به گزارش پایگاه تحلیلی خبری بانک و صنعت، شیمی‌درمانی هرگز وعده قطعی بهبود به بیماران سرطانی نداده است. تصور عامیانه و حتی باور برخی از بیماران نیز این است که روش‌های شیمی‌درمانی گرچه برای درمان موقت بیماری سرطان اثر دارد اما آثار منفی‌ای که روی بیماران به جا می‌گذارد، به این درمان موقتی نمی‌ارزد. آنها معتقدند خود همین روش، عاملی برای تقویت بیماری در بیماران است. سوال عمده آنها این است: چند درصد از مردم به‌طور مشخص از این روش نتیجه گرفته‌اند؟ آیا این روش مقرون به صرفه‌ترین روش درمانی است؟ چرا دولت به جای صرف هزینه‌های بالا برای درمان این بیماری که بیش از 80درصد عوامل شکل‌گیری آن مانند مصرف دخانیات، مصرف غذاهای شور، مصرف نکردن سبزیجات و میوه‌ها، چاقی و پرخوری، برخی عفونت‌های ویروسی و میکروبی، سموم شیمیایی زیاد در محصولات کشاورزی، آلودگی‌های زیست‌محیطی هوا و آب و خاک است، به فکر راهکارهای پیشگیرانه نیست که کم‌هزینه‌تر هستند؟ و صدها سوال دیگر که از زبان بیماران با گلایه از چرایی این موضوع شنیده می‌شود. با این وجود این عامل درمانی گاهی به تاخیر آثار بیماری و گاهی هم به درمان مقطعی می‌انجامد و تنها چاره نظام پزشکی برای بیماران سرطانی است که هنوز داروی درمانی قطعی برای آنها تولید نشده است.
به گفته مسئولان وزارت بهداشت، در حال حاضر سرطان از سه طریق دارویی، جراحی و رادیوتراپی (پرتودرمانی) درمان می‌شود و نزدیک به 11 درصد سرطان‌ها با شیمی‌درمانی، بیش از 40 درصد با جراحی و بیش از 40 درصد نیز با رادیوتراپی بهبود می‌یابند. بر این اساس شیمی‌درمانی تنها 11 درصد اثر قطعی درمانی دارد و مابقی آن تحت تاثیر شرایط دیگری چون روحیه بیمار، محیط بیمار، تغذیه، ورزش و... است. البته تجویز شیمی‌درمانی بسته به نوع بیماری، سرایت و آثار بیماری متفاوت است. گاهی از این روش درمانی برای کنترل بیماری و عدم سرایت آن به سایر نقاط بدن استفاده می‌شود. گاهی با توجه به کوچکی حجم عامل سرطانی در بدن برای نابودی کامل آن و گاهی هم برای کاهش درد بیمار و آثاری مخربی که بر بیمار دارد، استفاده می‌شود و بیش از آنکه جنبه درمان داشته باشد، حکم مسکن را دارد.
به‌طور کلی هزینه مستقیم و غیرمستقیم سرطان در کشور ما سالانه 10 میلیارد تومان است که 3هزار میلیارد تومان مربوط به تشخیص و درمان بوده و داروهای شیمی‌درمانی نیز سالانه 1200میلیارد تومان هزینه دارند. با این حال بنا به صحبت‌های برخی از مسئولان در حوزه بهداشت و درمان، تجویز شیمی‌درمانی طی سال‌های اخیر بسیار زیادتر از حد نیاز بوده و همین هم باعث بالا رفتن هزینه‌های دولت در بخش شیمی‌درمانی شده اما سوال اساسی این است: درحالی که بخش بهداشت و درمان کشور سهم مهمی در نظارت بر عوامل محیطی از هوا تا آب، غذا، پوشاک، مسکن و رفتارهای پرخطر دارد، پس چرا تاکنون در یک قانون یا حتی یک مصوبه نشانی از سختگیری‌های جدی بخش بهداشت و درمان که آثار قابل ملاحظه داشته باشد، نیست؟ تاکنون چه میزان از کارخانه‌های تولید غذای بهداشتی مورد بازخواست جدی این سازمان قرار گرفته‌اند؟ نظام مالیاتی تا چه اندازه تحت دستورات نظام بهداشت و درمان بر خوراکی‌های زیان‌آور مالیات وضع کرده است؟ کارخانه‌ها، خودرو‌ها و وسایل آلاینده هوا تا چه اندازه تحت کنترل این سازمان درآمده‌اند؟ این سازمان برای مازاد تقاضای بیماران بر ظرفیت بیمارستان‌ها که در حال حاضر 40 درصد است و برای کاهش هزینه‌های درمانی چه برنامه‌های پیشگیرانه‌ای در نظر گرفته است؟
عملکرد وزارت بهداشت تاکنون مثبت بوده
دکتر نعمت‌ا... منوچهر پاوه‌ای، مشاور وزیر بهداشت در پاسخ به این سوالات «کسب‌وکار» می‌گوید: همه ساله مبالغ زیادی از سوی دولت و خانواده‌ها صرف درمان می‌شود و مقصر افزایش و بالا بودن این هزینه‌ها به تنهایی بخش بهداشت و درمان نیست. حتی اگر به صورت مقایسه‌ای به این موضوع بپردازیم، عملکرد سازمان بهداشت و درمان در این سال‌ها نسبت به سایر بخش‌ها و وزارتخانه‌ها مثبت‌تر بوده است اما مشکل اینجاست که عملکرد وزارت بهداشت به تنهایی در کاهش هزینه‌های درمانی جواب نمی‌دهد. انجام وظایف وزارت بهداشت در گرو انجام وظایف سایر سازمان‌ها به‌ویژه در بحث پیشگیری است. در واقع این یک کار فراسازمانی و حتی اگر به‌طور جد به آن نگاه کنیم، کاری فرامنطقه‌ای است.
نظارت نظام بهداشت با تلاش سازمان های فرهنگی نتیجه می دهد
وی با اشاره به تلاش نظام بهداشت و درمان درباره افزایش مالیات‌ها برای کنترل و نظارت بیشتر، می‌گوید: حتی افزایش مالیات هم نتوانست تخلفات بهداشتی برخی سازمان‌ها را کم کند. برای مثال آن کسی که عادت به سیگار کشیدن دارد با اندکی بالا و پایین رفتن قیمت سیگار از این کار منصرف نخواهد شد. البته هستند کسانی که منصرف شوند اما تعدادشان بسیار کم است. بنابراین تلاش نظام بهداشت کشور در گرو تلاش سایر سازمان‌های فرهنگی و رسانه‌ای نتیجه می دهد که در این میان صدا و سیما نقش مهمی دارد.
پیشگیری هزینه‌بر است
دکتر منوچهری پاوه‌ای با اشاره به بالا بودن هزینه‌های پیشگیری می‌گوید: سیستم نظارتی وزارت بهداشت به تعداد زیادی نیرو نیاز دارد و هزینه‌بر است و این سازمان به تنهایی از پس آن بر نمی‌آید. بنابراین لازم است سایر سازمان‌ها برای پیشبرد اهداف نظام بهداشت هزینه کرده و دست به کار شوند. برای مثال تلویزیون و رسانه باید بدون هیچ‌گونه ترسی از رکود بازار برخی از تولیدکنندگان زیان محصولات آنها را به مردم گوشزد کنند و مردم را نسبت به کالای خوب و بد مطلع سازند. تبلیغات باید با در نظر گرفتن سلامت مردم باشد و اطلاعات هیچ محصول زیان‌دهی، به خاطر سود و منفعت سانسور نشود.
سالانه حدود 30 هزار نفر در کشور جان خود را بر اثر سرطان از دست می‌دهند و سرطان تقریبا سومین عامل مرگ و میر در کشور پس از سکته قلبی و تصادف است. براساس آمار مرکز تحقیقات سرطان ایران سالانه 90 هزار مورد جدید ابتلا به بیماری سرطان در کشور ثبت می‌شود و پیش‌بینی شده که طی 15سال آینده، 70 درصد به این میزان اضافه شود. براساس تحقیقات سال 93 از 85 هزار مورد سرطان جدید در سال، 55.5 درصد را مرد‌ها و 44.5درصد را زنان تشکیل می‌دهند، یعنی میزان ابتلا به سرطان کمتر از متوسط جهانی است. شایع‌‌ترین سرطان در میان مردان سرطان معده و پس از آن مثانه و روده بزرگ است. در میان زن‌‌ها شایع‌‌ترین سرطان‌ها سینه، پوست و سپس معده است. شایع‌‌ترین سرطانی که منجر به مرگ در هر دو جنس می‌شود، سرطان معده است. بیشترین آمار ابتلا به سرطان در میان زنان در استان یزد و در میان مردان در استان مرکزی گزارش شده است. همچنین براساس تحقیقات پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، پرخطرترین استان برای سرطان معده به ترتیب استان‌های اردبیل، کردستان، آذربایجان غربی، گیلان، زنجان و مازندران و در سرطان روده بزرگ استان‌های گیلان، اصفهان، مازندران، چهارمحال و بختیاری، خراسان رضوی و فارس هستند و پرخطرترین استان‌ها برای سرطان مری به ترتیب خراسان رضوی، کردستان، اردبیل، گلستان، ایلام، آذربایجان غربی، سمنان، مازندران، کرمانشاه و خراسان جنوبی هستند.
ثمانه نادری
