نقش اطلاع رسانی و فرهنگ سازی مالیاتی در تمکین مالیاتی

یکی از مفاهیمی که از عدم تمکین مالیات به ذهن متبادر می شود عبارت است از اینکه یک مودی مالیاتی(حقیقی یا حقوقی) عمدا و یا سهوا از انجام تکلیف های قانونی مصرح درقانون،اجتناب نماید. به عنوان مثال از پرداخت بموقع مالیات خودداری نموده ویا از انجام سایر تعهدات ( حسب مورد ارائه اسناد و مدارک به مراجع مالیاتی، تسلیم اظهار نامه مالیاتی، ثبت نام در سامانه های مالیاتی و...) که به عهده مودی می باشد کوتاهی نماید. بنابراین عدم انجام تعهدات و وظایف قانونی مصداقی از عدم تمکین مالیاتی می باشد.

با توجه به تجربیات کشورهای موفق در امر مالیات ستانی، تقریبا اکثر متخصصین مالیاتی و اقتصاددانان بر این باورند که یکی از مهمترین دلایل عدم تمکین مودیان، عدم فرهنگ سازی کافی و عدم آگاهی آنها نسبت به وظایف و تکالیف مصرح درقانون یا روش صحیح انجام آن تکالیف، می باشد که در اکثر موارد منجر به عدم پرداخت مالیات مربوطه و یا عدم انجام تعهدات قانونی توسط مودیان شده، و به دلیل اینکه مودیان در نهایت به دلیل عدم تمکین در موعد مقرر، بر اساس قانون متحمل جرائم و تنبیهات، می شوند نارضایتی بخشی از مودیان و فعالان اقتصادی را از سیستم مالیاتی کشور نیز در پی دارد.

لازم به ذکر است بر اساس تجربیات و تحقیقات صورت پذیرفته در کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه آثار سوء عدم تمکین مالیاتی در اقتصاد ملی از جمله طولانی شدن روند رسیدگی به پرونده های مالیاتی بخش های از فعالان اقتصادی، عدم وصول کامل و به موقع حقوق حقه دولت و نارضایتی برخی از فعالان اقتصادی، غالبا با انجام فرهنگ سازی کافی و اصولی و اطلاع رسانی صحیح، به هنگام و مفید در خصوص انجام وظایف و تکالیف قانونی آنها (که در قانون به آنها اشاره شده) توسط متولیان امر به حداقل ممکن خواهد رسید.
به همین دلیل اکثر کشورهای جهان برنامه ریزی های میان مدت و دراز مدت را به جهت ایجاد و توسعه ی مداوم و مستمر فرهنگ سازی و اطلاع رسانی به هنگام و بهینه مالیاتی را به عنوان یک از راهکارهای اساسی و عملی برای افزایش تمکین مالیاتی در پیش گرفته اند. به عبارتی امروزه این اصل بدیهی پذیرفته شده است که هرگاه بتوان در خصوص وظایف و تکالیفی که در قانون برای مودیان مالیاتی در نظر گرفته شده با زبانی ساده و به دور از پیچیدگی های نگاشته شده در قانون، به صورت شفاف اطلاع رسانی کرد، جمع کثیری از مودیانی که در حال حاضر در جزء تمکین کنندگان پرداخت مالیات نمی باشند، علی رغم پرداخت مالیات مربوطه درخارج از موعد مقرر،نسبت به سیستم مالیاتی رضایت نسبی نیز خواهند داشت.
بنابراین به منظور افزایش سطح تمکین مالیاتی باید بر اصل اطلاع رسانی به هنگام، مفید، شفاف و ساده با استفاده از همه ابزارهای فرهنگ سازی و اطلاع رسانی باور و اعتقاد داشت و از روش های مختلف اطلاع رسانی (سنتی و نوین) توأمان استفاده نمود.