با گذشت بیش از دو دهه از فعالیت های بانک توسعه صادرات به عنوان بانک حامی صادرکنندگان و کسب عناوین و افتخارات متعدد در زمینه حمایت از صادرکنندگان و در شرایطی که بیش از 70 درصد از صادرکنندگان نمونه کشوری و استانی از مشتریان بانک توسعه صادرات هستند همزمان با فرارسیدن روز ملی صادرات توجه به این نکته ضروری است که بانک توسعه صادرات به شعار اولیه خود که خدمت به صادرات کشور است بیش از گذشته اهمیت می‌دهد. تمایز ظریفی میان صادرات و صادرکننده وجود دارد. صادرات مجموعه و چرخه ای از فعالیت ها را در بر می گیرد که در این چرخه واردات و از جمله واردات به قصد صادرات مجدد قرار دارد. بنابراین صادرات یک فرایند و زنجیره است که بر این اساس همه بخش های زیر مجموعه تجارت خارجی می تواند مورد حمایت قرار گیرد.
1- چشم انداز بانک توسعه صادرات این است که با تبدیل شدن به اگزیم بانک برتر منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا، در ارایه به هنگام و کم هزینه خدمات نوآورانه بانکی به صادرکنندگان پیشرو باشد و خود را مجهز به پیشرفته ترین فناوری‌های روز دنیا و برخوردار از متخصصین مالی- بانکی در سطح جهانی نماید و به جایگاه وی‍ژه در بین نهادهای مالی و پولی داخلی و خارجی دست پیدا کند و تکیه گاه مطمئن صادرکنندگان ایرانی باشد. تبدیل شدن به اگزیم بانک برتر به معنای این است که این بانک می تواند به طور همزمان به بحث صادرات و واردات وارد شود. اگزیم بانک مخفف اکسپورت به معنای صادرات و ایمپورت به معنی واردات است که به بانک‌های تخصصی و توسعهای اطلاق می‌شود که منابع مالی و سرمایه آنها را دولت‌ها تامین می کنند و در پی جمع‌آوری سپرده مردمی و کسب سود مانند بانک‌های تجاری نیستند بلکه هدف اصلی آنها حمایت از صادرات کشورشان در اقصی نقاط جهان است.
در شرایط اقتصاد مقاومتی که به دلیل تحریم های موجود وارد کنندگان برای وارادات کالای اولیه و مورد نیاز برای ورود به چرخه صادرات با موانعی مواجه هستند بازتعریف نقش فعلی بانک توسعه صادرات و توجه بیشتر به ماموریت غایی آن به عنوان اگزیم بانک برتر خاورمیانه و شمال آفریقا ضرورتی دو چندان دارد تا این بانک به طور همزمان در خدمت صادرات و واردات در خدمت صادرات قرار گیرد.
2- بخش عمده مشتریان بانک توسعه صادرات در زمره نخبگان زنجیره تولید و اقتصاد کشور قرار دارند و این دسته تاکنون با شناسایی بازار و حضور در کشورهای هدف امکان افزایش صادرات غیرنفتی کشور و جهش صادراتی اول را در سالیان اخیر موجب شده اند. ولی بخش بزرگ دیگری از تولیدکنندگان و فعالان اقتصادی نیازمند برای حضور در کشورهای هدف و تبدیل کالا و خدمات خود به کالا و خدمات صادراتی و همیاری و همفکری سازمان های دست اندرکار صادرات نیازمند هستند.
بانک توسعه صادرات علاوه بر نقش اصلی خود در تامین مالی زنجیره صادرات- واردات به دنبال آن است که با پیگیری اهداف توسعهای- تخصصی خود بتواند در تبدیل تولید کنندگان و صادرگنندگان نوپا به صادرکنندگانی خبره و با بهره وری بالا در خدمت برنامه های توسعه ای و چشم انداز بیست ساله کشور قرار گیرد.
در حال حاضر در حدود 8 هزار صادرکننده در کشور فعال هستند که عمدتا صادرات مرزی و پیله وری دارند و حدود 1500نفر صادرکننده حرفه‌ای در کشور وجود دارد که این تعداد صادرکنندگان حجم پایینی در مقایسه با تولیدکنندگان و نسبت به حجم انبوه همه واحدهای تولیدی در کشور است. این پتانسیل با اتخاذ شیوه های جدید بازاریابی بین المللی می تواند نیروی عظیمی برای دستیابی به جهش های صادراتی بعدی کشور فراهم کند. فراهم کردن و بهبود فضای کسب و کار تولید کنندگان و صادرکنندگان در شرایط اقتصاد مقاومتی هم دلیل دیگری برای بازنگری شیوه های بازاریابی فعلی است
یکی از راه هایی که به اشتغال پایدار و توسعه صادرات پایدار منجر می شود تبدیل تولیدکننده به صادرکننده است. به عنوان مثال شرکت‌های ساختمانی زیادی در کشور هستند ولی بسیاری از آنها در خارج از کشور فعالیت‌های ساختمانی انجام نداده اند. باید در شناخت بازار به صادرکنندگان، تولیدکنندگان و پیمانکاران کمک و از آنها حمایت مالی کرد. در این خصوص بانک توسعه صادرات ایران برای ظرفیت‌سازی جدید صادراتی و آموزش صادرکنندگان بالقوه و نوپا برنامه ریزی کرده و در حال انجام اقدامات عملی برای آن است.
3- از دیگر سرفصل های بازتعریف فعالیت های بانک توسعه صادرات و حضور در بازارهای بین‌المللی، تامین مالی و حمایت از صادرات علم و فناوری خصوصا در مباحث مهندسی پزشکی، آی تی، سلول‌های بنیادی و نانو تکنولوژی پیشرفت‌های بسیار خوبی در کشور دارد که پس از شناسایی متقاضیان این علم و فناوری در کشورهای دیگر با تامین مالی مناسب و به موقع امکان حضور این محصولات دانش بنیان در بازارهای هدف و ایجاد برندهای جهانی فراهم می شود.
از طرفی در بخش های فعلی از تمامی ظرفیت های موجود نیز به خوبی استفاده نشده است. به عنوان مثال نباید صرفا صادرات کشاورزی کشورمان به صادرات میوه و تره بار محدود شود. مثلا" در بخش صدور خدمات فنی و مهندسی کشاورزی مانند ایجاد مزرعه در سایر کشورهای مستعد کاری تاکنون انجام نشده است این در حالی است که ظرفیت های بالقوه ای در سایر کشورها مانند سودان و ونزوئلا و... وجود دارد.
ضمن اینکه آیین نامه اجرایی حمایت از تجاری سازی و توسعه صادرات کالاها و خدمات دانش بنیان هم اخیرا" تصویب شده است و بانک توسعه صادرات ایران هم در حال حاضر با اختصاص 100 میلیارد ریال از ایده ها و طرحهای نو شرکت های دانش بنیان که دارای اولویت صادراتی است حمایت مالی می نماید. این تسهیلات شامل کلیه طرحهای ایجادی و توسعهای با فناوری پیشرفته و با رویکرد صادرات است که با نرخهای ترجیحی مطابق با بسته سیاستی پولی بانک مرکزی به این شرکتها اعطا خواهد شد.
4- اقدامات عملیاتی در خصوص فاز ابتدایی پروژه "بررسی وضعیت بازاریابی بانک توسعه صادرات ایران و ترسیم وضعیت مطلوب" در دست اجراست و در این پروژه تاکید ویژه‌ای بر بازاریابی بین المللی صورت خواهد گرفت. با توجه به تفاوت شیوه بازاریابی در بانک های تجاری و بانک های تخصصی. در بازاریابی بانک‌های تخصصی، این بانک است که مشتری خود را انتخاب می کند به آنها مراجعه می کند و شیوه پشت میز نشینی غیرمرسوم است.با توجه به الگوی همکاری منطقه ای در تجارت، بازاریابی بر اساس توانمندیهای استانی و نیازهای استانهای کشورهای هدف است. واحدهای مرتبط در بانک توسعه صادرات به منظور شناسایی ظرفیت‌ها و حضور موثر در بازارهای هدف در گام نخست مدیریت امور بین الملل، مرکز آموزش و پژوهش و شعب بانک توسعه صادرات در سراسر کشور هستند. شناسایی بازارها و ظرفیت‌های صادراتی و پایش مناقصات بین المللی از یک طرح کوچک تا طرح های بزرگتر بر عمده مدیریت امور بین الملل بانک قرار می گیرد. وظیفه شناسایی قوانین و مقررات هر کشور برای تسهیل امور و آموزش صادرکنندگان نوپا و بالقوه و مشتریان بانک در زمره وظایف مرکز پژوهش قرار خواهد گرفت و روسای شعب بانک توسعه صادرات نقش فعالی در شناسایی پیمانکاران، تولیدکنندگان و صاحبان صنایع با مزیت صادراتی بر عمده خواهند گرفت دارند و با تامین مالی مناسب و به موقع بستر مناسب برای تبدیل تولید کننده به صادرکننده و افزایش تجارت بین المللی فراهم خواهند کرد.
براساس این طرح باید نیازهای استانهای همجوار کشور به کالا و خدمات شناسایی شود و مزیت های ملی و استانی ماهم هم بازنگری شود و راههای متعدد و متنوعی برای اطلاع از نیازهای کشورهای هدف در بخش کالا و خدمات در اختیار صادرکنندگان نوپا و تولید کنندگانی که مزیت صادراتی دارند قرار گیرد و در خصوص روشهای تامین مالی صادرات به هر کدام از این کشورها اطلاع رسانی مناسبی صورت پذیرد.
بکارگیری و پیاده سازی این فرایند و شیوه نوین بازاریابی بین المللی در بانک می تواند راهکار موثری برای مقابله با تحریم‌ها و اقتصاد مقاومتی باشد و در این شرایط به رشد و بهبود فضای کسب و کار کمک چشمگیری بنماید. از طرفی با حضور مستمر بانک در کنار صادرکننده در تمام مراحل تولید و بازاریابی و صادرات مشارکت واقعی که مبنای بانکداری اسلامی است هم به تمامی محقق می شود
