه کشورها در قرن 21 ،عملکرد زیست محیطی یا توسعه زیست محیطی آنها است. این شاخص درحال حاضر معیاری جهت ارزیابی پیشرفت کشورها در زمینه محیط زیست است و هر دو سال یکبار در اجلاس جهانی اقتصاد در داووس با همکاری دانشگاه ییل و کلمبیا منتشر می شود. مرکز پژوهش های مجلس در گزارشی وضعیت ایران از منظر شاخص های زیست محیطی بین المللی را بررسی کرده است.
آخرین گزارش منتشر شده در این زمینه در ژوئن سال 2020 است که در آن 32 شاخص در 11 زمینه در 180 کشور اندازه گیری شده است و ایران با کسب امتیاز 48 در رده 67 قرار گرفته است بنابراین ایران در رده کشورهایی با عملکرد ضعیف در محیط زیست قرار دارد. بررسی شاخص عملکرد محیط زیست بیانگر نوسانات متعدد ایران در این زمینه است.
در شاخص عملکرد زیست محیطی، معیارهای مختلفی اندازه گیری می شوند که مجموع آنها در کنار هم، نمره هر کشور و در نتیجه رتبه بندی را مشخص می کند. وضعیت ایران نیز بیانگر بهبود اوضاع در برخی حوزه های زیست محیطی و البته ضعف در برخی شاخص های عملکردی داشته است. برای مثال، در بخش آلودگی این شاخص، ایران رتبه 59 و نمره 48.3 را دارد، اما در دو بخش آلودگی هوای ذرات کوچکتر از 2.5 میکرون و آلودگی ناشی از ازن، شرایط نامطلوب است و نمره ها کمتر از 30 است. معضل آلودگی هوای ذرات کوچکتر از 2.5 میکرون در ایران پیشینه طولانی دارد، اما آلودگی هوای ازن که بیشتر در فصل های تابستان مشاهده می شود، بحران جدیدی است که ایران را جزو 50 کشور آخر در این رابطه قرار داده است. یکی از بدترین رتبه های ایران در این شاخص مربوط به تنوع زیستی است، موضوعی که هرازگاهی خبر از شرایط ناگوار آن در ایران هم شنیده می شود.
در این بخش رتبه ایران از کشورهایی مثل عربستان سعودی، قطر، عراق، نیجریه، کنیا، مصر هم ضعیف تر است و کشور با امتیاز 38.4 در رتبه 137 قرار دارد. در بخش تغییر اقلیم نیز که متغیرهایی نظیر انتشار گازهای گلخانه ای بررسی شده ایران رتبه 74 را دارد. سرانه انتشار گازهای گلخانه ای در ایران 7.5 تا 8 تن است و میزان انتشار طی سالیان اخیر روندی صعودی را طی کرده و سالیانه 6.5 درصد افزایش پیدا کرده است. علاوه بر این، معیاری به نام تصفیه فاضلاب در این شاخص قرار دارد که ایران در رتبه 87 آن قرار دارد و پایین ترین نمره شاخص های زیست محیطی کشور هم با نمره 3.7 مربوط به این بخش است. در این جدول بدترین عملکرد مربوط به شاخص در معرض قرار گرفتن با سرب با رتبه 164 است که بیانگر لزوم توجه بیشتر به این آلاینده در کشور است. طی 10 سال اخیر شاخص از دست دادن تالاب ها بیشترین درصد کاهش را شاهد بوده است که بیانگر عملکرد نامناسب زیست محیطی در این حوزه است.
