روایت پیشرفت پست در چهل سالگی انقلاب

به گزارش پایگاه تحلیلی خبری بانک و صنعت به نقل از روابط عمومی شرکت پست، وقتی اسم پست را می‌شنویم هنوز هم یاد صندوق‌های زرد‌ رنگ سرچهارراه‌ها می‌افتیم که به عنوان نوستالژی در ذهن ها باقی مانده. نامه روزگاری ارزان ‌ترین وسیله برای خبرگیری و خبررسانی بود و در دوران جنگ تحمیلی، تنهایی مادرانی که فرزندانشان به جبهه رفته بودند فقط با نامه پر می‌شد.

پست به عنوان یک ابزار ارتباطی جمعی، از پیشینه ای طولانی برخوردار است، تاریخچه استفاده از پست در ایران به سه هزار سال پیش و زمان حکومت هخامنشیان باز می گردد که سیستمی را طراحی کردند به نام «چاپار» که پیشتازی کشورمان در استفاده از این ابزار را نمایان می کند.

استفاده از شیوه های نوین در پست به تدریج گسترش یافت و فعالیت ها در این حوزه انجام شد. پست در ایران تا پیش از 1221هجری شمسی به صورت اداره بود که با توجه به موفقیت های پست در انجام دادن امور کشور، ناصرالدین شاه قاجار دستور تشکیل وزارت پست را صادر کرد و امیر کبیر بنیان گذار تاسیس آن بود، با تشکیل اتحادیه پستی جهانی ایران به عنوان یکی از نخستین کشورهای دنیا به عضویت این اتحادیه درآمد.

شیوه های نوین پستی با پیروزی انقلاب اسلامی ایران رواج بیشتری یافت و به مرور فعالیت های بی شماری در شبکه پستی کشور صورت گرفت.

حذف ساختار سنتی پست و به کارگیری فناوری های تازه و متنوع چون پست پیشتاز، پست مستقیم، سلف سرویس پستی، تحویل هوشمند بسته های پستی، پست تصویری، پست یافته، صندوق شخصی، پست تلفنی 193، پست اکسپرس، پست خرید، پست رستانت، خرید اینترنتی، پست ویژه، پیک ویژه و مانند آن از جمله دستاوردهای مهم در این حوزه است.

محمدجواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز چندی پیش بر ضرورت استفاده از فناوری‌های نوین برای ایجاد رفاه مردم در شبکه پستی کشور تاکید کرد و گفت:یکی از پیشانی های مهم وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات موضوع پست است.

وی افزود: صندوق های پستی هم اکنون حذف شده اند و تنها به عنوان نوستالژی در ذهن ها باقی مانده اند. بنابراین مردم باید برای دریافت خدمات به دفاتر پیشخوان و مراکز پستی مراجعه کنند. همه این ها یعنی ما باید به روش های نوین روی بیاوریم و به شیوه های نوین در ارائه خدمات پستی فکر کنیم.

اولین دستگاه مکانیزه پست

معاون فناوری شرکت ملی پست روز دوشنبه با اشاره به فناوری های به کار گرفته شده در اداره پست، گفت:همواره و در گذر زمان و با ورود تکنولوژی های جدید در جامعه و زندگی مردم، پست هم از این موضوع بی بهره نبوده و به فراخور زمان از تکنولوژی بهره گرفته است.

کاظم میرزایی اظهار داشت: شاید بتوان گفت بهره گیری از تکنولوژی های نوین در پست، به سال های بعد از تاسیس مراکز مکانیزه پستی بر می گردد که اولین دستگاه های مکانیزه ساخت ژاپن برای تجزیه مرسولات پستی، اواسط دهه 50 شمسی در ساختمان مرکز مکانیزه پست واقع در خیابان کارگر نصب و راه اندازی شد.

وی ادامه داد: از اواخر دهه 1370 با ورود تکنولوژی کامپیوتری و توسعه روز افزون علوم کامپیوتری اولین سیستم های مکانیزه IT محور، تحت عنوان باجه های مکانیزه در دفاتر پستی کشور راه اندازی شد.

"در سال 1379 بعد از ایجاد زیر ساخت های اولیه با امکانات در دسترس آن زمان در کشور و ایجاد یک شبکه ارتباطی با مراکز استان ها از طریق خطوط X25 مخابراتی، تجهیز دفاتر پستی به مودم و خطوط برای برقراری ارتباط از طریق Dial Up و تهیه نرم افزار های اولیه، در سال 1380 اولین شبکه رهگیری مرسولات پستی کشور راه اندازی شد."

راه اندازی شبکه رهگیری مرسولات

میرزایی تصریح کرد: در این مقطع شرکت ملی پست جمهوری اسلامی ایران جزو اولین شرکت های پستی توانست شبکه رهگیری مرسولات پستی در کشور را راه اندازی کند. هدف از ایجاد این سیستم، دسترسی عمومی جهت رهگیری مرسولات پستی بود؛ این که مردم بتوانند مرسوله پستی خود را در چرخه عملیات تا رسیدن به مقصد رهگیری کنند.

وی در ادامه به عملیات پستی که شامل چهار فرآیند اصلی است اشاره کرد و گفت: ابتدا مرسولات توسط باجه های پستی مورد پذیرش قرار می گیرند، بعد تجزیه می شوند، در مرحله سوم رهسپاری و در نهایت به بخش توزیع می رسند. برای این که چرخه شبکه رهگیری مرسولات تکمیل شود نیاز به مکانیزه شدن همه فرآیند های فوق بود. به همین دلیل در سال های بعد، بر اساس رشد تکنولوژی چرخه شبکه رهگیری تکمیل شد.

"در حال حاضر کدهای تولید شده در واحد های قبول مرسولات که شامل دفاتر پستی، دفاتر پیشخوان و نرم افزارهای سازمانی مرتبط است و می توان با مراجعه به سایتhttp://www.newtracking.post.ir  و با استفاده از بارکدها، مرسوله مورد نظر را از ابتدای ورود به شبکه پستی تا نقطه توزیع و فرد گیرنده رهگیری کنید."

ناوگان حمل و نقل اختصاصی

میرزایی افزود: شرکت ملی پست در واحد رهسپاری مرسولات دارای ناوگان حمل و نقل اختصاصی است. تمامی ناوگان حمل و نقل شرکت ملی پست از سال 1387 به GPS مجهز شد تا امکان مدیریت و نظارت بر خطوط رهسپاری شرکت پست فراهم شود. از طرفی با توجه به این که جمع آوری و توزیع مرسولات پستی در خطوط روستایی، برعهده پیمانکاران بخش خصوصی است، جهت کنترل زمان جمع آوری و توزیع مرسوله، از تجهیزات RFID استفاده می شود تا نظارت دقیقی روی این روند صورت بگیرد.

معاون فناوری شرکت ملی پست گفت: از سال 1389 در بخش توزیع و نامه رسانی جهت تکمیل چرخه تحویل مرسولات پستی، دستگاه های همراه نامه رسان « PDA» وارد شرکت ملی پست شد.

این دستگاه امکان دریافت مشخصات و امضای گیرنده مرسوله را فراهم و امضا در سایت رهگیری به نمایش گذاشته می شود.

وی افزود: از سال 1393 تمامی نامه رسان های شرکت ملی پست در سراسر کشور جهت تحویل مرسولات پستی از دستگاه های Smart Phone استفاده می کنند. این دستگاه از طریق شبکه های تلفن همراه (APN) به صورت برخط به شبکه اینترانت اصلی شرکت ملی پست متصل است و از طریق سیستم رهیاب، می توان به صورت کامل و برخط مامورین پست را با استفاده از این شبکه رهگیری کرد.

پرداخت الکترونیکی

میرزایی با اشاره به این که بخشی از هزینه های خدمات شرکت ملی پست به صورت پرداخت در هنگام تحویل کالا یا مرسوله است، گفت: با تعاملاتی که با شبکه بانکی کشور به عمل آمده است حدود 2700 نامه رسان شرکت ملی پست به تجهیزات پرداخت الکترونیکی (M-POS)  مجهز هستند و امیدوارم با همکاری PSP های بانکی در آینده نزدیک تمامی همکاران بخش نامه رسانی به تجهیزات پرداخت الکترونیکی مجهز شوند.

یکی دیگر از سامانه هایی که شرکت ملی پست در سنوات گذشته راه اندازی کرده، سیستم درگاه تجارت الکترونیک است. این سیستم از سال 1391برای ساماندهی بخش خرید و فروش، تجارت الکترونیکی شرکت های همکار (از قبول، توزیع و انجام عملیات مالی، تسویه حساب با شرکت ها) تحت عنوان (گیت وی) http://gateway.post.ir راه اندازی شده است که امکان کنترل و نظارت بر فرآیند انجام صحیح کار در این سیستم برای همکاران شرکت ملی پست و شرکت های طرف قرارداد که بالغ بر 74 شرکت شامل 3482 فروشگاه است را فراهم آورده.

وی افزود: بازار الکترونیک پست به نشانی http://ebazar.post.ir یکی دیگر از سامانه های الکترونیکی شرکت ملی پست است که به فروشگاه های مجازی، فضای مجازی ارائه می کند. این سایت مانند یک هایپر مارکت فعالیت می کند و چیزی بالغ بر 1400 فروشگاه در این بازار حضور دارند و از خدمات این فضا استفاده می کنند.

"ویژگی های جدیدی در بازار الکترونیکی شرکت پست تحت عناوین محصولات استراتژیک بومی و سوغات، سرویس پست سرد، سرویس پست بار، سرویس هواداری، سرویس نوا پست، سرویس عادی گواهی امضاء به این سرویس اضافه شده است."

معاون فناوری شرکت ملی پست در ادامه تشریح فناوری های موجود در شرکت ملی پست کشور گفت : در بخش خدمات الکترونیکی سامانه http://ecard.post.ir، امکانی برای سفارش الکترونیکی انواع کارت پستال برای مناسبت های مختلف وجود دارد که قابلیت های بسیار زیادی دارد. علاوه بر این سامانه http://eaghahi.post.ir نیز امکان ارائه آگهی برای تولید کنندگان و مصرف کنندگان مخصوصا محصولات کشاورزی و برقراری ارتباط بین ارائه کننده محصول و تولید کننده و در نهایت امکان برقراری ارتباط با بخش لجستیک شرکت ملی پست برای حمل و تحویل را فراهم می آورد. علاوه بر مواردی که گفته شد، سرویس های دیگری نیز در بخش خدمات الکترونیکی شرکت ملی پست ایجاد شده که قابلیت دسترسی برای عموم مردم را دارد.

سامانه ایمیل پستی

میرزایی گفت: سامانه ایمیل پستی (http://mail.post.ir ) تنها سامانه پست الکترونیکی کشور است که امکان ارائه صندوق الکترونیکی امن را برای عموم مردم و سازمان ها فراهم کرده است. واگذاری صندوق پست الکترونیک با احراز هویت افراد انجام می شود و این امکان، درحال حاضر بالغ بر 200 هزار کاربر دارد.

وی ادامه داد: مدتی است در سازمان های مختلف دنبال راه چاره ای هستند تا از صدور قبض به صورت کاغذی جلوگیری کنند. شرکت ملی پست نیز در همین راستا اقداماتی را انجام داده است.

"سامانه مدیریت و تجمیع قبوض الکترونیکی سازمان های خدمت رسان، امکان حذف قبوض فیزیکی، ایجاد صندوق برای افراد، ارسال قبوض به صندوق از طریق سازمان ها را فراهم کرده است که این سیستم به درگاه های بانکی متصل است و امکان پرداخت صورتحساب ها از طریق کارت های عضو شبکه شتاب امکان پذیر است."

میرزایی با اشاره به این که شرکت ملی پست یکی از گسترده ترین نقاط و بزرگترین شبکه اختصاصی الکترونیکی کشور را داراست، گفت: سعی داریم در راستای تحقق دولت الکترونیک، امکان دسترسی امن به خدمات الکترونیکی سازمان ها را فراهم کنیم. شرکت ملی پست جمهوری اسلامی ایران با رویکرد جدید و بر اساس وظایفی که در اساسنامه شرکت ذکر شده است، به دنبال ایجاد سکوی ملی کسب و کارهای الکترونیکی در کشور است و در نظر دارد این امکان را فراهم کند که کسب و کارهای استارتاپی با استفاده از ظرفیت های پست، سرویس ها را تعریف کنند و بخش خصوصی بتواند به عنوان شرکای استراتژیک از این سکو بهرمند شوند.

تنها کد حاکمیتی و قانون

میرزایی گفت: شرکت ملی پست دارنده بانک اطلاعات کدپستی به عنوان تنها کُد حاکمیتی و قانونی برای شناسایی اماکن کشور است. در این بانک آدرس و شماره منحصر برای هر مکان، به عنوان کدپستی ده رقمی تعریف شده است.

براساس قوانین و مقررات، پیاده سازی پروژه ملی GNAF با همکاری سایر سازمان ها که در آیین نامه اجرای این پروژه وظایف مشخصی دارند به شرکت ملی پست واگذار شده که تلاش خواهد شد این پروژه در سال های آتی با سرعت بیشتری پیاده سازی گردد.

وی افزود:با توجه به این که پایگاه اطلاعات مکانی GNAF ( پروژه یکسان سازی آدرس های پستی برمبنای اطلاعات جغرافیایی) که به عنوان یکی از پایگاه های اصلی توسعه دولت الکترونیک به حساب می آید، از 17مهر امسال برای ارائه سرویس در بخش G2C از طریق سامانه sina.post.ir در 78 شهر کشور که عمدتا مراکز استان ها و شهرهای بزرگ کشور راه اندازی شده که امکان دسترسی به کدپستی، نشانی استاندارد، نقشه بومی و سایر اطلاعات موجود در سایت را فراهم می سازد.

در حال حاضر امکان ارائه سرویس نشانی مکان محور به سازمان های دولتی و بخش خصوصی وب سرویس ها فراهم شده و از طریق شبکه ملی اطلاعات با درخواست و هماهنگی لازم در اختیار آن ها قرار می گیرد.

شهرهایی که به دلیل عدم وجود زیرساخت نقشه در سامانه sina امکان دسترسی به کدپستی شان را ندارند می توانند از طریق سایت http://govahi.post.ir به کدپستی مکان مورد نظر برسند. چنانچه بنا به هر دلیلی به کدپستی مکان مورد نظر دسترسی پیدا نکنند می توانند از بخش درخواست کدپستی، ظرف 72 ساعت پاسخ بگیرند.