در ابتدا کمی از موت کورت ها و از سابقه و اهمیت این مسابقات علمی بگویید؟
موت کورت ها یا دادگاه های شبیه سازی از شیوه های ارتقا مهارت های حقوقی محسوب می شود که قدمت برگزاری آن ها به بیش از نیم قرن می رسد، این شیوه گرچه قدمتی حدوداً 60 ساله دارد اما در سیستم های آموزشی نوین جهان مورد توجه است و از شیوه های نوین مهارت آموزی حقوقی به حساب می آید. لذا هر ساله در رشته حقوق شاهد برگزاری مسابقاتی تحت عنوان موت کورت (مسابقات شبیه سازی دادگاه مجازی) در کشورهای اروپایی و دانشگاه هایی مانند آکسفورد و کمبریج هستیم.
از قوی ترین و استانداردترین موت کورت های جهان می توان موت کورت های هانری دونان و جساپ را نام برد که هر ساله در این رقابت ها بیش از 600 تیم از سراسر دنیا داوطلب شرکت در این مسابقات هستند
از قوی ترین و استانداردترین موت کورت های جهان می توان موت کورت های هانری دونان و جساپ را نام برد که هر ساله در این رقابت ها بیش از 600 تیم از سراسر دنیا داوطلب شرکت در این مسابقات هستند. در ایران این شیوه در دهه اخیر و تقریباً از 93 مورد توجه قرار گرفت اما بیشتر با تمرکز بر اعزام تیم های دانشجویی به مسابقات شبیه سازی خارج از کشور. در چند سال اخیر خوشبختانه برخی دانشگاه ها در برگزاری موت کورت های داخلی پیش قدم شده اند، مانند دانشگاه علامه طباطبایی که در این حوزه فعالیت های خوبی داشته است، در میان نهادهای حقوقی کشور هم پژوهشکده شورای نگهبان با برگزاری مسابقات شبیه سازی جلسات شورای نگهبان به این عرصه ورود پیدا کرد که با استقبال خوب مخاطبان مواجه شد و به تازگی فراخوان دور دوم آن را منتشر کرده است.
شیوه و فرآیندهای برگزاری این مسابقات چیست و چرا معمولاً استقبال از این دست مسابقات زیاد است آیا هیجان یک دادگاه واقعی را دارد؟
موت کورت، دادگاه تمرینی یا شبیه سازی دادگاه نوعی فعالیت است که در آن دانشجویان حقوق سعی می کنند فرآیند یک دادگاه را از طریق نوشتن لایحه، دفاعیه و ارائه حضوری این یادداشت ها در برابر قضات یا هیأت داوران شبیه سازی کنند. مسابقات شبیه سازی دادگاه تنها تکیه بر شواهد و سخنانی دارد که پیش از مسابقه در قالب یک متن مشترک به تمامی تیم ها ارائه می شود. در واقع یک پرونده حقوقی در قالب متن فراخوان طرح می شود و حالا تیم ها باید برای این وضعیت حقوقی در فرآیند یک دادگاه حضور یابند.
هر تیم در دادگاه شبیه سازی از سه نفر تشکیل شده است که دو نفر تحت عنوان سخنگو وظیفه ارائه لوایح در برابر هیأت داوران را دارند و نفر سوم که جستجوگر نام دارد شواهد و اسناد استنتاج شده را در پایان هر دور ارائه به هیأت داوران تحویل می دهد. در مسابقات موت کورت، یک پرونده فرضی در اختیار تیم های شرکت کننده قرار می گیرد. این تیم ها در مقابل تیم قضات که از اساتید برجسته حقوق کشور هستند یک بار در مقام دادستانی و یک بار دیگر در مقام وکیل مدافع متهمان فرضی قرار می گیرد.
این تغییر نقش کمک خواهد کرد تا هربار خود تیم ها خود را به چالش بکشند. دانش و معلومات حقوقی در کنار نحوه ارائه و نیز نوآوری ها و مسائل روان شناختی چون اعتماد به نفس و تسلط به خود، فن بیان و قدرت اقناع سازی که مهارت های لازم برای هر حقوقدانی است برای موفقیت در چنین شبیه سازی ضروری است و هر کدام از این موارد دارای نمره هستند.
چرا سراغ موت کورت یا دادگاه شبیه سازی جرایم اقتصادی رفتید، آیا موضوع پرونده های این دادگاه ها جذابیت بیشتری داشت یا دلیل دیگری دارد؟
هدف از برگزاری این نوع مسابقات تقویت دانش شرکت کنندگان در این مسابقه است. برای پیروزی در هر مسابقه نیاز به مطالعه چندین مطلب مثل قوانین مربوط، رویه قضائی، نظریه دکترین و….. دارد که شاید به اندازه چندین ترم دانشگاهی باشد. تقویت قدرت استدلال، روحیه کار تیمی، تحقیق و روش های ارائه نیز از دیگر اهداف برگزاری این نوع دادگاه های تمرینی هستند. در سال های اخیر یکی از موضوعات مهم دستگاه قضائی بحث مبارزه با مفاسد اقتصادی بوده است، پرونده های مطرح شده در دادگاه های جرایم اقتصادی معمولاً یکی از پیچیده ترین پرونده های قضائی است که ابعاد مختلفی دارد، گاهی رسیدگی به یک پرونده نیازمند زمان بسیار زیادی برای بررسی اسناد و اخذ نظرات کارشناسی متعدد است.
ارتقا سطح دانشی و مهارتی جامعه حقوقی کشور در حوزه جرایم اقصادی می تواند کمک شایانی به کیفی شدن دادگاه ها در این حوزه کند
در برخی پرونده های دادنامه ها و احکام چند هزار صفحه هستند و چند جلد کتاب حقوقی می توانند باشند، از این رو ارتقا دانش حقوقی و مهارتی وکلا و قضات در این حوزه از اهمیت بسزایی برخوردار است، در سال های اخیر زحمات زیادی برای تربیت قضات و حقوقدانان متخصص در این حوزه کشیده شده اما همچنان خلاءهای جدی وجود دارد، ارتقا سطح دانشی و مهارتی جامعه حقوقی کشور در حوزه جرایم اقصادی می تواند کمک شایانی به کیفی شدن دادگاه ها در این حوزه باشد که خوشبختانه با حمایت های ریاست قوه قضائیه این مهم در قالب برگزاری موت کورت جرایم اقتصادی با همکاری انجمن حقوق اقتصادی ایران در مرکز نوآوری پژوهشگاه قوه قضائیه محقق شده است، اینکه خود قوه قضاییه پیشگام چنین اقدامی شده است نشان از اهمیت موضوع نوآوری و آموزش در قوه قضائیه دارد.
برای برگزاری مسابقات شبیه سازی جرایم اقتصادی چه پرونده ای طراحی شده و چه فرایندی طی شده است؟
موت کورت جرایم اقتصادی به ابتکار مرکز نوآوری پژوهشگاه قوه قضائیه برای نخستین بار با تشکیل کارگروه سیاست گذاری متشکل از قضات مطرح جرایم اقتصادی و اساتید بنام این حوزه طراحی شد. بحمدالله با همکاری سایر ارکان محترم قوه قضاییه و همچنین مشارکت قضات برجسته این حوزه برای موضوع اعلامی توانستیم با ترکیب چند پرونده مهم جرایم اقتصادی در سال های اخیر با محوریت پرونده بانک سرمایه فراخوان را طراحی کنیم، طراحی این فراخوان یک کار پیچیده بود چرا که مجبور بودیم چندین پرونده جرایم اقتصادی را که دارای موضوعات عدیده هستند ساده سازی کنیم و همچنین برخی وجوه آن را با تغییر عناوین و اسامی و سمت ها آماده سازی کنیم تا قابلیت انتشار پیدا کند و از سوی دیگر قوام علمی لازم را برای برگزاری یک موت کورت در استاندارد بین المللی داشته باشد.
این مسابقه شبیه سازی اولین موت کورتی است که قرار است در حوزه جرایم پولی و بانکی برگزار شود و محوریت پرونده طراحی شده پرونده تخلفات 14 هزار میلیارد تومانی بانک سرمایه است که از دی ماه سال 97 در شعبه سوم دادگاه ویژه جرایم اقتصادی به ریاست قاضی اسدالله مسعودی مقام کلید خورد و همچنان ادامه دارد. از جمله متهمان و محکومان شاخص پرونده می توان به آقایان هادی رضوی، حسین هدایتی، محمد امامی محمدرضا جهانبانی و غیره… اشاره کرد.
این مسابقه شبیه سازی اولین موت کورتی است که قرار است در حوزه جرایم پولی و بانکی برگزار شود و محوریت پرونده طراحی شده پرونده تخلفات 14 هزار میلیارد تومانی بانک سرمایه است که از دی ماه سال 97 در شعبه سوم دادگاه ویژه جرایم اقتصادی به ریاست قاضی اسدالله مسعودی مقام کلید خورد و همچنان ادامه دارد
اما در طراحی از یکی دو پرونده شاخص دیگر حوزه جرایم اقتصادی هم استفاده شد. با توجه به حجم بالای تخلفات و اتهامات، موضوع ضمانت نامه های بانکی که بخش قابل توجهی از پرونده های حوزه جرایم پولی و بانکی ما را تشکیل می دهد، و همچنین با توجه به اینکه جزو موضوعات چالشی در حقوق ما می باشد، محوریت پرونده موت کورت، جرایم شکل گرفته از طریق اخذ ضمانت های بانکی است و تاکید در این موت کورت بر حوزه ضمانت نامه های بانکی خواهد بود. ما درصدد هستیم این مسابقه را در قالب یک جایزه بزرگ به صورت سالانه برگزار کنیم.
برنامه زمانبندی و نحوه شرکت علاقه مندان در این مسابقه حقوقی را می فرمایید؟
اعلام فراخوان و انتشار پرونده در هفته اول شهریور ماه خواهد بود و تیم ها به مدت یک ماه فرصت خواهند داشت لوایح خود را بفرستند، برگزاری دادگاه های شبیه سازی نهایی هم در هفته آخر مهرماه صورت خواهد پذیرفت.
دانشجویان، وکلا و علاقه مندان برای شرکت در این مسابقات می توانند به سایت پژوهشگاه قوه قضائیه مراجعه کنند، ما در مرکز نوآوری درصدد هستیم به علت شرایط کرونایی حتی الامکان تمامی مراحل مسابقات به صورت مجازی برگزار شود.
در پایان اگر نکته ای هست بفرمائید؟
آموزش جامعه حقوقی و ارتقا مهارت های آنها منجر به تقویت حکمرانی قانون در کشور خواهد شد ما در مرکز نوآوری و آموزش قوه قضائیه رسالت خودمان را ارتقا مهارت های اکوسیستم حقوقی کشور و بهره گیری از نوآوری و فناوری های نوین برای توسعه خدمات حقوقی در قالب استارت اپ ها و تیم های نوآور می دانیم، این امر محقق نخواهد شد مگر با کمک اهالی رسانه، ضمن تشکر از زحمات شما امیدوارم در طی این مسیر همواره دوستان رسانه ای را کمک و مددکار ما باشند.
