به گزارش بانک و صنعت به نقل از روابط عمومی و امور بین الملل پژوهشکده بیمه، در این نشست که با حضور رئیس پژوهشکده بیمه، رئیس و اعضای شورای فقهی صنعت بیمه، برخی اعضای کارگروه تکافل پژوهشکده بیمه، مدیران و اعضای گروه مطالعات اسلامی پژوهشکده بیمه و فضلای حوزه علمیه مشهد برگزار گردید، مدل اجرایی الگوی تکافل بر اساس دیدگاه امام خمینی (ره) در کتاب تحریر الوسیله توسط حجة الاسلام دکتر سید مهدی مرویان و حجة الاسلام دکتر مهدی فرزان نژاد از فضلای حوزه علمیه مشهد تبیین شد.
در ابتدای این نشست دکتر محمد مهدی عسگری رئیس پژوهشکده بیمه ضمن تاکید بر لزوم گسترش ارتباطات با حوزه علمیه مشهد، هدف از برگزاری جلسه را مباحثه فقهی بین فقهای شورای فقهی صنعت بیمه و اعضای کارگروه تکافل با علمای حوزه علمیه مشهد مقدس در زمینه تکافل و الگوهای مورد استفاده در قراردادها و عقود شرعی عنوان کرد و پس از ارائه گزارشی از اولین دوره آموزش عملیاتی تکافل که با حضور نمایندگان شرکت های بیمه در مالزی برگزار شد، به تشریح جزییات و دستاوردهای سفر هیئت اعزامی پژوهشکده بیمه به کشورهای امارات متحده عربی و مالزی پرداخت.
دکتر عسگری امضای یادداشت تفاهم با دانشگاه اینسیف و دانشگاه بین المللی اسلامی مالزی و امضای توافق نامه (MOA) با انجمن تکافل مالزی را از مهمترین دستاوردهای جلسات برگزار شده با دانشگاه ها و موسسات مالی اسلامی و بیمه ای کشورهای امارات و مالزی برشمرد و تصریح کرد؛ گسترش ارتباطات بین المللی با کشورهای ترکیه و پاکستان نیز در دستور کار پژوهشکده بیمه قرار گرفته است.
رئیس پژوهشکده بیمه همچنین از برگزاری کارگاه آموزشی معرفی چارچوب عملیاتی تکافل در صنعت بیمه ایران با مشارکت پژوهشکده بیمه و دانشگاه سیستان و بلوچستان در روز سه شنبه 25 بهمن 1401 خبر داد و افزود؛ در این کارگاه آموزشی محورهای «پنجره تکافل در شرکت های بیمه»، «تفاوت تکافل با بیمه رایج»، «مزایای ارائه محصول تکافل در صنعت بیمه ایران» و «پیش بینی جایگاه تکافل در صنعت بیمه ایران» به صورت حضوری در دانشگاه سیستان و بلوچستان ارائه خواهد شد و امکان مشارکت مجازی علاقه مندان در این رویداد نیز از طریق سامانه مدیریت یادگیری پژوهشکده بیمه به نشانی trn.irc.ac.ir فراهم می باشد.
در ادامه این نشست حجة الاسلام دکتر مرویان پس از ارائه پیشینه بحث در آثار حوزه تکافل، به تبیین نظریه امام خمینی (ره)، اقوال فقهی مشابه نظریه امام و ملاحظات و پیش فرض های موجود در این زمینه پرداخت. وی همچنین ضمن اشاره به اشکالات و چالش های نظریه و تکمیل دیدگاه امام خمینی در الگوی تکافل با ارائه نظریه تأمین مختلط، مباحثی را در حوزه اجرایی و عملیاتی کردن نظریه و سایر مدل های موجود مطرح کرد.
حجة الاسلام دکتر مرویان با اشاره به طرح بحث فقه امنیت در سرفصل درسی حوزه علیمه مشهد و پرداختن به بیمه به عنوان یکی از موارد امنیت تضمینی افزود؛ در مجموعه مقالات مربوط به تکافل که با رویکرد فقهی نگاشته شده، تحلیل فقهی الگو های مختلف انجام پذیرفته اما به پیشینه بحث فقهی تکافل در بین فقهای امامیه توجه چندانی نشده است. درحالیکه فقهای امامیه در ضمن بحث عقدالتامین اشاراتی به موضوع تکافل داشته اند. به همین دلیل مدل اجرایی الگوی تکافل بر اساس دیدگاه امام خمینی (ره) در کتاب تحریر الوسیله تبیین گردیده است.
حجة الاسلام مرویان نظریه امام را به عنوان راهی برای تسهیل اجرا و ساده سازی تکافل و جلوگیری از سردرگمی متقاضیان اجرای آن دانست و با طرح این سوال که آیا می توان بحث عقدالتامین در تحریرالوسیله امام (ره) را به عنوان پیشینه الگوی تکافل مطرح کرد یا خیر و این بحث به چه میزان با الگوی تکافل که امروز قرار است اجرایی گردد همخوانی دارد، تصریح کرد؛ مرحوم امام خمینی (ره) در تحریرالوسیله به مسئله تکافل تحت عنوان تقابل اشاره داشته و چنانچه به تکافل به عنوان عقدی مستقل نگاه شود بسیاری از چالش های موجود بر سر راه عقود شرعی و اسلامی مرتفع خواهد شد. برخی دیگر از فقهای امامیه نیز موضوع استقلال تقابل (تکافل) را مورد تاکید قرارداده اند و اگر بنا باشد تکافل بر اساس فقه امامیه اجرایی گردد لازم است که اقوال فقهای امامیه در این زمینه نیز مورد توجه قرار گیرد. البته عقد مستقل بودن تکافل ملاحظات و پیش فرض هایی دارد که از جمله آن ها می توان به اصل توقیفی نبودن عقود، اصل لزوم و صحت قراردادها، شرایط ششگانه مورد نظر امام و تابعیت عقود و قراردادها از انگیزه ها و مقاصد اشاره کرد.
دکتر مرویان همچنین با اشاره به مدل های دیگر تأمین مختلط شامل صلح و جعاله تصریح کرد؛ امام خمینی (ره) بر التزام به جبران خسارت تاکید داشته و بدون تردید اجرایی و عملیاتی کردن تکافل وابسته به تنقیح موضوع توسط متخصصان است، به ویژه نسبت به تکافل خانواده باید ابعاد مختلف موضوع با این طرح سنجیده شود. وی تاکید کرد که همکاری و افزایش تعاملات حوزه علمیه مشهد با پژوهشکده بیمه در حوزه عملیاتی کردن تکافل مطابق با الگوهای مدنظر فقه امامیه، منجر به تسهیل بیان تکافل برای مخاطبان و در عین حال حفظ ضوابط فقهی خواهد شد.
در بخش پایانی این جلسه سه ساعته، رئیس پژوهشکده بیمه، اعضای شورای فقهی صنعت بیمه، اعضای کارگروه تکافل پژوهشکده بیمه، مدیران و اعضای گروه مطالعات اسلامی پژوهشکده به بیان دیدگاه های خود در ارتباط با مباحث مطرح شده پرداختند و بر لزوم ادامه یافتن هم اندیشی حوزه علمیه، شورای فقهی صنعت بیمه و کارگروه تکافل به منظور بررسی زوایای فقهی تکافل تاکید شد.
