حیات مجدد در نواحی کم‌درآمد با توسعه گردشگری پایدار از طریق ژئوپارک‌ها

با توجه به هزینه بر بودن مطالعات تخصصی و تفصیلی مربوط به شناسایی و پتانسیل‌یابی مناطق در زمینه ژئوپارک، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور در رویکردی جدید بر اساس وظیفه حاکمیتی خود اقدام به تامین مالی مطالعات در قالب سرمایه‌گذاری مشارکتی در این زمینه خواهد کرد. این امر مستلزم اعلام آمادگی مناطق و تامین اعتبار سهم مشارکت‌کننده خواهد بود.

بانک و صنعت، لازم به ذکر است؛ پیش از این مناطق درخواست‌کننده به‌طور یک طرفه به تامین اعتبار برای انجام مطالعات مبادرت کرده و این امر هزینه زیادی را برای مناطق در برداشت. طبق رویکرد جدید، در صورت انجام صحیح فرایندها با نظارت سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور به عنوان تنها مرجع حاکمیتی مربوط به مطالعات و شناسایی ژئوپارک‌ها در کشور، مناطق می‌توانند پروسه ژئوپارک شدن را در مدت زمان کوتاهی به نتیجه برسانند.

حرکت به سوی معرفی و ثبت یک ژئوپارک ابتدا توسط بخش حاکمیتی منطقه میزبان صورت پذیرفته و این کار در مرحله اول با سرمایه‌گذاری بخش دولتی آغاز شده و در ادامه با جذب سرمایه‌گذار و فعال شدن جامعه محلی و بخش خصوصی ادامه خواهد یافت.

با توجه به لزوم حرکت منظم کشور در مقوله‌ انجام مطالعات ژئوپارک‌ها و پرهیز ازدوباره‌کاری‌ها و حرکت در مسیر درست فعالیتی، شایسته است فعالیت‌های تخصصی این حوزه به‌صورت هدفمند با نظارت سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور دنبال شود. شکل‌گیری کارگروه ملی ژئوپارک‌های کشور با محوریت این سازمان و همکاری سازمان‌های حفاظت محیط‌زیست، وزارت میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری و کمیسیون ملی یونسکو، با تدوین برنامه های اصولی در خصوص شناسایی و معرفی پدیده‌های منحصربه‌فرد مناطق و نظارت بر اجرای پروژه‌های مرتبط با ژئوپارک در کشور (شناسایی/آموزش و پژوهش/بهره برداری/حفاظت) به این فعالیت‌ها نظام خواهد بخشید. مناطق مستعد پس از طی کردن مراحل مقدماتی و آماده‌سازی به‌عنوان ژئوپارک مطابق با برنامه اصولی و صحیح، می‌توانند برای ثبت ملی و سپس جهانی اقدام کنند.

بدون شک، توسعه گردشگری تخصصی و پایدار از طریق ژئوپارک‌ها با فراهم کردن فرصت‌های جدید برای بسیاری از روستاها و مناطق کم‌درآمد حیات دوباره می‌دهد و موجب توسعه‌ این نواحی شده و این سکونتگاه‌ها را پابرجا نگه می‌دارد. دارا بودن طرح جامع مدیریتی، حفاظتی و بهره‌برداری، ارائه تسهیلات و خدمات در سطح استاندارهای ملی و فراملی و مدیریت یکپارچه و هماهنگ و درگیر کردن جوامع محلی در این زمینه می‌تواند این مناطق را به مقصدی برای توسعه زمین‌گردشگری (ژئوتوریسم) و طبیعت‌گردی تبدیل کند.

نازنین بدری
مسئول مطالعات میراث زمین‌شناختی
سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور