به گزارش بانک و صنعت معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری گفته که طرح هوش مصنوعی رئیس جمهور وارد مرحله اجرا شده و تا آخر امسال آماده استفاده خواهد بود. طبق این طرح رئیس جمهور و اعضای کابینه یک دستیار هوشمند خواهند داشت که در زمینه هایی مثل تغییر قیمت ها ، تعرفه ها و سیاست های اقتصادی به آنها مشاوره می دهد.
این خبر که سال گذشته برای اولین بار مطرح شد حالا دوباره مورد توجه قرار گرفته. حسین افشین، معاون علمی و فناوری رئیس جمهور قبلا قول داده بود برای هر وزیر و معاون رئیس جمهور، یک نسخه از این دستیار بسازند اما از آن موقع تا کنون جزئیات روشنی منتشر نشده و فقط اعلام شد که روند اجرا شروع شده است.
ابهامات در مسیر اجرای پروژه
افشین گفته هدف این پروژه کمک به سرعت بخشیدن به تصمیم گیری های مقامات ارشد کشور است. این ایده با رونمایی آزمایشی از سکوی ملی هوش مصنوعی در زمستان گذشته شروع شد. این سکو قرار است پایه تحلیل داده ها باشد ولی کارشناسان فناوری هشدار می دهند که کشور با مشکلات جدی در زیرساخت ها روبرو است مثل سرعت کم اینترنت، قطع برق، نبود مراکز داده ابری پیشرفته و محدودیت در دسترسی به پردازنده های قوی.
از طرف دیگر نبود قانون کامل و یک نهاد مسئول واحد برای توسعه هوش مصنوعی. طبق گفته فعالان بخش خصوصی. پیشرفت این حوزه را کند کرده است. آنها می گویند اگر این شرایط ادامه پیدا کند ایران به جای اینکه تولیدکننده فناوری باشد فقط مصرف کننده هوش مصنوعی می شود.
نگاه کارشناسان به کارایی دستیار هوش مصنوعی
بعضی کارشناسان به گستردگی و محدوده کارکرد دستیار هوش مصنوعی رئیس جمهور شک دارند. علی عبداللهی. کارشناس اقتصاد دیجیتال سه سطح برای عملکرد این دستیار تصور می کند:
سطح پایه: ارائه توضیح و تفسیر مصوبات
سطح میانی: بررسی احتمال تعارض مصوبات جدید با قوانین قبلی
سطح پیشرفته: سناریوسازی و تحلیل نتایج اجرای یا عدم اجرای یک تصمیم
او فکر می کند دامنه استفاده از این فناوری باید روشن باشد و از اول در حوزه های خاص به صورت محدود و کنترل شده به کار برود. عبداللهی اضافه می کند اقدام مثبتی است اما نباید فقط به یک خبر محدود بماند بلکه با برنامه ریزی درست و کامل اجرا شود.
تجربه کشورهای دیگر
بررسی وضعیت جهانی نشان می دهد دولت ها در کشورهای پیشرفته از هوش مصنوعی برای تصمیم گیری های پیچیده استفاده می کنند. ایالات متحده، چین، اتحادیه اروپا و هند با داده های زیاد و الگوریتم های پیشرفته سیاست های اقتصادی و اجتماعی را دقیق تر تنظیم می کنند.
در آمریکا دولت با ابزارهای هوش مصنوعی بیش از هزار مقررات فدرال غیرضروری را پیدا و حذف کرده است. آلمان از الگوریتم های یادگیری ماشین برای قیمت گذاری سوخت استفاده می کند و با تحلیل بازار و رقبا حاشیه سود را تا 38 درصد بیشتر کرده است. استرالیا و اسپانیا هم از این فناوری برای مدیریت بحران کووید 19 و بهتر کردن خدمات دولتی بهره برده اند.
چین هم می خواهد با استفاده از هوش مصنوعی در سیاست های صنعتی، وابستگی به صنایع قدیمی را کم کرده و به سمت فناوری های جدید مثل خودروهای برقی و رباتیک برود.
موانع بومی و ضرورت برنامه ریزی
در برابر این مثال های موفق ایران با موانع جدی روبرو است. تحریم های بین المللی ، دسترسی به تجهیزات سخت افزاری پیشرفته را محدود کرده علاوه بر این، مشکلات قدیمی در زیرساخت ارتباطی، نبود مراکز داده مدرن و کمبود هماهنگی بین نهادها اجرای پروژه هایی مثل هوش مصنوعی رئیس جمهور را سخت می کند.
کارشناسان می گویند اگر هدف این طرح کمک به تصمیمات بزرگ اقتصادی است باید در چند زمینه همزمان کار شود:
- تقویت زیرساخت های سخت افزاری و نرم افزاری برای پردازش و ذخیره داده ها.
- نوشتن قوانین شفاف در زمینه داده و حریم خصوصی.
- ایجاد یک نهاد مسئول واحد برای هماهنگی پروژه های ملی هوش مصنوعی.
- دادن بودجه کافی برای ساخت و نگهداری سیستم ها.
جمع بندی
ایده دستیار هوش مصنوعی رئیس جمهور اگر درست اجرا شود می تواند کیفیت تصمیم گیری های بزرگ کشور را بهتر کند و راه جدیدی برای استفاده از فناوری در اداره کشور بازگشایی نماید ولی موفقیتش به حل مشکلات زیرساختی، نوشتن چارچوب های قانونی و تامین پول بستگی دارد. در غیر این صورت این پروژه هم ممکن است مثل بسیاری از طرح های فناورانه ناتمام بماند و فقط به یک عنوان خبری تبدیل شود.
