بانک و صنعت، شهریور 96 بود که بانک مرکزی قانون کاهش سود بانکی از 18 درصد به 15 درصد تصویب کرد. چندین ماه قبل هم این سود از 20 درصد به 18 درصد کاهش یافته بود. این اقدام به عقیده نویسنده یکی از برنامه های دولت برای خارج کردن نقدینگی پارک شده در بانک‌ها و جذب آنها به سمت تولید بود. اکنون حدودا 9 ماه از این اقدام می‌گذرد. دولت توانست پول های پارک شده در سپرده‌های بانکی را خارج کند اما نتوانست آن را به سمت تولید سوق دهد. دلار به 7 هزار تومان، سکه به 2.5 میلیون تومان و قیمت مسکن به طور میانگین 40 – 50 درصد رشد کرد و در نهایت شاخص بورس در هفته های آخر بهار 97 توانست رکورد تاریخی خود را بشکند و به مرز 108 هزار واحد برسد.
بحث ما در این یادداشت موفق بودن یا نبودن کنترل نقدینگی توسط دولت نیست اما با تقریب بالایی می‌توان گفت دولت در جذب سرمایه های پارک شده در سپرده های بانکی به سمت تولید با شکست سنگینی مواجه شد.
جذب نقدینگی به بورس؛ خوب یا بد؟
در هفته گذشته سران سه قوه به صراحت مردم را به سرمایه گذاری در بورس به جای خرید دلار و سکه تشویق کردند. شاید بتوان گفت یکی از دلایل اصلی است: شفافیت بیشتر بازار بورس نسبت به سایر بازارهای مالی اجازه، بدهید با یک مثال ساده کمی مسئله را روشن کنم:
فرض کنید برای سفر به خارج از کشور به دلار احتیاج دارید و از افراد مختلف در میدان فردوسی قیمت دلار را جویا می‌شوید. قطعا هر کدام از این افراد به شما عددی می گویند: 6750 تومان، 6800 تومان، 7000 تومان و ...
اما هر کس از یک چندین فعال بازار سرمایه مثلا قیمت شرکت ایران خودرو را بپرسد همه به او یک عدد را خواهند گفت.
یه عقیده نویسنده یکی از دلایل مهم دولت برای تشویق مردم به سرمایه گذاری در بازار سرمایه، شفافیت نسبی آن نسبت به سایر بازارها می باشد. این شفافیت چندین مزیت عمده دارد:
1.شاهد به وجود آمدن بازار سیاه در بورس (همانند دلار و سکه) نیستیم. اصلا چنین بازاری در بورس وجود ندارد
2.کنترل دولت بر بازار سرمایه به وسیله شورای عالی بورس که چندین عضو آن از اعضای هیات دولت هستند
3.تلاش برای جذب پول به سمت تولید با پذیرش شرکت‌ها در بازار سرمایه و تامین مالی توسط سرمایه‌های خرد مردم
در پایان با توجه به بالا رفتن ارزش معاملات بورس و فرابورس در چند هفته پایانی بهار 97، می‌توان انتظار سود مناسبی از این بازار در سال 97 داشت.
محسن تقی نژاد
