پایدار نماند مال بی تجارت زندگی بهادار تعهدی به ضمانت ملل اپلیکیشن پرداخت صاپ در مقابل اعتماد شما؛ مسئولیم خدمات دیجیتال بانک ایران زمین؛ تجربه ای متفاوت
آرشیو اخبار
روز
ماه
سال
پايگاه اطلاع رساني دفتر مقام معظم رهبري پايگاه اطلاع رساني رياست جمهوري اسلامي ايران خانه ملت - خبرگزاري مجلس شوراي اسلامي پرتال جامع قوه قضائيه جمهوري اسلامي ايران logo-samandehi
  • | انصراف
به کانال تلگرام بانک و صنعت بپوندید بانک و صنعت را در اینستاگرام دنبال کنید
شماره: 10219 تاریخ : 1392/09/19-09:23:33
,16,22,
به تماشای طلوع آفتاب در چله شب گیلانیان

به پیشباز شب چله" یلدا"،

به تماشای طلوع آفتاب در چله شب گیلانیان

در باورهای آیین باستانی،یلدا شب زاد و زایش مهر است،از این رو ریشه و پیشینه این باور به دیرینه ترین روزگار آیینی ایران در آن سوی هزاره ها می رسد

 

 

مهر کهن ترین باور مردم ایران است،چرا که آریایی از همان آغاز از تاریکی

نگران و هراسان بود و سخت می ترسید چرا که دیو ها و ددها همه از تاریکی

سر بر می آورند و در اندیشه گرفتن جان و مال آریایی بودند و در آن شب های

تاریک و بلند و پر بیم و هراس،آریایی همواره چشم بر افق داشت تا نخستین

فروغ روشنایی سر بر آورد و دیو و دد ناپدید شد.با این وجودآریایی ها

بلندترین،سردترین و تیره ترین شب سال را جشن می گرفتند،روشنایی و گرمای

معتدل را ایزدی و اهورایی می دانستند و تاریکی و سرما را اهریمنی.

در شب یلدا به پاس گرامیداشت فروغ روشنایی و خورشید و ستیز با شومی و

بدشگونی آتش می افروختند،گرد هم می آمدند،جشن می گرفتند و سفره می

گستردند و میوه های تازه و خشک می آوردند.بی گمان این سفره رنگ و بوی

دینی و آیینی نیز داشت.

... و این گونه بود که شب چله یا شب یلدا - میراث چند هزار ساله آریایی

پدیدار شد،ادامه یافت و به امروز رسید.

پس از سال ها همچنان ایرانیان در گوشه و کنار این سرزمین هر کدام بنا به

آیین و آداب و رسوم این شب بلند را به صبح می رسانند.خانواده ها در این

شب میوه هایی مانند:هندوانه،انار،خربزه،سیب،انگور و به را فراهم کرده و

تا صبح بیدار می مانند.مادربزرگ ها و پدربزرگ ها نیز داستان های شیرین

روزگار گذشته را برای بچه ها تعریف می کنند.شاهنامه می خوانند و از حماسه

های افتخارآفرینان ایران سخن می گویند و گاهی شب را به سپیده دم می

رسانند.

نگاهی به آداب و رسوم گیلانی ها در چله شب

در شهرها و روستاهای گیلان نیز شب یلدا را گرامی می دارند و جشن می

گیرند.لیمو،پرتغال،هندوانه،انار،آجیل، تخمه و ... در سفره گیلانیان دیده

می شود.برای گیلانیان یلدا بدون هندوانه یلدا نمی شود.آنها بر این باورند

که اگر در شب چله هندوانه بخورند در سرتاسر چله بزرگ و کوچک یعنی زمستانی

که در پیش دارند،سرما و بیماری بر آنها اثر نمی کند،برخی نیز معتقدند که

با خوردن هندوانه در شب یلدا ،دیگر در تابستان دچار احساس تشنگی نخواهند

شد.از سوی دیگر مردم این میوه را به سبب سرخی اش نشانه ای از خورشید می

دانند و بر اساس یک باور کهن معتقدند در این شب روشنایی بر تاریکی غلبه

می کند.

آب دوته کونوس و آب دوته خوج

آب دوته کونوس یکی دیگر از میوه هایی است که سفره گیلانی ها به ویژه در

شرق استان را در شب یلدا رنگین می کند و به روش خاصی تهیه می شود.در فصل

پاییز،ازگیل(کونوس)خام را در کوزه می ریزند و آن را پر از آب کرده و

مقداری نیز نمک به آن می افزایند و در کوزه را می بندند و در گوشه ای جدا

از هوای گرم اتاق نگهداری می کنند،ازگیل سفت و خام پس از مدتی پخته و

آبدار و خوشمزه می شود.این خوردنی خوشمزه در اغلب خانه های گیلان تا بهار

سال بعد نیز یافت می شود.البته در گذشته های نه چندان دور این خوراکی

خوشمزه بیشتر تهیه می شد.روش تهیه آب دوته خوج نیز به همین شکل است.(خوج

همان گلابی محلی است.)

خربزه نقل و ببیشته برنج(برنج بو داده) ،تخمه خربزه و تخمه هندوانه، و

... از دیگر خوردنی های شب یلدا در گیلان است.

گالش ها معتقدند که در شب چله،40 نوع خوراکی باید خورد.در دیلمان نیز

کدوپخته و نخود برشته و حلوا و شیرینی می پزند.

امشو شب چله

گرفتن فال حافظ از جمله آداب چله شب در میان گیلانیان است،تفال به دیوان

حضرت حافظ در شهرهای گیلان جایگاه ویژه ای دارد،خانواده ها گرد هم می

آیند و با شور و ذوق فال می خوانند.ابتدا دیوان حافظ را به دست یک یک

افراد می دهند تا آنان با انگشت میانی دست آنرا بگشایند و نیت کنند.یکی

دو نفر از افراد کهنسال و باسواد فال می گیرند،فالگیر با عقیده و حرمت

فراوان به دیوان حافظ پس از آمادگی و نثار فاتحه به روان او می گوید:

ای حافظ شیرازی؛تو را به شاخه نوات قسم دهم،می مراد هدی.

ای خواجه حافظ شیرازی؛تو محرم هر رازی.

و بعد فال می گیرد و برای دیگران می خواند.خواننده فال گاه بیت ها را

تفسیر می کند.هر بار 3 فال پیاپی می گیرند و سپس درنگ می کنند تا برای

نفرات  بعدی فال بگیرند زیرا در گذشته معتقد بودند که نباید بیشتر از 3

بار پیاپی فال گرفت.

خوردن هندوانه نیز در گذشته آدابی خاص داشت و گیلانیان در هنگام خوردن

هندوانه این اشعار را می خواندند:امشو،شب چله/خانم جور پله/چاقو بزنیم

هندونه کله یعنی امشب شب چله است،خانم بالای پله است،چاقو به کله(محل

اتصال به بوته)هندوانه بزنیم.

شب چله برای نوعروسان

بردن (شب چله ای) برای نوعروسان و قصه گویی و ترانه خوانی از جمله آیین

های است که در گیلان انجام می شده،این شب برای زوج های جوان شبی به یاد

ماندنی است زیرا خانواده داماد برای نوعروس خود هدایا به همراه انواع

میوه های شب چله و ماهی بزرگ تزیین شده می فرستند و دو خانواده با

میهمانانی دیگر این شب بلند را به سپیده دم می رسانند.یکی قصه می گوید و

دیگران گوش می دهند.بچه ها بازی و پایکوبی می کنند.جوانان برای همسران

آینده خود (شب چله گری)می فرستند که شامل پرتقال،شیرینی و یک قواره پارچه

است.

گیلانیان معتقدند که همه آب های جهان در لحظه ای نامعین در این شب یخ می

بندند و هر کس آن لحظه را دریابد هر مرادی داشته باشد و از خداوند بخواهد

حاصل می شود.

فال پوست هندوانه

در شب یلدا پوست هندوانه را می برند و به 4 قسمت تقسیم می کنند و در یک

دست می گیرند و نیت می کنند و از جلو به پشت می اندازند؛اگر 2 قطعه سبز و

2 قطعه سفید بیفتد،خیر است ، اگر 3 قطعه سبز و یک قطعه سفید بیفتد،خوب

است ،  اگر یک قطعه سبز و 3 قطعه سفید بیفتد ،باطل است و سرانجام اگر هر

4 قطعه سبز باشد خیلی خوب است.

به قول اهالی تالش،اگر هندوانه را که سردی است بخورند،سرمای زمستان بر

آنان اثر نمی گذارد.

در ماسوله نیز مراسمی را به نام (شم شمی) به جا می آورند که یک نوع تفال

است،هر کسی نیتی دارد دم در خانه یا سر گذر می ایستد و به حرف دیگران گوش

می دهد،اگر حرف های خوب شنیده باشد آن را به تعبیر برآورده شدن نیت خود

قلمداد می کند و اگر نه ....

خوردن سبزی پلو با ماهی از گذشته در گیلان و در شب یلدا مرسوم بوده

است،حال با این کمبود ماهی و گرانی این خوراکی مفید ، بسیاری به همان

سبزی پلو بسنده می کنند.

ناگفته نماند برخی از رسومات نقل شده دربالا هم اکنون منسوخ شده و شاید

در روستاها و آن هم برخی از خانواده ها آن را انجام دهند.

.... و سر انجام

گیلانی ها شب چله را جزو شب های عزیز دانسته و معتقدند در این شب درختان

سرشان را پایین می آورند و اگر کسی بتواند این لحظه را ببیند هر نیتی کند

خواسته اش برآورده خواهد شد.

مجتبی عابدینی بی بالانی-



ارسال به دوستان با استفاده از:

نظر کاربران

Memory usage: 206
آینده خواندنی است طرح آرامش پست بانک ایران