به گزارش پایگاه تحلیلی خبری بانک و صنعت به نقل ازروابط عمومی سازمان تأمین اجتماعی، این کتاب با عنوان دوم «چگونه شرکتهای بزرگ جهانی در حال تصاحب قدرت هستند» توسط سوزان جورج تالیف و توسط علی دادگر و محمود میرهاشمی به فارسی ترجمه شده است و موسسه عالی پژوهش تامین اجتماعی چاپ آن را بر عهده داشته است.
مطالب مهم این کتاب شامل ظهور مکتب نئولیبرایسم و گسترش قدرت شرکت های فراملیتی، لابی گرهای عمده جهانی و تکنیکهای آنها، قرادادهای تجارت آزاد، مشروعیت طلبی شرکت های بزرگ، همسوسازی قوانین آمریکا و اروپا، تضاد منافع حوزه عمومی و خصوصی، چیرگی شرکت ها بر دولت ها، اجلاس داووس و اهداف اعضای آن، تناقض در سازمان ملل و سازمانهای مردم نهاد و برنامه بازطراحی جهانی است.
مخاطبان مورد نظر کتاب «ابرقدرت های در سایه» شامل متخصصان در حوزه سیاست گذاری های داخلی، جامعه شناسی اقتصادی و متخصصان حوزه تجارت و بازرگانی، فعالان دانشگاهی و تحلیلگران در زمینه سیاست خارجی و عموم مردمی است که به کسب دانش از وضعیت دیگر کشورها علاقه دارند.
شرکت سالاری به جای مردم سالاری
در جلسه رونمایی و معرفی کتاب «ابرقدرت های در سایه»، علی دادگر یکی از دو مترجم این اثر، موضوع اصلی کتاب را مساله رشد قدرت شرکتهای اقتصادی بین المللی و «شرکت سالاری» ذکر کرد و افزود: منظور از شرکت سالاری این است که این شرکتها در حال حضور پیدا کردن در جایگاه قانونگذاری و انعکاس منویاتشان در قوانین هستند که به گفته مولف کتاب، این پدیده خطرناکی است.
وی افزود: به زعم مولف کتاب مهمترین پیامد منفی دست اندازی روزافزون اصحاب سرمایه در سیاست و نهادهایی که تا به حال حوزه و قلمرو فعالیت دولتها بوده اند، این است که حق تعیین سرنوشت که از حقوق اولیه انسانها در دموکراسی های جهان است به مرور زمان تضعیف می شود و در معرض تهدید قرار می گیرد.
این مترجم ادامه داد: سوزان جورج و بقیه اندیشمندان مکتب انتقادی، این روند را معلول و پیامد مستقیم مکتب نئولیبرالیسم می دانند که روز به روز، علیرغم شکستهای پیاپی، با قدرت بیشتری پیش می رود و ابعاد بیشتری از زندگی در دنیای غرب را تحت تاثیر قرار می دهد.
به گفته وی، خانم جورج از اصطلاح جالبی استفاده می کند و می گوید: «دموکراسی در حال تبدیل شدن به آفت یا مرضی برای نئولیبرالیسم است»! موضوعی که هم برای عدالت اجتماعی و هم کیفیت دموکراسی در جوامع غرب پیامدهای مهمی دارد.
دادگر افزود: خانم جورج بر اهرم لابی گری بسیار تاکید دارد و می گوید در تحمیل سیاستهای شرکتهای بزرگ بسیار موثر است. او یک فصل کتاب را به این موضوع اختصاص می دهد و اشکال و انواع آن را ذکر می کند.
درس هایی برای ایران
در ادامه جلسه، محمود میرهاشمی، دیگر مترجم کتاب «ابرقدرت های در سایه» گفت: مولف در این کتاب می گوید توزیع اقتصاد و تجارت، در دست عموم مردم، یکی از پایه های دموکراسی است که تمرکز قدرت در یک نهاد را شکسته و در اختیار جمع قرار داده، اما با ظهور نئولیبرالیسم، این قدرت از دست عموم خارج و به تعداد محدودی از نهادهای بزرگ اقتصادی-سیاسی غیرمنتخب و غیرپاسخگو واگذار شده است.
به گفته وی نهادهای تجاری، اقتصادی و رسانه ای در ارائه محصولات و خدمات، ایجاد اشتغال و ارائه ارزشها و اعمال نفوذ در زندگی دنیوی مردم قدرتمند شده اند و نیاز این نهادهای نوظهور به کسب مشروعیت و ایجاد قوانین و مقررات در حوزه عمومی و سیاسی با ابزارهای تبلیغاتی، نفوذ، رشوه، خرابکاری، برآورده شده است.
میرهاشمی افزود: شرکت های بزرگ از ترساندن، نفوذ در لایه های سیاسی و قانون گذاری، ایجاد شبهه، ایجاد جنبش و تشکل های وابسته، دروغگویی، کاهش ارزشهای اجتماعی، تاکید بر فردگرایی، مصرف گرایی و حق آزادی انتخاب، شایعه پراکنی، تحریف یافته های علمی، سوءاستفاده از حقوق اقلیت ها، استفاده از افراد با سمت های دولتی در شرکت های خصوصی به عنوان تکنیک های لابی گری استفاده می کنند.
وی با بیان این که بهداشت و خدمات درمانی، امور مالی، مواد خوراکی، ... زمینه های مورد هجوم مکتب نئولیبرالیسم است، گفت: مشروعیت طلبی و نفوذ شرکت های قدرتمند در حوزه سیاست، اقتصاد، زیرساخت ها و منافع عمومی اجتماعی و لابی های و تاثیرات مخرب آنها در حوزه اجتماعی و زندگی شهروندان است.
این مترجم به نقل از کتاب مذکور، آسیب های انسانی، اقتصادی و اجتماعی ظهور نئولیبرالیسم را این گونه برشمرد: ثبات یا کاهش سطح موثر دستمزدها، بی ثباتی بازار اشتغال و افزایش سن بازنشستگی، بی ثباتی بازار مالی، افزایش هزینه های عمومی، تخریب محیط زیست، تغییر ارزشهای بنیادین، کمرنگ شدن جایگاه خانواده، ترویج فردگرایی و مصرف گرایی افراطی، مهاجرت بی رویه، درماندگی و کاهش مشارکت اجتماعی، کاهش کیفیت مواد خوراکی.
وی تاکید کرد: اینها مسائلی است که مردم در غرب با آنها دست و پنجه نرم می کنند و تنها اصطلاحاتی تئوریک نیست و در جهان واقعی وجود دارد.
میرهاشمی افزود: به زعم مولف، اتاق بازرگانی ایالات متحده، کمیسیون تجارت اروپا، اعضای اجلاس داووس و شرکت های فراملیتی از بزرگترین نهادهای جهانی هستند که در راستای برنامه بازطراحی جهانی حرکت می کنند.
وی ادامه داد: قرارداد TTIP بین آمریکای شمالی و اتحادیه اروپا، قرارداد TTP بین آمریکای شمالی و کشورهای آسیای شرقی (به غیر از چین) و سایر قراردادهای تجارت آزاد دو و چند جانبه مثل NAFTA از جمله قراردادهای تجاری بلندپروازانه ای است که خوشبختانه کشور ما هنوز خیلی درگیر آنها نشده است.
میرهاشمی گفت: از جمله مواضع بحث برانگیز در قراردادهای تجاری جدید، یکی این است که بر خلاف تصور عموم، اکثر تعرفه واردات کالاها در قراردادهای ذکر شده همین الان نزدیک به صفر است و بسیار جزئی در قراردادهای بین المللی به آنها پرداخته شده است.
وی افزود: بحث های اصلی که در این قراردادها وجود دارد و به کشورها و ملتها تحمیل می شود اموری مانند تمدید حق ثبت اختراع، سهولت در گردش و انتقال سرمایه، امکان شکایت شرکتهای خصوصی و گرفتن غرامت از دولت ها بر اساس بندISDS ، نحوه قضاوت، همسوسازی مقررات، خریدهای دولتی، مشروعیت خواهی، کاهش نظارت دولتی است.
این مترجم دیدگاه سوزان جورج در خصوص سازمان ملل را این گونه توضیح داد: نئولیبرالیسم موجب بی اعتمادی به سازمان ملل شده که به ابزاری برای پیشبرد اهداف کشورهای قدرتمند و به تازگی آشیانه ای برای شرکت های فراملیتی جهت تبلیغات و مشروعیت بخشی به فعالیت مخرب آنها تبدیل شده است.
وی افزود: بسیاری از شرکت ها و نهادهای وابسته به آنها از روی عمد و در جهت ایجاد پوششی زیبا برای فعالیت های نامشروع خود، با حمایت مالی و تبلیغاتی از نهادهای مردمی به دنبال دستیابی به اهداف خود هستند.
میرهاشمی در پایان سخنان خود گفت: در این کتاب به زعم من درس هایی برای ایران وجود دارد؛ مواردی مانند این که از اهداف مکتب نئولیبرایسم، کمرنگ کردن حس میهن دوستی و ترویج جهانی شدن برای چیرگی بر کشورها و تخریب فرهنگ های محلی است؛ ملی گرایی ایرانی، با پشتوانه بزرگ فرهنگی و تاریخی و با خاصیت همگرایی افراد، نیروی بسیار ارزشمندی است که اگر به درستی از آن استفاده شود، میتواند جوابگوی بسیاری از مشکلات باشد و دور بودن ایران از صحنه رقابت های مخرب شرکتهای بزرگ، برای ایران یک مزیت است.
گفتنی است ادامه این جلسه به پرسش و پاسخ و طرح دیدگاه های مختلف در خصوص موضوعات مرتبط با کتاب «ابرقدرت های در سایه» گذشت.
