مروری بر پیامدهای فرار مالیاتی

منظور از فرار مالیاتی هرگونه تلاش غیرقانونی برای پرداخت نکردن مالیات است. فرار مالیاتی ممکن است به روش های گوناگون صورت بگیرد، اما در همه این روش ها فرد تلاش می کند مالیات خود را کامل پرداخت نکرده یا اینکه آن را ناقص پرداخت کند. مطابق قانون، اگر فرد با قصد فرار از پرداخت مالیات و با آگاهی، مرتکب رفتار های زیر شود، جرم فرار مالیاتی تحقق پیدا می کند.

به گزارش بانک و صنعت : یکی از شیوه های رایج برای فرار از پرداخت مالیات پنهان نگه داشتن فعالیت های اقتصادی و ثبت شرکت های صوری یا به اصطلاح کاغذی و استفاده از شماره اقتصادی و فاکتورهای جعلی می باشد. به این صورت که این شرکت ها با فروش شماره اقتصادی و یا فاکتورهای صوری به دیگر فعالان اقتصادی، راه را بر تحقق شفافیت اقتصادی و عدالت مالیاتی می بندند .
خودداری از پرداخت مالیات صرف نظر از علل و ریشه های آن، آثار نامطلوبی بر بدنه اقتصاد کشور به جای می گذارد که می توان به تأثیر منفی آن بر رشد اقتصادی، توزیع درآمد، پس انداز بخش خصوصی،سرمایه گذاری بخش دولتی و دیگر موارد اشاره کرد.به طور مثال، فرار مالیاتی با کاهشی که در درآمد دولت ایجاد می کند، اثر سوء بر رشد تولید ناخالص داخلی می گذارد چراکه دولت را در تخصیص سرمایه گذاری های لازم، با کمبود مواجه می کند. به عبارت دیگر، کاهش درآمدهای مالیاتی دولت منجر به اخلال در بودجه بندی می شود و مانعی برای دستیابی به اهداف دولت بشمار می رود.
همچنین اجتناب از پرداخت مالیات باعث نارسایی در توزیع عادلانه درآمد و انباشت ثروت برای گروه های خاص شده و در نتیجه منجر به افزایش تنش های سیاسی و اجتماعی می شود. از سویی دیگر با عدم پرداخت مالیات توسط عده ای از شهروندان در جامعه، نقدینگی برای سرمایه گذاری در بخش تولید نیز به قدر کفایت موجود نخواهد بود و همین امر سبب می شود با عدم سرمایه گذاری در بخش تولید، معضل بیکاری نیز مرتفع نشده و بدین ترتیب بخشی از جامعه بدون درآمد یا با درآمد اندک و ناکافی باقی بمانند.
در قانون مالیاتهای مستقیم ، جرم انگاری مالیاتی مطرح و در مواد 274 تا 276 مصادیق جرمهای مالیاتی کاملا بیان شده و مجازات مربوطه تعریف شده است که این امر موجب کاهش فرار مالیاتی می‏گردد .
تنظیم دفاتر ، اسناد و مدارک خلاف واقع و استناد به آن ، اختفای فعالیت اقتصادی و کتمان درآمد حاصل از آن ، ممانعت از دسترسی ماموران مالیاتی به اطلاعات مالیاتی و اقتصادی خود یا اشخاص ثالث دراجرای ماده 181 قانون مالیاتهای مستقیم و امتناع از انجام تکالیف قانون مبنی بر ارسال اطلاعات مالی موضوع ماده 169 مکرر به سازمان امور مالیاتی کشور و وارد کردن زیان به دولت با این اقدام ،عدم انجام تکالیف قانونی مربوط به مالیاتهای مستقیم و مالیات بر ارزش افزوده در رابطه با وصول یا کسر مالیات مودیان دیگر و ایصال آن به سازمان امور مالیاتی در مواد قانونی تعیین شده ،تنظیم معاملات و قراردادهای خود به نام دیگران یا معاملات و قرار دادهای مودیان دیگر به نام خود بر خلاف واقع ،خودداری از انجام تکالیف قانونی در خصوص تنظیم و تسلیم اظهارنامه مالیاتی حاوی اطلاعات درآمدی و هزینه ای در سه سال متوالی و استفاده از کارت بازرگانی اشخاص دیگر به منظور فرار مالیاتی از اموری هستند که در قانون جدید به عنوان جرم تلقی شده و مشمول مجازات می شوند.
چنانچه اشخاص حقیقی یکی از تکالیف قانونی ذکر شده را انجام ندهد و یا نسبت به انجام یکی از مواردی که تخلف و جرم محسوب می شود اقدام نماید به موجب ماده 19 قانون مجازات اسلامی به مجازاتهای درجه شش محکوم می شوند که از جمله این مجازاتها حبس بیش از شش ماه تا دو سال می‏باشد و سایر مجازات‏های قانونی مربوط به این ماده با اقامه دعوی توسط ذی نفعان و به تشخیص مراجع ذی صلاح تعیین می‏شود.