یادداشت

سنگ تمام نظام مالیاتی برای حفظ حقوق شهروندی مودیان مالیاتی

در سال های اخیر به کرات از ضرورت اتکای بیشتر به درآمدهای مالیاتی و کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی شنیده ایم. این مهم که تاکنون گام های جدی برای تحقق آن برداشته شده است دارای الزامات ویژه ای است که بدون برآوردن آنها نمی توان بدان دست یافت.

بانک و صنعت، از جمله این الزامات این است که افزایش اتکای دولت به درآمدهای مالیاتی به معنای افزایش سهم و مشارکت مردم و فعالان اقتصادی در مدیریت امور مالی و اقتصادی جامعه است و این افزایش مشارکت به خودی خود می تواند افزایش انتظارات آنها و در نتیجه افزایش مطالبه گری و پرسشگری آنها را در پی داشته باشد. در جامعه ای که مالیات از چنین نقش مهمی برخوردار است، انتظارات و خواسته های «مالیات دهندگان» نیز اهمیت بیشتری به خود می گیرد. اهمیت این خواسته ها رفته رفته به حدی خواهد رسید که دولت برای هزینه کرد مالیات‏های اخذشده، خود را نیازمند جلب رضایت و اقناع مالیات دهندگان خواهد دید و ضمن اینکه از هیچ تلاشی در جهت ارائه خدمات مورد نیاز آنها دریغ نخواهد ورزید، تلاش خواهد کرد نتیجه هزینه کرد درآمدهای مالیاتی را به شیوه ای ملموس و مسلم به سمع و نظر آنها برساند. در چنین شرایطی بدیهی است که مالیات دهندگان قبل از آنکه در پی مطالبه چگونگی هزینه‏کرد مالیات های خود برآیند انتظار داشته باشند با آنها با احترام و تکریم رفتار شود و همچنانکه آنها تکالیف قانونی خود را در قبال پرداخت مالیات انجام می‏دهند، حقوق آنها نیز از سوی دولت و نظام مالیاتی به رسمیت شناخته شود. آنها انتظار دارند حقوق آنها در وهله اول به عنوان شهروند و در وهله دوم به عنوان مودی مالیاتی از سوی کارگزاران دستگاه های دولتی و حاکمیتی محترم شمرده شود.

از این روست که قانونگذاران و سیاستگذاران کشور، در کنار تمام قوانین و سیاست هایی که برای افزایش کارایی و اثربخشی اقتصاد داخلی و بهینه تر کردن و عادلانه تر کردن فرایندهای محاسبه و وصول مالیات وضع کرده اند، پیوسته تکریم شهروندان جامعه را در قوانین مختلف – از قانون اساسی گرفته تا قوانین عادی- مورد تاکید قرار داده اند. علاوه بر این، در قوانین مالیاتی نیز حقوق شهروندان در مقام مودی مالیاتی به صورت دقیق تبیین شده و تمهیدات لازم برای تحقق مالیات عادلانه و جلوگیری از تضییع حق مودیان اندیشیده شده است.
علاوه بر این، سازمان امور مالیاتی کشور نیز که عهده دار گردآوری درآمدهای لازم برای تامین هزینه خدمات عمومی جامعه است به اهمیت این موضوع واقف بوده و پیوسته تمام مساعی خود را به کار گرفته تا از حق و حقوق مودیان مالیاتی خود که ارزشمندترین سرمایه این سازمان هستند به بهترین شکل صیانت کند. اراده سازمان امور مالیاتی کشور در این زمینه را می‏توان در ابلاغ سند منشور حقوق مودیان دید که آن را را در همه ادارات امور مالیاتی در سراسر کشور نصب‏العین کارکنان سازمان و مودیان مالیاتی قرار داده است.
سازمان امور مالیاتی بر این باور است که مودیان مالیاتی به عنوان ذینفعان اصلی سازمان امور مالیاتی کشور، سرمایه های ارزشمند این سازمان محسوب می شوند و تمکین داوطلبانه آنان از تکالیف قانونی، ضمن افزایش کارآیی نظام مالیاتی، ارتقاء جایگاه اجتماعی سازمان امور مالیاتی کشور را نیز در پی خواهد داشت. تحقق این مهم، در گرو آشناسازی مودیان با حقوق قانونی خود و جلب اعتماد آنان نسبت به پایبندی به تمامی ارکان نظام مالیاتی به رعایت این حقوق است.
متن منشور حقوق مودیان که مشتمل بر 5 اصل و24 بند است و تمامی واحدهای ستادی و عملیاتی سازمان، پیاده سازی آن را به عنوان اصلی راهبردی، وجه نظر قرار داده اند به شرح زیر است: 
با اعتقاد به حفظ شان و کرامت والای انسانی و با تکیه بر ارزش های متعالی فرهنگ غنی اسلامی و ایرانی، در راستای تحقق عدالت مالیاتی و توسعه پایدار، سازمان امور مالیاتی کشور و کلیه کارکنان آن، خود را مسئول و موظف به احقاق حقوق قانونی مودیان، می دانند. اصول پنجگانه زیر و اهم مشخصه های آنها از محورهای اساسی حقوق مودیان تلقی گردیده و مخاطب آن مودیان محترم مالیاتی هستند.
اصل (1): مودی محترم حق برخورداری از رفتار عادلانه، منصفانه و قانونمند را دارد.
• ما با شما با ادب، احترام و متانت رفتار می کنیم.
• ما در انجام وظایف خود با انصاف و عدالت و پرهیز از هرگونه تبعیض عمل می کنیم.
• صداقت در گفتار و عمل و انجام به موقع تعهدات را بر خود مسلم می دانیم.
• ما با استناد به قوانین و مقررات جاری و معتبر، تصمیم گیری می کنیم.
• ما به شرایط خاص شما توجه نموده و در حیطه قانون و اختیارات مشکل گشایی خواهیم کرد.
اصل (2): مودی محترم حق کسب اطلاع و راهنمایی را دارد.
• ما به شیوه های گوناگون حقوق و تکالیف شما را اطلاع رسانی می کنیم.
• ما در حد امکان شما را راهنمایی نموده و اطلاعات قابل اطمینان در اختیارتان می گذاریم.
• ما روند رسیدگی به پرونده مالیاتی را به شما اطلاع داده و سوالات و ابهامات مالیاتی شما را در اسرع وقت پاسخ می دهیم.
اصل (3): مودی محترم حق برخورداری از خدمات مالیاتی مطلوب را دارد.
• ما تمام دانش، مهارت و امکانات خود را برای جلب رضایت شما، به کار می گیریم.
• ما نماینده قانونی شما را می پذیریم.
• رسیدگی ها و ممیزی های ما مستند و مستدل به دلایل، مدارک، شواهد و قراین است. • مالیات حقه، طبق قانون وصول می شود و ما هرگز از شما پرداخت مالیات مضاعف و یا فراتر از قانون را انتظار نداریم.
• شما می توانید اطلاعات و محتویات پرونده مالیاتی خود را رویت نموده و نسخه ای از گزارش رسیدگی را بخواهید.
• عملکرد ما شفاف بوده و نسبت به آن خود را مسئول و پاسخگو می دانیم.
• شما حق دارید برای اجرای مقررات مالیاتی از طریق مسیرهای ارتباطی تعیین شده، با کمترین هزینه عمل نمایید.
• بهبود مستمر کیفیت خدمات رسانی ما، حق شماست.
اصل (4): پایبندی ما به اصل رازداری و حفظ حریم خصوصی، حق مودی محترم است.
• ما رازدار اسناد، مدارک و اطلاعات شما هستیم.
• اطلاعات شما نزد ما محرمانه بوده و جز به حکم قانون، آن را در اختیار هیچ شخص دیگری قرار نمی دهیم.
• حریم خصوصی شما را در تمامی فرایندهای مالیاتی، محترم می شماریم.
اصل (5): مودی محترم حق اعتراض، شکایت و تجدید نظر خواهی دارد.
• شما ابتدا می توانید از رئیس اداره امور مالیاتی مربوطه بخواهید تا نسبت به حل اختلاف مالیاتی رسیدگی نماید.
• شما حق دارید نسبت به مالیات مورد مطالبه و اقدامات انجام شده اعتراض نموده و در مراحل مختلف درخواست تجدید نظر نمایید.
• جلسه هیات حل اختلاف مالیاتی با حضور 3 نفر نماینده رسمی تشکیل می شود که یک نفر از آنان می تواند نماینده صنف منتخب شما باشد.
• شما حق دارید در جلسه هیات حل اختلاف مالیاتی حضور داشته و با ارائه توضیحات و تسلیم لایحه از خود دفاع کنید.
• رسیدگی مجدد پرونده مالیاتی شما منصفانه و حسب مورد با اجرای قرار و سرانجام صدور آرای مستند و مستدل، همراه خواهد بود.

سازمان امور مالیاتی