پیامدهای فرار مالیاتی برای جامعه

فرار مالیاتی واقعیتی تلخ و انکار نشدنی است. درهر زمان و مکانی که دولت ها تصمیم به وضع مالیات گرفته اند، برخی ازافراد و یا شرکت ها نیز به دنبال فرار یا اجتناب از پرداخت آن بوده اند.این وضعیت در کشورهای پیشرفته نیز وجود دارد وافراد به شیوه های گوناگون سعی در فرار از مالیات دارند.تفاوت اساسی این کشورها با دیگر کشورها که نظام مالیاتی پیشرفته ای ندارد در این است که هزینه های فرارمالیاتی برای شهروندان بسیار سنگین است.

بانک و صنعت، فرار مالیاتی زمینه ها وشیوه های متعدد،متغیر وپیچیده ای دارد مسئله ای که ارائه تعریف جامعی از این مفهوم را دشوار می کند با این حال تعریفی ساده و کلی از فرار مالیاتی عبارت است از هرگونه تلاش به ظاهر قانونی ویا غیرقانونی برای نپرداختن یا پرداخت کمتر مالیات. این امر به شیوه های مختلف انجام می شود که مخرج مشترک همه آنها عدم ارائه اطلاعات ویا مخدوش کردن اطلاعات است.برخی از زمینه های پیدایش فرار مالیاتی عبارتند از پیچیدگی و ابهام در قوانین و مقررات تجاری و مالیاتی، ضعف فرهنگ و وجود باورهای کلیشه ای ومغایر با مشارکت اجتماعی، فقدان و یا ضعف عدالت مالیاتی، فقدان اطلاعات دقیق وکامل درباره مودیان، ضعف سیستم نظارت و پیگیری، تاخیر در فرآیند وصول مالیات، وجود معافیت های وسیع ومتنوع وعدم اطلاع مردم از موارد مصرف مالیات.
پیامدها و آثار فرار مالیاتی بسیار وسیع است.فرار مالیاتی منابع دولت را کاهش می دهد. درنتیجه، دولت در تخصیص سرمایه گذاری های لازم، با کمبود مواجه خواهد شد.وظایف ومسئولیت های کلانی از دولت انتظار می رود در حالی که منابع لازم برای عمل به آنها وجود ندارد.غالب این مسئولیت ها یا برای بخش خصوصی جذابیت سرمایه گذاری ندارد یا اینکه ظرفیت‏ها وپتانسیل های لازم برای عمل به آن را ندارند. تامین امنیت وحفظ یکپارچگی کشور،توسعه آموزش عمومی وتامین امکانات وفراهم نمودن تسهیلات لازم، گسترش ورزش همگانی وتقویت ورزش قهرمانی،توسعه بهداشت وافزایش سطح سلامت شهروندان، گسترش و نگهداری از راههای ارتباطی، تامین انرژی وسرمایه گذاری در انرژی های جایگزین از جمله این موارد هستند.خلاء وکاستی در هر یک از این حوزه ها می تواند آثار وپیامدهای عمیقی بر جامعه داشته باشد.
علاوه بر این موارد فرار مالیاتی ابزارها و اهرم های نظارتی وکنترلی دولت را خنثی می کند. دولت با در نظر گرفتن فضای اقتصادی می تواند معافیت هایی برای برخی حوزه ها تخصیص بدهد تا به رشد اقتصادی وتوسعه اقتصادی کمک کند، برای مثال برخی معافیت ها برای مناطق کمتر توسعه یافته در قانون مالیات های مستقیم و یا برخی محصولات(گندم، برنج،شکر ، روغن و..) یا خدمات(کشاورزی) در قانون ارزش افزوده.
دیدگاه واقع بینانه در مورد فرار مالیاتی این است که این پدیده ضد اجتماعی همیشه وجود خواهد داشت تا جایی که مالیات وجود دارد تلاش برای فرار ازآن نیز وجود دارد. مسئله مهم کاهش زمینه ها ،عوامل و مسدود کردن روشهای آن و همچنین بالا بردن ریسک فرار از مالیات برای مودیان است.امری که مجموعه وسیعی از فعالیت ها وهمکاری بخش های گوناگون جامعه را می‏طلبد، قوانین دقیق، شهروندان آگاه، اهرم های نظارتی قوی و ضمانت‏های اجرایی از این عوامل هستند.مودیان باید به این باور و بینش برسند که مالیات برای آبادانی، پیشرفت و اعتلای کشور است وکسی که تلاش در فرار مالیاتی دارد منافع و مصالح عمومی را تهدید می کند.

سازمان امور مالیاتی