به گزارش بانک و صنعت تأمین پایدار انرژی برای نیروگاه های تولید برق، شریان حیاتی اقتصاد و زیرساخت کشور محسوب می شود. در فصول اوج مصرف، به ویژه تابستان، که تقاضا برای برق به شدت افزایش می یابد، اطمینان از وجود ذخایر کافی سوخت مایع (نفت گاز و نفت کوره) در نیروگاه ها اهمیتی دوچندان پیدا می کند. وزارت نفت، به عنوان متولی اصلی تأمین و مدیریت این سوخت ها، نقش کلیدی در پایداری شبکه برق ایفا می کند. در شرایطی که چالش های مرتبط با افزایش تقاضا و محدودیت های تأمین، همواره مطرح بوده اند، آمارهای منتشرشده از عملکرد دو ماهه نخست سال 1404، نشان دهنده تلاشی جدی و موفقیت آمیز در افزایش سطح ذخایر سوخت نیروگاهی است. این گزارش به بررسی جزئیات این آمارها و پیامدهای آن برای امنیت انرژی کشور می پردازد.
نقش حیاتی ذخایر سوخت مایع در پایداری نیروگاه ها: نیروگاه های حرارتی، که بخش قابل توجهی از برق کشور را تولید می کنند، برای فعالیت خود نیازمند سوخت های مایع مانند نفت گاز و نفت کوره هستند. در مواقعی که تأمین گاز طبیعی با محدودیت مواجه می شود (مانند فصول سرد یا اوج مصرف در تابستان)، ذخایر سوخت مایع به عنوان پشتیبان اصلی وارد مدار شده و از توقف تولید برق جلوگیری می کنند. بنابراین، سطح ذخیره سازی این سوخت ها، شاخص مهمی از آمادگی کشور برای مدیریت پیک مصرف و حفظ پایداری شبکه برق است. وزارت نفت با آگاهی از این اهمیت، برنامه های متعددی را در زمینه افزایش ظرفیت ذخیره سازی، بهینه سازی فرآیندهای تأمین و تدوین سیاست های پایدار در دستور کار قرار داده است.
رشد چشمگیر در تحویل سوخت به نیروگاه ها
پیش نیاز افزایش ذخایر، افزایش حجم تحویل سوخت به نیروگاه ها است. بر اساس آمارهای رسمی، در دو ماهه نخست سال 1404 (یکم فروردین تا پایان اردیبهشت)، بیش از 2 میلیارد لیتر نفت گاز به نیروگاه ها تحویل شده است. این رقم در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته (1.4 میلیارد لیتر در دو ماه نخست 1403)، رشدی معادل 42 درصد (حدود 600 میلیون لیتر) را نشان می دهد.
در بخش نفت کوره نیز، تحویل این سوخت به نیروگاه ها در دو ماه ابتدایی سال جاری، حدود 1.8 میلیارد لیتر بوده است. این میزان نسبت به رقم 1.2 میلیارد لیتر در مدت مشابه سال 1403، افزایش قابل توجهی معادل 52 درصد (بیش از 600 میلیون لیتر) را تجربه کرده است.
در مجموع، حجم کل سوخت مایع (نفت گاز و نفت کوره) تحویل شده به نیروگاه ها در دو ماه نخست 1404، بالغ بر 3.8 میلیارد لیتر بوده است. این رقم در مقایسه با 2.6 میلیارد لیتر تحویل شده در مدت مشابه سال گذشته، رشدی معادل 46 درصد (بیش از 1.2 میلیارد لیتر) را نشان می دهد. این افزایش چشمگیر در حجم تحویل، نشان دهنده تلاش مضاعف وزارت نفت برای اطمینان از رسیدن سوخت کافی به مبادی مصرف و فراهم کردن زمینه برای افزایش ذخایر است.
افزایش بی سابقه سطح ذخایر نفت گاز
نتیجه مستقیم افزایش حجم تحویل سوخت، رشد قابل توجه سطح ذخایر در مخازن نیروگاه ها است. آمارهای پایان اردیبهشت 1404، حاکی از وضعیتی بسیار مطلوب تر نسبت به سال گذشته است.
بر اساس این آمارها، سطح ذخیره نفت گاز در نیروگاه ها در پایان اردیبهشت 1404، به بیش از 1.5 میلیارد لیتر رسیده است. این رقم در مقایسه با 816 میلیون لیتر ذخیره شده در پایان اردیبهشت 1403، افزایشی حیرت انگیز معادل بیش از 85 درصد (حدود 700 میلیون لیتر) را نشان می دهد. این رشد بی سابقه در ذخایر نفت گاز، که سوخت اصلی بسیاری از واحدهای نیروگاهی است، نقطه قوت اصلی آمارهای منتشرشده محسوب می شود.
ذخایر نفت کوره نیز در پایان اردیبهشت سال جاری، به حدود 1.4 میلیارد لیتر رسیده است. این میزان نسبت به 1.022 میلیارد لیتر ذخیره در مدت مشابه سال گذشته، رشدی معادل بیش از 36 درصد (حدود 400 میلیون لیتر) را ثبت کرده است.
در نهایت، با احتساب مجموع ذخایر نفت گاز و نفت کوره، ذخایر مفید سوخت مایع در نیروگاه های کشور در پایان اردیبهشت 1404 به حدود 3 میلیارد لیتر بالغ شده است. این رقم در مقایسه با 1.838 میلیارد لیتر در پایان اردیبهشت 1403، افزایشی چشمگیر معادل بیش از 58 درصد (حدود 1.1 میلیارد لیتر) را نشان می دهد.
پیامدهای مثبت افزایش ذخایر
این افزایش قابل توجه در سطح ذخایر سوخت مایع نیروگاه ها، به ویژه رشد 85 درصدی ذخیره نفت گاز، پیامدهای مثبتی برای امنیت انرژی کشور دارد. این ارقام نشان دهنده آمادگی بالای وزارت نفت برای مدیریت دوره اوج مصرف برق در تابستان است. وجود این حجم از ذخایر، اطمینان خاطر بیشتری را در خصوص تأمین سوخت مورد نیاز نیروگاه ها در شرایط افزایش تقاضا و یا بروز چالش های احتمالی در شبکه تأمین فراهم می کند. این آمادگی می تواند به کاهش ریسک قطعی برق ناشی از کمبود سوخت و افزایش پایداری شبکه سراسری در ماه های گرم سال کمک کند. برنامه های وزارت نفت در زمینه افزایش ظرفیت ذخیره سازی و بهینه سازی فرآیندها، در دستیابی به این وضعیت مطلوب نقش کلیدی داشته اند.
آمارهای منتشرشده از عملکرد دو ماهه نخست سال 1404 در حوزه تأمین و ذخیره سازی سوخت مایع نیروگاه ها، تصویری امیدوارکننده از وضعیت آمادگی کشور برای مدیریت چالش های انرژی، به ویژه در آستانه فصل اوج مصرف، ارائه می دهد. افزایش 85 درصدی ذخایر نفت گاز و رشد 58 درصدی مجموع ذخایر سوخت مایع، نشان از تلاش مؤثر وزارت نفت در راستای تأمین پایدار انرژی و تقویت زیرساخت های حیاتی کشور دارد. این دستاورد، گامی مهم در جهت افزایش تاب آوری شبکه برق و کاهش نگرانی ها در خصوص کمبود سوخت نیروگاهی محسوب می شود. حفظ و تقویت این سطح از ذخایر، نیازمند تداوم برنامه ریزی و اقدامات راهبردی در طول سال است.
#حسین جواهریان
