مروری بر نکات برجسته ماده 97 قانون مالیات های مستقیم

اصلاحیه قانون مالیات های مستقیم در راستای طرح تحول نظام اقتصادی کشور و با هدف ارتقای ج مالیات ها در تامین منابع مالی دولت و کاهش وابستگی بودجه دولت به درآمدهای نفتی و اهدافی دیگر، با بررسی 3 ساله توسط مجلس، در تاریخ 27 مرداد ماه سال 1394 از سوی رییس جمهوری ابلاغ شد. با ابلاغ این قانون شاهد تحولات و تغییرات جدی در نظام مالیاتی کشور هستیم.

بانک و صنعت، در همین راستا، قانونگذار جهت صیانت از حقوق مودیان و رضایت هر چه بیشتر آنان و نیز بمنظور تحقق عدالت مالیاتی، به این مهم جامه عمل پوشاند بطوریکه مبنای تشخیص درآمد مشمول مالیات، مدارک و اسناد و دلایل و شواهد عینی خواهد بود. اصلاح ماده 97 و حذف مواد 98،152،153،154و 158و به بیان بهتر حذف تشخیص مالیات به صورت علی الراس و جایگزینی شیوه رسیدگی مبتنی بر دلایل و شواهد عینی است که امید می رود با اتخاذ سازوکارهای مناسب شیوه جدید کارآمد شده و به عدالت مالیاتی کمک شایانی بنماید.
در ماده 97 این قانون آمده است: درآمد مشمول مالیات اشخاص حقیقی موضوع این قانون که مکلف به تسلیم اظهارنامه مالیاتی می باشند به استناد اظهارنامه مالیاتی مودی که با رعایت مقررات مربوط تنظیم و ارائه شده و مورد پذیرش قرارگرفته باشد، خواهد بود. سازمان امور مالیاتی کشور می تواند اظهارنامه های مالیاتی دریافتی را بدون رسیدگی قبول و تعدادی از آنها را بر اساس معیارها و شاخص‏های تعیین شده و یا به طور نمونه انتخاب و برابر مقررات مورد رسیدگی قرار دهد. درصورتی که مودی از ارائه اظهارنامه مالیاتی در مهلت قانونی و مطابق با مقررات خـودداری کند، سازمان امور مالیاتی کشور نسبت به تهیه اظهارنامه مالیاتی برآوردی براساس فعالیت و اطلاعات اقتصادی کسب شده مودیان از طرح جامع مالیاتی و مطالبه مالیات متعلق به موجب برگ تشخیص مالیات اقدام می کند. در صورت اعتراض مودی چنانچه ظرف مدت سی روز از تاریخ ابلاغ برگ تشخیص مالیات، نسبت به ارائه اظهارنامه مالیاتی مطابق مقررات مربوط اقدام کند، اعتراض مودی طبق مقررات این قانون مورد رسیدگی قرار می گیرد، این حکم مانع از تعلق جریمه ها و اعمال مجازات های عدم تسلیم اظهارنامه مالیاتی در موعد مقرر قانونی نیست.
تبصره- سازمان امور مالیاتی کشور موظف است حداکثر ظرف مدت سه سال از تاریخ ابلاغ این قانون، بانک اطلاعات مربوط به نظام جامع مالیاتی را در سراسر کشور مستقر و فعال نماید. در طی این مدت، در ادارات امور مالیاتی که نظام جامع مالیاتی به صورت کامل به اجراء در نیامده است، مواد(97)، (98)، (152)، (153)، (154) و (271) قانون مالیات های مستقیم مصوب سال 1380 مجری خواهد بود.
رسیدگی به پرونده های مالیاتی با شیوه جدید مستلزم استقرار نرم افزار یکپارچه مالیاتی است تا با شناسایی اطلاعات درآمد مشمول مالیات مودیان و وصول مالیات از آنان بتواند ضمن رعایت عدالت مالیاتی در اخذ مالیات در استیفای حقوق دولت نیز موثر واقع شود. خوشبختانه طی سالیان اخیر، زیرساخت ها و بسترهای لازم برای هوشمندسازی نظام مالیاتی با کمک کارشناسان زبده داخلی و خارجی پیاده سازی شده و به تبع آن، دیگر مالیات علی الراس بطور کلی برچیده خواهد شد.
مطابق قانون مالیات ها، صاحبان مشاغل موظف اند دفاتر و یا اسناد و مدارک حسب مورد را که با رعایت اصول و ضوابط مربوط ازجمله اصول و ضوابط مربوط به تنظیم دفاتر تجاری موضوع قانون تجارت در خصوص تجار تنظیم می گردد برای تشخیص درآمد مشمول مالیات، نگهداری و اظهارنامه مالیاتی خود را بر اساس آن ها تنظیم کنند.
سازمان امور مالیاتی کشور نیز موظف است حداکثر ظرف مدت سه سال از تاریخ ابلاغ قانون مالیاتهای مستقیم، بانک اطلاعات مربوط به نظام جامع مالیاتی را در سراسر کشور مستقر و فعال نماید. در طی این مدت، در ادارات امور مالیاتی که نظام جامع مالیاتی به صورت کامل به اجرا درنیامده است، مواد (97)، (98)، (152)، (153)، (154) و (271) قانون مالیات های مستقیم مصوب سال 1380 مجری خواهد بود.
علاوه بر این، قانونگذار در اصلاحیه قانون مالیاتها بر ساده سازی فرآیند رسیدگی تأکید بسیاری داشته به نحوی که سازمان امور مالیانی را موظف نموده است که ظرف سه سال بانک اطلاعاتی مربوط به نظام جامع مالیاتی را در سراسر کشور مستقر و فعال نماید تا براساس اطلاعات حاصل از آن امکان تعیین و تشخیص دقیق درآمد مشمول مالیات صاحبان مشاغل فراهم گردد. به دیگر سخن با شفاف سازی فعالیت‏های اقتصادی صاحبان کسب و کار می توان انتظار داشت که با تعیین دقیق درآمد مشول مالیات، رضایت مندی مودیان افزایش یافته و نظام مالیاتی به تحقق عدالت مالیاتی نزدیکتر گردد.
با حذف علی الراس از نظام مالیاتی، کار در مسیر انضباط بیشتر و شفافیتی بیش از پیش قرار می گیرد، همراهی و تعامل بین اصناف، بنگاه های اقتصادی و به بیان دیگر مودیان با سازمان امور مالیاتی بیشتر می شود و با اعتماد به مردم و ملاک قرار گرفتن اطلاعات مودیان می توان امیدوار بود که زمان وصول مالیات نیزکمتر شود.

سازمان امور مالیاتی