به گزارش خبرنگار پایگاه تحلیلی خبری بانک و صنعت، این در حالیست که به گفته مدیرکل تجاری‌سازی معاونت علمی نهاد ریاست‌جمهوری آمار تجاری‌سازی علم در کشور منفی است و ایران اگرچه از لحاظ شاخص تولید علمی رتبه نخست منطقه و رتبه 16 و 17 دنیا را دارد اما شاخص توسعه اقتصادی از منظر علم در کشور ضعیف است و به معنای این است که تعداد کمی از دانش فنی تولید شده در دانشگاه‌ها تبدیل به محصول و بازارسازی می‌شود. از طرفی بیش از 90 درصد پایان‌نامه‌ها و مقالات در کشور تجاری‌سازی نمی‌شوند و با وجود پیشرفت‌های بسیار خوبی که در ارائه مقالات ISI، ISC و تعداد زیاد پایان‌نامه‌ها انجام می‌گیرد اما بیشتر این مقالات غیرکاربردی هستند و شرایط لازم برای تجاری شدن را ندارند. به گفته کارشناسان گرچه در حال حاضر در موضوع اقتصاد دانش‌بنیان اقداماتی انجام شده، ولی این اقدامات مطلوب نیست؛ چراکه جریان رشد علمی کشور سابقه زیادی ندارد و تنها یک دهه است که به‌عنوان یک قدرت علمی در دنیا در حال مطرح شدن هستیم.
فراهم ساختن زیرساخت‌های قانونی
به گفته محمدرضا پورابراهیمی، ما برای اینکه بتوانیم توانمندی‌های علمی‌مان را به اقتصاد دانش‌بنیان گره بزنیم مستلزم زیرساخت‌هایی چون قانون تجاری‌سازی علم هستیم که در حال حاضر این مساله (تجاری‌سازی علم) بزرگ‌ترین چالش پیش روی ما است. در حال حاضر تجاری‌سازی علم از یک‌سری زیرساخت‌های قانونی برخوردار است که ساختارهای اجرایی ندارد و این مساله از مشکلات تجاری‌سازی علم به شمار می‌آید چراکه تجاری‌سازی علم علاوه‌بر اینکه به قانون نیاز دارد، به ساختارهای اجرایی و هماهنگی بین دستگاه‌ها هم نیاز دارد.
بنا به توضیحات رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس با توجه به اینکه جنس اقتصاد دانش‌بنیان جنس جدیدی است، باید به تدریج و با شتاب خیلی بیشتر از سرعت کنونی به سوی جلو گام برداریم به همین دلیل است که اکنون نیز مجلس در حال تدوین پیش‌نویس قانون تجاری‌سازی علم است و تا پایان امسال این پیش‌نویس به‌عنوان طرح قانون تجاری‌سازی علم در مجلس شورای اسلامی ارائه می‌شود.
دور کردن علم از مسیر‌های انحرافی
امروزه فساد‌های علمی و به بیانی دیگر سرقت‌های علمی ابعاد گسترده‌ای پیدا کرده است و علم بیش از آنکه وسیله‌ای باشد برای رشد، اسبابی است بر سودجویی‌های کاذب یک سری افراد منفعت‌طلب. اگر آماری از قیمت فروش پایان‌نامه‌ها و مقالات علمی داشته باشیم به میزان و بالا بودن حجم این سودجویی‌ها پی می‌بریم. مقالاتی که عمدتا تقلید و تکرار نوشته‌های نویسنده‌های دیگر است و در سال‌های اخیر واکنش‌های علمی را به همراه داشته است. به راستی چگونه می‌توان مسیر علم را از این سمت و سوی انحرافی دور کرد؟
پیوند علم با مراکز تجاری و اقتصادی
مساله دیگر این است که فضای آموزشی و علمی مستعد اینکه بتواند تولیدات خود را تجاری‌سازی کند نیست، مقاله‌های دانشگاهی محتوا و اثربخشی چندانی برای کمک به اهداف اقتصادی کشور ندارد و از طرفی رشته‌های دانشگاهی و دانشگاه پیوند مناسبی با صنایع و مراکز تجاری و اقتصادی برقرار نکرده‌اند. برای همین لازم است مساله دیگر یعنی چگونگی آمادگی شرایط و بسترها برای تجاری کردن علم را بدانیم.
فرهنگ‌سازی برای تجاری‌سازی علم
امیر محمود‌زاده، استاد دانشگاه با اشاره به برداشتن دو گام اصلی فرهنگ‌سازی و ایجاد ساختارهای جدید، می‌گوید مهم‌ترین کار بحث فرهنگ‌سازی برای تجاری‌سازی علم است. به این معنا که دانشگاه‌ها، مراکز علمی، پارک‌های علم و فناوری، روسای دانشگاه‌ها و اساتید کارگاه‌هایی دائر کنند که در آن تجاری‌سازی علم به صورن فرهنگی جا بیفتد و مردم از نظر فکری و فرهنگی مستعد و پذیرای ورود به این مبحث باشند و حتی علاقه‌مند به ورود به آن شوند.
ایجاد ساختار جدید معاونت اقتصادی در دانشگاه‌ها
وی توضیح می‌دهد از سوی دیگر لازم است که در دانشگاه‌ها یک ساختار جدیدی به نام معاونت اقتصادی شکل بگیرد که هدف آن تجاری‌سازی علم و صادرات آن باشد. این ساختار تازه کمک خواهد کرد که دروس، محتوای کتاب‌ها و اهداف آموزشی بخشی را به اهداف اقتصادی اختصاص داده و صادرات پژوهش و علم به یکی از دغدغه‌های دانشگاه‌ها تبدیل شود
محمود‌زاده با تاکید این نکته که تحقق برنامه‌های تجاری‌سازی علم زمان‌بر است می‌گوید حداقل 5 سال لازم است تا در قالب کلاس‌ها، کارگاه‌ها و آموزش‌ها این مباحث به صورت عینی در جامعه نمود پیدا کند. ارزشیابی دانشگاه‌ها باید قوی‌تر شده و آنها به سمت تبدیل شدن به دانشگاه‌های کارآفرین پیش بروند تا در نتیجه عهده‌دار تربیت نسلی باشند که باورهای کارآفرینی دارند و اهداف علمی و آموزشی آنها مطابق با اهداف اقتصادی کشور است.
ثمانه نادری
