به گزارش پایگاه تحلیلی خبری بانک و صنعت، سمینار آموزشی – توجیهی طرح آمارگیری هزینه و درامد خانوارهای شهری و روستایی سال 1397 از تاریخ 27 لغایت 28 فروردین ماه با حضور کارشناسان مسئول استان ها در تهران برگزار شد. این طرح در سال 1397 در مناطق شهری و روستایی 31 استان با بیش از 40 هزار خانوار نمونه اجرا می‌شود. و در آن علاوه بر پرسش ریز اقلام هزینه و درامد خانوار، خصوصیات اجتماعی اعضای خانوار، وضع شغلی و مشخصات محل سکونت خانوار نیز پرسش می‌شود. این طرح از اردیبهشت ماه 1397 لغایت فروردین ماه 1398 ادامه خواهد داشت و نتایج آن در شهریور سال 1398 منتشر خواهد شد. . طرح هزینه و درامد خانوار، قدیمی‌ترین طرح نمونه‌گیری مرکز آمار ایران است که از سال 1342 تاکنون اجرا شده است.
مدیر کل دفتر جمعیت، نیروی کار و سرشماری های مرکز آمار ایران در افتتاحیه این سمینار آموزشی، ضمن تبریک عید مبعث و اعیاد شعبانیه، اظهار امیدواری کرد با اجرای طرح های آماری دقیق، گام های مثبتی در راه خدمت رسانی به جامعه انجام شود. علی اکبر محزون با بیان این که کارگاه آموزشی حاضر بیشتر هم اندیشی بین کارشناسان استان ها و مرکز آمار است تا یک سمینار آموزشی یک طرفه، افزود: طرح هزینه و درامد از طرح‌های باسابقه مرکز آمار است و در سال 1389 همایش نیم قرن با اقتصاد خانوار برگزار گردید. وی در ادامه با مروری بر تاریخچه و اهمیت موضوع هزینه و در امد در ایران و جهان گفت: در رابطه با موضوع اقتصاد جدید منزل، اقتصاد دان‌هایی چون گری بیکر، نوبلیست اقتصادی به آن پرداخته وآن را تئوریزه کرده‌اند. علاوه بر این در تاریخ ایران و جهان نی زاندیشمندانی چون ملاصدرا، خواجه نصیر الدین طوسی، ابن سینا و ارسطو به موضوع اقتصاد خانوار با عناوینی چون تدبیر منزل پرداخته‌اند. محزون در ادامه با اشاره به اهمیت طرح هزینه و درامد خانوار در تهیه شاخص‌های اهداف توسعه هزاره اظهار کرد: اولین هدف در بین شاخص های توسعه هزاره(MDGS) ، ریشه کنی فقر و گرسنگی است و از اهداف مهم شاخص‌های توسعه پایدارSDGS))، پایان دادن فقر در هر نقطه جهان و به هر شکل ممکن است. وی افزود: سازمان‌‌های بین المللی چون سازمان ملل و سازمان بین المللی کار(ILO) نیز توجه ویژه‌ای به فقر و بحث هزینه و درامد خانوار داشته‌اند.
مدیر کل دفتر جمعیت در ادامه گفت: با توجه به اهمیت این طرح، کیفیت دادههای آن از اهمیت زیادی برخوردار است. همچنین نظر به رویکرد جدید مرکز آمار در ارائه تحلیل های تبیینی و توصیفی، ارائه مطالب تحلیلی در زمینه هزینه و درامد توسط کارشناسان درکاربردی شدن نتایج این طرح در پژوهش‌های دانشگاهی و حتی برنامه‌ریزی خانوارها می‌تواند مفید واقع شود. وی بر نظارت دقیق کارشناسان استان ها در اجرای طرح، دقت در ورود اطلاعات و ارسال به موقع اطلاعات از استان‌ها به مرکز آمار تاکید نمود. در ادامه این سمینار از عوامل اجرایی استان‌ها در جلب همکاری خانوارها با توجه به این که نرخ پاسخگویی خانوارها در اجرای این طرح در سال 1395، بیش از 96 درصد در مناطق شهری و 98,5 درصد در مناطق روستایی برآورد شده، بود، تشکر شد.
گفتنی است سمینار طرح هزینه و در امد برای اولین بار با حضور دکتر خسروی‌نژاد پژوهشگر و مدرس اقتصاد و از کاربران تخصصی این طرح.برگزار شد. وی در این سمیناربه ارائه مطالبی در رابطه با اهمیت و نقش داده های بودجه خانوار در تحلیل های اقتصادی – اجتماعی پرداخت. کاربرد های بودجه خانوار و همچنین پیشنهادهای مطالعات آتی در اقتصاد ایران با تکیه بر بودجه خانوار از دیگر بخش های این مطالب بود.
شایان ذکر است آخرین نتایج این طرح مربوط به سال 1395 است. نگاهی به اهم نتایج طرح درسال 1395 در مناطق شهری و روستایی نشان میدهد که:
متوسط هزینه‌ی کل خالص سالانه‌ی یک خانوار شهری284،820 هزار ریال بوده است که نسبت به رقم مشابه در سال قبل 8,5 درصد افزایش نشان می دهد. از هزینه‌ی کل سالانه‌ی خانوار شهری 66,636 هزار ریال با سهم 23,4 درصد مربوط به هزینههای خوراکی و دخانی و 218,185هزار ریال با سهم 76,6 درصد مربوط به هزینههای غیرخوراکی بوده است. در بین هزینههای خوراکی و دخانی، بیشترین سهم با 22,0 درصدمربوط به هزینه‌ی آرد، رشته، غلات، نان و فرآوردهای آن و در بین هزینههای غیرخوراکی بیشترین سهم با 44,5 درصد مربوط به مسکن بوده است.
- متوسط درامد اظهار شدهی سالانه‌ی یک خانوار شهری 317،210 هزار ریال بوده است که نسبت به سال قبل، 13,7 درصد افزایش داشته است. بر این اساس در سال 1395 رشد متوسط درامد سالانه خانوارهای شهری در مقایسه با رشد هزینه کل سالانه، 5,2 درصد بیشتر رشد داشته است. منابع تامین درامد خانوارهای شهری نشان میدهد که 33,3 درصد درامد از مشاغل مزد و حقوق بگیری، 17,0 درصد از مشاغل آزاد کشاورزی و غیرکشاورزی و 49,7 درصد از محل درامدهای متفرقه خانوار تأمین شده است.
- متوسط هزینه‌ی کل خالص سالانه‌ی یک خانوار روستایی 156،907 هزار ریال بوده است که نسبت به سال قبل 6,6 درصد افزایش نشان میدهد. از هزینه‌ی کل سالانه‌ی خانوار روستایی 59،769 هزار ریال با سهم 38,1 درصد مربوط به هزینههای خوراکی و دخانی و 97،138 هزار ریال با سهم 61,9 درصد مربوط به هزینههای غیرخوراکی بوده است. در بین هزینههای خوراکی و دخانی، بیشترین سهم با 25,5 درصد مربوط به هزینه‌ی آرد، رشته، غلات، نان و فرآوردهای آن و در بین هزینههای غیرخوراکی، بیشترین سهم با 30,2 درصد مربوط به مسکن بوده است.
- متوسط درامد اظهار شدهی سالانه‌ی یک خانوار روستایی 176,866 هزار ریال بوده است که نسبت به سال قبل، 9,8 درصد افزایش داشته است. بر این اساس در سال 1395 رشد متوسط درامد سالانه خانوارهای روستایی در مقایسه با رشد هزینه کل سالانه، 3,2 درصد بیشتر رشد داشته است. منابع تامین درامد خانوارهای روستایی نشان میدهد که 30,3 درصد از مشاغل مزد و حقوق بگیری، 31,1 درصد از مشاغل آزاد کشاورزی و غیرکشاورزی و 38,5 درصد از محل درامدهای متفرقه خانوار تأمین شده است.
خاطر نشان میسازد که نشریه طرح مذکور در درگاه ملی آمار به نشانی www.amar.org.ir قابل دسترسی است.
