دانستنی های مهم ماسک های پارچه ای

بانک و صنعت، ماسک ها انواع مختلفی دارند و با توجه به موارد استفاده ی آن ها، پارچه و لایه های متفاوتی در دوخت آن ها به کار می رود. بدیهی است ؛ با توجه به شرایط کنونی جهان در رابطه با انتشار بیماری های مختلف ویروسی، تهیه و دوخت یک ماسک مناسب ، قابل شست و شو، مقرون به صرفه و سازگارتر با طبیعت و محیط زیست ما قطعا از جنس پارچه اسپان باند خواهد بود.

این در حالی است که ؛ با آلودگی هوا در شهر های بزرگ در ایران و جهان استفاده از ماسک فیلتردار در بسیاری از روزها ضروری شده است اما بهتر است قبل از اقدام به تهیه و استفاده از هر نوع ماسک فیلتردار برخی اصطلاحات و دانستنی های مهم که می تواند به شما در انتخاب بهترین ماسک آلودگی هوا کمک کند را بدانید.

پارچه اسپان باند که نام انگلیسی آن Spunbond Nonwove یکی از مهم ترین زیر مجموعه های صنعت منسوجات بی بافت به شمار می آید. پارچه های اسپان باند به سبب ویژگی های خارق العاده ای که دارد توانسته است سهم بزرگی از بازار منسوجات را به دست آورد.

جنس پارچه اسپان باند از پلی پروپیلن است که در صنعت به اختصار به آن PP نیز می گویند. در تولید این گونه از پارچه های بی بافت ابتدا مواد اولیه وارد دستگاهی به نام اکسترودر شده و در فرایند اکسترود پلی پروپیلن به صورت مذاب درآمده و سپس وارد یک سری سوزن ها میگردد و به همین سبب فیلامنت هایی ایجاد می گردد. این فیلامینت ها در یک کانال هوا سرد شده و به صورت ایرودینامیکی کشش داده می شود و در انتهای مسیر خود بر روی نوار نقاله تشکیل لایه اسپان باند را می دهند.

پارچه های اسپان باند در مصارف مختلفی مورد استفاده قرار می گیرند و با توجه به رشد این صنعت، امروزه با قدرت میتوان گفت که حذف پارچه های اسپان باند کاملا غیر ممکن است. از اسپان باند در صنایع پزشکی، بهداشتی، آرایشی، فیلترینگ، ساختمان، کشاورزی، بسته بندی، تبلیغات به صورت گسترده ای استفاده می گردد

ممکن است این تصور برای شما ایجاد شود که پارچه اسپان باند یک محصول جدید و نوآورانه است ولی جالب است  بدانید که صنعت اسپان باند قدمتی دیرینه دارد و به دوران تولید نمد بازمی گردد. البته باید گفت که صنعت بی بافت به شکل پارچه اسپان باند حاصل تکنولوژی عصر جدید است. لازم به ذکر است که نمد و موکت از دیگر انواع منسوجات بی بافت به شمار می آیند. زمانی که در دهه 1940 میلادی فرآیند اسپان باند مورد توجه ویژه ای برای تجاری شدن قرار گرفت. اسپان باند توسط دو نفر از پرسنل شرکت Corning امریکا به نام های Slather و Thomas برای تولید پشم شیشه به ثبت رسید.

منسوجات بی بافت اسپان باندی ساخته شده از ترکیبات پلیمری توسط فناوری Freudenberg آلمان و Du Pont امریکا در سال های 1950 و 1960 میلادی به عرصه تجاری سازی رسیدند.

با تولید اسپان باند به شکل امروزی موج جدیدی از صنعت بی بافت شکل گرفت که همین امر موجب شد تا محصولات جدیدی وارد بازار شود. این محصولات رفاه بیشتری برای نسل بشر را ایجاد کرد. از جمله محصولات تولید شده بر پایه پارچه اسپان باند میتوان به انواع البسه یک بارمصرف پزشکی و زیراندازهای بیمارستانی یکبار مصرف اشاره کرد.

از پارچه های اسپان باند در صنایع مختلف استفاده های زیادی می شود که کاربردهای اسپان باند در صنعت بهداشت و درمان بر این متد است : استفاده به عنوان پارچه لباس بیمارستانی ، تولید گان جراح ، ملحفه یکبار مصرف ، تولید دستمال مرطوب و پاک کننده لاک ناخن ، تولید کلاه ، ماسک، کاور کفش .

این در حالی است که ؛ پارچه های اسپان باند را میتوان با ویژگی های مختلف تولید کرد. در این مدل از پارچه ها علاوه بر ویژگی های عمومی نظیر وزن پارچه، رنگ ، عرض، طول و… میتوان ویژگی هایی نظیر آب دوست یا آب گریز بودن، آنتی باکتریال بودن پارچه، نرمی و لطفافت، آنتی یو وی شدن و… را ایجاد نمود.

پارچه های اسپان باند بصورت متداول  از گرماژ 8 تا 400 گرم تولید می شود. زمانی که بحث وزن پارچه مطرح میگردد یعنی وزن یک متر مربع از پارچه در نظر گرفته می شود. همچنین پارچه های اسپان باند را میتوان به صورت چند لایه نیز تولید کرد. در صنعت منسوجات بی بافت اسپان باند یک لایه را S و اسپان باند دو لایه و سه لایه را به ترتیب 2Sو 3S می نامند. اسپان ‌هاى چهار لایه را ssss یا sms می نامند. این نوع اسپان باند ها از نفوذ باکتری و انواع میکروب ‌ها جلوگیرى می‌کند و در تولید ماسک، گان جراحی و دیگر موارد بهداشتی به کار می‌رود.

در اسپان باند سه لایه ، لایه وسط از جنس مواد ملت بلون است. ملت بلون ( Meltblown ) یکی از انواع منسوجات بی بافت است که ظرافت الیاف پارچه و قدرت نفوذ‌ناپذیری بسیار بالا در برابر مایعات آن را تبدیل به یکی از پرمصرف‌ترین انواع منسوجات بی‌بافت کرده است. ماده‌ی اولیه‌ی اصلی در تولید پارچه ملت بلون همچون پارچه‌ی اسپان باند، پلی پروپیلن است.

این پارچه از خانواده پارچه های بی بافت مثل اسپان باند است که نقش فیلتر را در ماسک دارد و پارچه ملت بلون منسوجات نبافته متشکل از فیلامنت های منقطع در طول های مختلف و ظرافت 5/1 میکرون که

با استفاده از تکنولوژی ملت بلون تولید می گردد .از بارزترین خصوصیات این نوع پارچه ها ظرافت الیاف و قدرت نفوذ ناپذیری بسیار بالا در برابر مایعات می باشد .

انواع ماسک فیلتردار آلودگی هوا

ماسک های FFP که با استاندارد اروپایی EN149: 2001 طبقه بندی شده اند . به طور مثال ؛ ماسک فیلتر دار FFP1 مناسب برای ذرات بزرگتر از 5 میکرون با فیلتراسیون 80 درصد ، ماسک فیلتر دار FFP2 مناسب برای ذرات بین 2 تا 5 میکرون با فیلتراسیون 94 درصد ، ماسک فیلتر دار  FFP3 مناسب برای ذرات کوچکتر از 2 میکرون با فیلتراسیون 99 درصد است.

ماسک FFP نوعی از ماسک فیلتردار با فیلتر ثابت می باشد که با استاندارد EN149:2001 نامگذاری شده است در این نام گذاری به طور مثال  FFP2 به این معناست که این ماسک تا 94% از ذرات مضر در هوا با اندازه بین 2 و 5 میکرون را فیلتر می کند . ماسک FFP2 تا 94% از ذرات بین 2 و 5 میکرون شامل غبار های ریز ، فیبر ها ، غبار های مرطوب ، غبار های روغنی را فیلتر می کند در حالی که ماسک FFP3 تا 99% از ذرات کمتر از 2 میکرون را فیلتر می کند و قوی تر از ماسک FFP2 است.

ماسک های که با استاندارد EN149:2001 مطابقت دارند برای محافظت در برابر ذرات معلق مرطوب موجود در هوا ، جامدات و ذرات معلق روغنی موجود در هوا طراحی شده اند . در استاندارد EN149: 2001 سه دسته از حفاظت برای ماسک فیلتر دار به نام های  FFP1و FFP2 و FFP3 بر اساس کارایی فیلتر طبقه  بندی شده اند . ماسک فیلتردار کربن اکتیو یا کربن دار که لایه هایی از کربن فعال شده ( کربن اکیتو ) به منظور حفاظت در مقابل گاز ها و بخار ها در نظر گرفته می شوند که باعث می شود که بوی آلودگی و گازهای مضر هوا به داخل ماسک نفوذ نکند.

ماسک های N و P و   Rکه با استاندارد امریکایی NIOSH طبقه بندی شده اند نیز از جمله ماسک های مورد مصرف در جهان است . ماسک های فوق بر اساس حروف در دسته بندی های ذیل عرضه می گردد. به طور مثال  ماسک فیلتردار N95  که در آلودگی هوا یکی از ماسک های مناسب به شمار می آید طبق استاندارد  NIOSH برای درجه فیلتراسیون ماسک ها نامگذاری شده است که N به نشانه ی عدم مقاومت نسبت به روغن و 95 به معنای فیلتر کردن ذرات گرد و غبار بیش از 95 درصد می باشد .

بر این اساس ، ماسک فیلتر دار N مناسب برای ذرات بزرگتر از 0.3 میکرون با فیلتراسیون 95 درصد غیرمقاوم نسبت به روغن ، ماسک N99  مناسب برای ذرات بزرگتر از 0.3 میکرون با فیلتراسیون 99 درصد غیرمقاوم نسبت به روغن ، ماسک N100 مناسب برای ذرات بزرگتر از 0.3 میکرون با فیلتراسیون 99.97 درصد غیرمقاوم نسبت به روغن ، ماسک R95 مناسب برای ذرات بزرگتر از 0.3 میکرون با فیلتراسیون 95 درصد مقاوم نسبت به روغن تا حداکثر 8 ساعت ، ماسک R99 مناسب برای ذرات بزرگتر از 0.3 میکرون با فیلتراسیون 99 درصد مقاوم نسبت به روغن تا حداکثر 8 ساعت ، ماسک R100 مناسب برای ذرات بزرگتر از 0.3 میکرون با فیلتراسیون 99.97 درصد مقاوم نسبت به روغن  تا حداکثر 8 ساعت می باشد.

همچنین ؛ ماسک P95  مناسب برای ذرات بزرگتر از 0.3 میکرون با فیلتراسیون 95 درصد مقاوم نسبت به روغن ، ماسک P99 مناسب برای ذرات بزرگتر از 0.3 میکرون با فیلتراسیون 99 درصد مقاوم نسبت به روغن ، ماسک P100 مناسب برای ذرات بزرگتر از 0.3 میکرون با فیلتراسیون 99.97 درصد مقاوم نسبت به روغن می باشد.

مجید طلیمی رییس مرکز مطالعاتی مدیریت دانش خاورمیانه