ریسک از نگاه مدیرعامل و معاونت های شرکت بیمه معلم

محمدابراهیم تحسیری مدیر عامل بیمه معلم ارائه نرخ های غیرفنی را ناشی از مدیریت غیرحرفه ای و بی محابا در برخی از شرکت های بیمه می داند

به گزارش پایگاه تحلیلی خبری بانک و صنعت به نقل از روابط عمومی بیمه معلم، بنگاه های بیمه ای در سالهای اخیر در داخل خود با ریسکهای متفاوتی مواجه اند که ریسک مطالبات و ریسک نقدینگی از جدی ترین موارد است. در این خصوص چه نظری دارید و چه راهکاری را برای کنترل و مدیریت این ریسکها پیشنهاد می کنید.

ریسک مطالبات و ریسک نقدینگی را می توان یکی از مهمترین ریسکهای حال حاضر در صنعت بیمه نامید که تمامی شرکتهای بیمه را تهدید می نماید و می بایست با ارائه راهکارهای متفاوت و مناسب در زمانهای خاص اینگونه ریسک ها را در شرکت کنترل نمود . فروش بالا بدون پیگیری وصول مطالبات در شرکتهای بیمه از یکطرف باعث کاهش نقدینگی و ضعف در پرداخت به موقع خسارت به زیاندیدگان شده و از طرف دیگر با توجه به فروش بیمه نامه در شرکت باعث افزایش پرداخت مالیات و همچنین سود به سهامداران می گردد که در کل باعث از بین رفتن تدریجی شرکت بیمه می گردد.

با توجه به بحث فوق و در نظر گرفتن این امر که عمده مطالبات شرکتهای بیمه ای از بیمه گزاران، نمایندگان و بیمه گران اتکایی در ایران، مربوط به همین دو رشته است، می توان گفت که مشکل اصلی در این زمینه به مواردی همچون : عدم دریافت به موقع حق بیمه، عدم اخذ تضامین کافی و مناسب، عدم مدیریت صحیح و همچنین عدم وجود نظارتهای لازم حین عقد قرارداد، مربوط می شود که این امر منجر به بالا رفتن ریسکهای منقضی شده شرکتهای بیمه ای گردیده است.

با توجه به توضیحات ذکر شده، جهت کنترل ریسک نقدینگی رشته های بیمه ای اتومبیل و درمان می توان راهکارهای زیر را در نظر گرفت :

• حذف قراردادهای پر ریسک بیمه ای
• کنترل، نظارت و اعمال محدودیت در فروش
• تعریف ساز و کارهای موثر تر در وصول حق بیمه
• اکچوئری دقیق تر در نرخ و شرایط
• شناسائی دقیق ریسک قراردادها
• استفاده از افراد متخصص و کارشناسی دقیق تر قراردادهای بیمه ای
• حذف یا کاهش عوارض تحمیلی به شرکتهای بیمه
• کاهش تخلفات و تصادفات ساختگی
• اصلاح قوانین و مقررات تخصصی بیمه

 آیا آیین نامه توانگری مالی توانسته است در کنترل ریسک های مالی صنعت بیمه موفق باشد؟ اگر این طور است چگونه هنوز راهکارهایی برای نشان دادن سودهای واهی وجود دارد؟

لازم به ذکر است که آئین نامه تدوین شده توسط بیمه مرکزی برای شروع خوب بود اما در حال حاضر نحوه محاسبه میزان توانگری شرکتهای بیمه ای نیاز به بازنگری مجدد دارد که بتوان به خروجی مطلوب دست یافت البته شایان ذکر می باشد تصمیم گیری مشتریان در قرارداد های بیمه ای براساس توانگری مالی شرکتها بیمه صورت می پذیرد که می بایست در این خصوص نظارت کاملتری از طرف نهاد ناظر صورت پذیرد.

البته در حال حاضر تمرکز آئین نامه فعلی بر روی مدیریت ریسک می باشد و نه مدیریت سود دهی و لذا راهکارهایی از قبیل بازبینی نحوه محاسبات ذخیره خسارتهای معوق، نظارت بیشتر بیمه مرکزی به عنوان نهاد ناظر و استاندارد سازی صورت های مالی سبب بالا رفتن  سطح توانگری مالی و بالطبع کیفیت سوددهی شرکتهای بیمه ای داشته و از نشان دادن سود واهی در صنعت در صنعت از بین خواهد رفت.  

  ریسک عدم اعتماد مشتریان همواره شرکت های بیمه را تهدید می کند . برای کنترل این ریسک چه پیشنهادی دارید.

شرکت بیمه معلم با درک اهمیت فاکتورهای موثر بر رضایت‌مندی و وفاداری مشتری، دو اقدام عمده در این زمینه انجام داده است:

• راه اندازی سیستم سنجش رضایت مشتریان برای کلیه مشتریان. در این خصوص با توجه به این که  یکی از مشتریان بزرگ شرکت وزارت آموزش و پرورش می‌باشد، لذا این شرکت اقدام به راه‌اندازی سیستم ویژه سنجش رضایت مشتریان نموده و در ارزیابی عملکرد شعب، شاخص مذکور را لحاظ نموده است.
• تاکید بر منصفانه بودن پرداخت خسارت به مشتریان و نظارت بر شعب شرکت در این خصوص و همچنین سنجش میزان رضایت‌مندی مشتریان از این شاخص

 رتبه اعتباری یکی از مواردی است که نمایانگر مدیریت و کنترل ریسک در شرکت ها است اما متاسفانه چنین نهادی در ایران وجود ندارد. کسب رتبه اعتباری و فعالیت هایی در این مسیر را برای مدیریت ریسک چگونه ارزیابی می کنید.

موضوع رتبه بندی شرکت‏ها موضوع بسیار مهم و کلیدی می‏باشد. ولی متاسفانه نظام مدونی در خصوص رتبه بندی شرکتها در صنعت بیمه کشور وجود ندارد که امیدواریم بزودی ایجاد گردد. در حال حاضر شرکتهای بیمه تنها خود را از منظر حق بیمه صادره مقایسه می‏کنند و موضوعات مهم دیگری مانند سودآوری مورد توجه قرار نمی‌گیرد. البته با این شرایط نیز عملکرد شرکت بیمه معلم در سال های گذشته رو به بهبود بوده است، بطوریکه جایگاه شرکت از نظر حق بیمه صادره از سال 89 که در رتبه دوازدهم شرکت‏های بیمه بودیم به رتبه هشتم در سال 94 دست پیدا کردیم. سال 95 نیز با همت کلیه حوزه‏ها جایگاه هشتم خود را تثبیت نمودیم و در تلاشیم به چشم‏انداز شرکت که دست یافتن به جایگاه پنجم در بین شرکت‏های بیمه است، دست پیدا کنیم.

 ریسک رقابت های غیر حرفه ای و نرخ های غیر فنی از دیگر تهدیدات صنعت بیمه است. در این خصوص چه نظری دارید و آسیب های این ریسک چیست؟

ارائه نرخ های غیر فنی ناشی از مدیریت غیر حرفه ای و بی محابا در برخی از شرکت های بیمه می باشد که تنها به منافع کوتاه مدت خود توجه دارند و با انعقاد قراردادهای کلان بدون درنظر گرفتن چارچوب و موازین فنی آینده سازمان خود را به مخاطره و چه بسا به مرحله ورشکستگی می رسانند. 

 برای ریسک های غیر فنی و در جهت کنترل این ریسک ها وظیفه نهاد ناظر چیست؟ چه راهکاری در این زمینه دارید؟

ضرورت نظارت بیمه مرکزی بر تمام شرکت های بیمه بازرگانی، اعم از خصوصی و دولتی می باشد. در این راستا لازم است بیمه مرکزی اطمینان حاصل کند که بحث حاکمیت شرکتی و حرفه ای در شرکت های بیمه کاملاً اعمال شده است و با جلوگیری از هر گونه اقدامات غیر حرفه ای و غیرکارشناسی مانع از تضییع حقوقی بیمه شدگان شود.

تدوین آیین نامه های نظارتی در چند سال اخیر از جمله آیین نامه 81 و 94(جایگزین آیین نامه 81) و همچنین تدوین شرایط و ضوابط تعیین مدیران فنی در بیمه مرکزی در این زمینه اثر بخش بوده است.

 راهکارهای مدیریت ریسک در واحد برنامه ریزی و توسعه بازار

کاوه قاضی معاون برنامه ریزی و توسعه بازار شرکت بیمه معلم نیز از ریسک های این حوزه می گوید.

 ریسک های حوزه معاونت برنامه‌ریزی و توسعه باز کدام است و برای مدیریت ریسک‌های مذکور چه می‌کنید؟

شرکت بیمه معلم در سطح کلان، ریسکهای سازمانی خود را به چهار دسته چهار دسته ریسک استراتژیک، ریسک بازار، ریسک مالی و ریسک عملیاتی دسته‌بندی کرده است. با توجه به این که ریسک‌های استراتژیک جهت‌گیری آتی سازمان را رقم می‌زنند و همچنین در نظر گرفتن این نکته که شاخص موفقیت در مدیریت استراتژیک در سازمان ها بیانگر وضعیت مطلوبی نیست و تواتر شکست در این تجربیات از موفقیت های آن به مراتب بیشتر است، لذا این شرکت به خوبی اهمیت مدیریت ریسک استراتژیک را درک نموده و اقدام به پیاده سازی چرخه مدیریت ریسک در تمامی مراحل مدیریت استراتژیک خود نموده است.

به طور کلی رسالت معاونت برنامه ریزی و توسعه بازار در چند حوزه استراتژیک، توسعه منابع انسانی، ایجاد و توسعه سیستم های سازمانی و همچنین توسعه شبکه فروش و امور مشتریان خلاصه می گردد. لذا ریسک‌های این حوزه شناسایی و تجزیه و تحلیل شده است که اهم آن عبارتند از:

1- یکی از مهمترین ریسک‌های سازمانی، ریسک استراتژیک می‌باشد که این شرکت با درک اهمیت این موضوع، در گام، نخست اقدام به تدوین سند استراتژیک نمود. در این راستا این معاونت تمرکز خود را بر اجرای کامل سند استراتژیک و تحقق چشم‌انداز شرکت که قرار گرفتن در بین 5 شرکت برتر صنعت بیمه می‌باشد، معطوف نموده است.

2- از آنجایی که منابع انسانی، سرمایه اصلی شرکت‌های بیمه محسوب می‌شوند، لذا رسالت این معاونت اهتمام به این موضوع بوده و توسعه نظامات منابع انسانی از اولویت های اصلی شرکت می باشد.

3- به منظور کنترل کلیه ریسک‌های سیستمی و عملیاتی، این معاونت اقدام به ایجاد سیستم‏های کنترلی و نظارتی برای اجرای نظام مدیریت ریسک از جمله: تدوین بودجه با درنظرگرفتن سهم رشته‏های کم ریسک و نسبت خسارت، راه‌اندازی داشبردهای مدیریتی و تدوین سیستم‏های ارزیابی واحدهای فنی، شعب و نمایندگان نموده است و از این طریق کلیه ریسک های مذکور در قالب شاخص های قابل اندازه گیری، تحت کنترل می باشد.

4- یکی از ریسک های مهم در کسب و کار بیمه، افزایش نفوذ در بازار و رقابت با سایر شرکت ها می باشد. بدین منظور، این معاونت اقداماتی از قبیل راه اندازی حوزه توسعه بازار، ایجاد نظام ارتباط با مشتریان، تمرکز ویژه بر استانهای پرپتانسیل، همکاری بیشتر با کارگزاران جدید در استان های مختلف، ارائه طرح های جدید بیمه ای، حضور فعال در مناقصات ، جذب مشتریان بزرگ و برنامه ریزی جهت جذب نمایندگان جدید را دستور کار خود قرار داده است.

تشکیل کمیته های سرمایه گذاری و ریسک

آرش بیگلریان معاون مالی اقتصادی و پشتیبانی شرکت بیمه معلم از ریسک های حوزه سرمایه گذاری و راهکار 
می گوید.

 بحث سرمایه گذاری یکی از چالش های مدیریت ریسک در بخشی مالی است چرا که رکود اقتصادی فعالیت ها را تحت تاثیر قرار داده، برای مدیریت ریسک چه برنامه ای دارید؟

همانطور که مطلع می باشید حاشیه سود عملیاتی در شرکتهای بیمه ای به دلیل نوع فعالیت آنها کمتر از حد متعارف بوده و در این خصوص درآمدهای غیر عملیاتی که ناشی از عملیات سرمایه گذاری می باشد نقش تعیین کننده ای در سود و زیان  شرکتهای بیمه ای دارد.

برهمین اساس نوع و میزان سرمایه گذاری با توجه به وضعیت اقتصادی کشور موضوع مهمی است که بررسی نوع سرمایه گذاری در بانک ها و یا بازار سرمایه و حتی خرید اوراق مشارکت و یا خرید ملک با توجه به میزان نقد شوندگی این موارد مورد بررسی و تجزیه و تحلیل کارشناسی قرار می گیرد. این شرکت نیز با تشکیل کمیته های سرمایه گذاری و ریسک که از کارشناسان مجرب خارج از شرکت و همچنین مدیران و مشاوران داخل شرکت تشکیل گردیده اند. هر هفته در این خصوص تمامی موارد و پیشنهادها مطرح و مورد بحث قرار گرفته تا بهترین گزینه براساس قوانین و مقررات جاری صنعت و همچنین وضعیت نقدینگی و توانگری شرکت عملیاتی گردد.

با این اوصاف شرکت بیمه معلم همیشه سعی نموده با توجه به شرایط حاکم براوضاع سیاسی اقتصادی کشور، نوع بازارهای مورد نظر جهت فعالیت سرمایه گذاری با همفکری اساتید مطرح و مجرب بررسی گردیده تا از همه ابزارهای موجود در بازار پول و سرمایه بیشترین بهره وری را با کمترین ریسک موجود شناسایی و اجرایی نماییم.

 در مورد سایر چالش های معاونت سرمایه گذاری و مالی توضیح دهید.

در حوزه های مالی و سرمایه گذاری به دلیل جریان بالای ورودی و خروجی نقدینگی که ناشی از فعالیت شرکت می باشد همواره کنترل و ردیابی هر یک از فرآیندهای موجود چالش بسیار زیادی را ایجاد می نماید که می بایست متناسب با ماهیت هر کدام، تدابیر ویژه ای ایجاد نمود. بر همین اساس وجود سیستمهایی جهت ثبت به موقع اطلاعات و گزارش گیری مناسب  و نیز ارائه گزارشات به موقع با بهره گیری از بدنه کارشناسی مجرب جهت ارائه به مدیران ارشد سازمان بابت تصمیم گیری های صحیح باعث کاهش این چالش ها و حرکت رو به جلو در سیستم می گردد که بیمه معلم در این خصوص سعی نموده با توجه به امکانات و توضیحات فوق تمامی تلاش و همت خود را جهت کسب  بهترین نتایج عملیاتی نماید.    

 تعرفه ها، ریسک جدی بیمه های درمان

عباس معینی معاون فنی اشخاص شرکت بیمه معلم نیز در خصوص ریسک های متوجه بخش درمان مواردی را عنوان می کند.

مدیریت ریسک در بخش اشخاص چگونه اعمال می شود؟

از سال 95 ساختار کمیته ریسک شرکت در زیر مجموعه معاونت فنی اشخاص تشکیل و  منجر به تدوین استراتژی کنترل ریسک  به شرح زیر گردید:

• اولین قدم در مدیریت ریسک ایجاد توازن، اصلاح و بهبود ترکیب پرتفوی در بیمه های اشخاص می باشد. 
• بررسی سوابق بیمه گذاران  جدید از حیث میزان خسارت، تعداد بیمه شدگان؛ میانگین سنی، نوع شغل، محدوده جغرافیایی، نحوه پرداخت حق بیمه و .... جهت عقد قراردادهای بیمه ای
• بررسی و آنالیز عملکرد بیمه گذاران موجود جهت تمدید قراردادهای بیمه ای برای سالهای آتی و یا عدم تمدید آنها.
• کنترل وصول مطالبات
• پایش عملکرد شعب و نمایندگان به صورت فیزیکی و هم از طریق سیستم داشبوردهای مدیریتی با شاخص های تعریف شده در پرتفوهای کم ریسک و پرریسک
• عقد قرارداد با مراکز درمانی جهت بهره مندی بیمه شدگان از خدمات مراکز با تعرفه کمتر که به تبع آن باعث کاهش خسارت نیز خواهد شد.

چالش های مدیریت ریسک در این حوزه را توضیح دهید.

چالش های مربوط به  محیط، صنعت و سایر رقبا می باشد. از جمله  :

1. تصمیماتی که دولت در خصوص خدمات درمانی و تعرفه های مربوط به آن در هر سال اتخاذ می نماید.
2. ارائه نرخ ها و شرایط غیر فنی توسط سایر رقبا.
3. محدودیت هایی که بیمه مرکزی در هر یک از رشته های بیمه ای تعیین می نماید.
4. در بخش بیمه های زندگی نیز تورم و کاهش ارزش پول و نرخ سود و بهره های بانکی بزرگترین چالش می باشد.

 مهم ترین چالش پیش رو نحوه کنترل مدیریت ریسک است

کامبیز حاجی میرآقا معاونت فنی اموال بیمه معلم از چالشهای مدیریت ریسک می گوید.

 مدیریت ریسک جزء لاینفک زندگی انسان‌ها و سازمان‌ها و شرکت های بیمه است و کلیه موقعیت‌های تصمیم‌گیری با یک نوع یا طیف متنوعی از ریسک‌ها روبرو است. بنابراین مدیریت ریسک، فرآیند شناسایی، ارزیابی و کنترل ریسک‌های اتفاقی بالقوه‌ای است که مشخصاً پیشامدهای ممکن آن خسارت و یا حتی در شرایطی عدم‌تغییر در وضع موجود می‌باشد که خود ضرر و زیان را می‌تواند دربر داشته باشد. در بحث شناسایی ریسک وارزیابی آن مشاوره ریسک و ایمنی برای بیمه‌گذاران، مصداق شریک تجاری برای بیمه‌گذار بودن است و ارزش‌آفرینی برای مشتری است که و علاوه بر اطلاعات بدیهی بیمه گری می‌بایست به بیمه‌گذاران فرمول بقا و رمز حیات را انتقال داد که این فرمول و رمز بقا و حیات سازمان‌ها به مشتریان بیمه معلم ارایه میگردد به منظور شناسایی ریسک و وارزیابی آن نمایندگان بیمه معلم بیمه نیازمند مجهز شدن به دانش و مهارت‌ها و فنون مدیریت ریسک برای ارزش افزایی به مشتریان می‌باشند که این مهم از طریق برگزاری دوره های اموزش در این مدیریت انجام شده است.
به نظرم مهمترین چالش پیش روی شرکت های بیمه در خصوص نحوه کنترل ریسک است که عدم انتقال ریسکهای بزرگ به جهت واگذاری اختیاری، شرکت ها را با مشکل مواجه کرده است.