به گفته کارشناسان این امر پیوند مستقیمی با تولیدات علمی دانشگاه دارد. با این حال فضای کنونی شرایط مستعدی نداشته و بدتر آنکه فساد علمی به‌عنوان مهم‌ترین مشکل دانشگاه‌ها بر سر زبان بسیاری از مسئولان آموزشی است. تقلب از چهارچوب‌های کوچکی مانند یک کلاس درس در دوره کارشناسی آغاز شده و به بالاتر از آن و در سطح وسیع گسترده شده است به‌طوری که به گفته برخی از مسئولان ابتذال نظام دانشگاهی و علمی کشور را دربرگرفته است. آن چیزی که در دانشگاه‌ها مورد غفلت قرار گرفته تولید دانشمند، فیلسوف و استاد است و دانشگاه‌هایی تاسیس شده‌اند که کانون آنها دانش و دفاع از عقل نیست. به همین دلیل صنعت و تولید تاکنون نتوانسته آنطور که باید قادر به تامین نیروی مورد نیاز خود از کانال دانشگاه باشد. به دنبال همین موضوع واحدهای تولیدی یکی پس از دیگری شروع به برگزاری دوره‌های آموزشی برای کارکنان خود کرده‌اند و همچنین در سال‌های اخیر یکی از برنامه‌های اولویت‌دار در برخی از شرکت‌های بزرگ، تدوین برنامه آموزشی مدون و هدف‌دار برای آموزش نیروی انسانی است که این برنامه‌ها با دو هدف عمده؛ استفاده از تکنولوژی نوین برای افزایش تولید با استفاده از نیروی انسانی نخبه و دوم اطمینان حاصل کردن از نیروی متخصص و توانایی و مهارت لازم آنها در انجام عملیات‌های مربوطه، کرده‌اند. بسیاری از واحدها همه ساله بخشی از سرمایه خود را صرف آموزش به کارگران و کارکنان می‌کنند و این موضوع جدا از داشتن آثار سوء از نظر هزینه‌ای برای تولید به معنای هدر رفت بخش بزرگی سرمایه‌های نظام آموزشی است.
فسادهای علمی در نتیجه چه کم کاری‌هایی رخ می‌دهد و پاسخ مراکز آموزشی و علمی به ابعاد گسترده فسادهای علمی چیست؟ اینگونه فسادها چه آثار سویی برای تولید به همراه دارد و با توجه به نقش مهم نیروی انسانی در تولید کشور، چه عواقبی برای آن به همراه خواهد داشت؟ چه میزان از مشکلات تولید ناشی از کمبود نیروی حرفه‌ای و متخصص بوده و تحصیل کرده‌های دانشگاهی در حال حاضر تا چه اندازه به کار تولید می‌آیند؟
آرین قلی‌پور استاد دانشگاه
مقالات سالم هم کمکی به تولید نکرد
برای ورود به این بحث باید بپرسیم مقالات سالم و غیرتقلبی چه کمکی به کشور، مردم و تولید کرده که مقالات غیرسالم و تقلبی نکرده است؟ در حال حاضر مشکل دانشگاه‌ها فساد علمی یا تولید مقالات غیر تقلبی نیست. مشکل اساسی این است که دانشگاه‌ها هیچ کمکی به تامین خواسته‌های مردم و نیازهای کشور و اقتصاد نکرده‌اند. از دهه گذشته که مقاله نویسی بر دانشگاه‌ها حاکم شده و استاد و دانشجو به مقالات وصل شده‌اند، چرخه علمی هیچ کمکی به تولید و اقتصاد کشور نکرده است. مقالات سالم و غیرتقلبی هم جز اینکه به درد دانشجو و استاد خورده گرهی از مشکلات تولید را حل نکرده است. این مقالا مشکل استاد و دانشجو را حل کرده نه تولید. ما در رشته شیمی بیشترین مقالات را داریم در حالی که بیشترین واردات کشور نیز در این حوزه است. استاد دانشگاه برای هیات علمی شدن به مقاله نیاز دارد دانشجو هم برای فراغت از تحصیل اما اینگونه مقالات در بهترین حالت هم کمکی به اقتصاد کشور نکرد. برای مثال دانشکده مدیریت تهران به تنهایی 3 هزار دانشجو در رشته مدیریت دارد آیا اینها توانسته‌‌اند 2 هزار از مشکلات مدیریتی کشور را حل کنند. دانشگاه‌ها به سلف سرویس تولید مقاله تبدیل شده در حالی که آثار سود این مقالات در زندگی مردم و اقتصاد کشور، هیچ است.
پیمان متقی، استاد دانشگاه
ورود دانشگاه‌ها به روابط علمی بده‌وبستانی
دو عنصر مهم دانشگاه‌ها هیات علمی و دانشجویان است. هیات علمی مسئول پردازش و تربیت دانشجویان هستند تا دانشجویان به یک خروجی علمی تبدیل شوند. فسادهای علمی معمولا باعث می‌شود اعتمادی که میان استاد و دانشجویان وجود دارد، از میان برود و استاد و دانشجو در مسیری خلاف جهت واقعی سیستم آموزشی و علمی قرار بگیرند. در این حالت دانشجویان تحت فشار اساتید به تولیدات علمی‌ای روی می‌آورند که قابل قبول نیست. بدین صورت که آنها از روش‌های نامتعارف برای تولیدات علمی کمک می‌گیرند. در این حالت اقتدار اساتید بر دانشجویان کم رنگ شده و به مرور از میان می‌رود. در این صورت دانشگاه وارد یک چرخه معیوب می‌شود که خروجی آن دانشجویانی است که فاقد دانش لازم‌اند. البته لازم به ذکر است که کار دانشگاه‌ها تولید علم است نه مهارت و انتظار اینکه دانشگاه‌ها نیروی ماهر تربیت کنند، منطقی نیست.
زمانی که اعتماد دانشجوها به استاد و دانشگاه‌ها از میان برود، درنهایت دانشجویانی وارد بازار کار می‌شوند که دانش لازم را ندارد. زمانی که بستر فساد در دانشگاه‌ها آماده است روابط به مرور بده بستانی می‌شود. برای مثال زمانی که سیستم ارزیابی دانشگاه‌ها و سطح علمی و پژوهشی آنها براساس تعداد مقالات است، استاد تحت تاثیر سیستم آموزشی دانشجویان را تحت فشار قرار می‌دهد که مقاله ارائه بدهند. از
آنجایی که دانشجو هم قدرت نگارش ندارد به خرید مقاله ار بازار سیاه مراکز علمی روی می‌آورد. در این سیستم فاسد استاد نیز حساسیت خاصی روی اینکه این مقاله چطور نوشته شده، ندارد این امر دانشجویان را اقناع می‌کند که مهارت و دانش را می‌توانند، بخرند. به همین دلیل با افرادی مواجه می‌شویم که دانش، خلاقیت و به کارگیری دانش در عمل را ندارند. این همان چرخه معیوب است و به‌تدریج فروپاشی نظام اقتصادی را به همراه خواهد داشت.
محمدقلی یوسفی استاد دانشگاه
هدر رفت منابع در پی گسترش مقالات دستوری
یکی از مهم‌ترین زمینه‌های بروز فساد به‌طور کلی در کشور که شاید کسی به‌طور صریح حاضر به گفتن آن نشده اطاعات کورکورانه برخی از مسئولان کشور از سیاست‌های اقتصادی، پولی و علمی نهادهای بین‌المللی است. برای مثال تبعیت از توصیه‌های صندوق بین‌المللی پول عواقب تاسف باری برای اقتصاد کشور به همراه داشت. با وجودی که بسیاری از صاحب نظران معتقدند و بیان می‌کنند که نظریات کشورهای پیشرفته به درد کشورهای در حال توسعه نمی‌خورد و با سیاست‌های آن ناسازگار است اما متاسفانه برخی از اقتصاددان‌های ما وقتی مشغول به کار می‌شوند به جای تمرکز روی مشکلات داخلی کشور و حل آنها نظریات محقیقین نهادهای بین‌المللی را مدنظر قرار داده و برای سیاست‌گذاری به کشور منتقل می‌کنند نتیجه این عمل در بعد کلان شکست سیاست‌های اقتصادی در عمل است اما در بحث اقتصاد خرد سستم علمی کشور به علاقه‌مندان و عالمان و دانشمندان واقعی کشور بهایی نمی‌دهند وحتی برای آنها محدودیت ایجاد می‌کنند. مدیران برخی از نهادهای علمی به صورت دستوری مقاله تولید می‌کنند و منابع را به هدر می‌دهند. اکثرا دست به انجام پروژه‌های فساد آلود می‌کنند و عملا قدرت عمل و تصمیم‌گیری محققان داخلی را با این کار از آنها می‌گیرند. امکانات صرف تولیدات علمی بی‌اثر می‌شود و آثاری جز فساد ندارد.
ثمانه نادری
