ارتقاء تمکین مالیاتی با فرهنگ مالیاتی

بانک و صنعت، در یک نظام مالیاتی مطلوب، با شفافیت و در دسترس بودن اطلاعات فعالان اقتصادی و مالیات‌دهندگان، تعامل و ارتباط بین سازمان و مالیات‌دهندگان برقرار می‌شود و مودیان ملزم به تمکین مالیاتی می‌شوند; چراکه این نظام، از یک‌سو به منافع مودیان مالیاتی و از سوی دیگر به اهداف دولت توجه دارد.
تمکین مالیاتی، رعایت قانون مالیاتی از سوی مودیان است و شامل اعلام درآمد واقعی، تسلیم اظهارنامه، نگهداری و ارائه اسناد و مدارک موردنیاز به مراجع مالیات و پرداخت بدهی مالیاتی در زمان مقرر است. ارتقای تمکین مودیان، یکی از اهداف مهم نظام‌های مالیاتی دنیاست چراکه هرچه میزان تمکین مودیان در کشوری بیشتر باشد، کارایی و اثربخشی نظام مالیاتی آن نیز بیشتر خواهد بود. تمکین مالیاتی، ازجمله راهبردهایی است که باعث تعامل بیشتر مودیان با سازمان امور مالیاتی، تسریع وصول مالیات‌ها، کاهش هزینه‌های وصول و افزایش درآمدهای مالیاتی خواهد شد.
عدم تنظیم و تسلیم اظهارنامه، عدم نگهداری و ارائه اسناد و عدم پرداخت به‌موقع مالیات از سوی مودی، عدم تمکین مالیاتی تلقی می‌شود که به دلایل گوناگونی ازجمله عدم آگاهی مودیان از قوانین و مقررات مالیاتی و تکالیف مربوط، ابهام مودیان از مصرف صحیح درآمدهای مالیاتی و عدم اعلام چگونگی مصارف درآمدهای مالیاتی برای مودیان، عدم وجود جرائم مناسب، فساد، نبود قوانین مناسب و ... ایجاد می‌شود.
مردم به دلایل گوناگون از پرداخت مالیات فرار می‌کنند و درآمدهای واقعی خود را کتمان می‌کنند و در مواعد قانونی نسبت به ابراز درآمد و اعلام آن به مأموران مالیاتی اقدام نمی‌کنند. محققان فقدان بارو مالیاتی در بین مردم را از مهم‌ترین موانع تمکین در میان مودیان مالیاتی می‌دانند. در یک‌کلام می‌توان گفت فرهنگ‌سازی مالیاتی از مهم‌ترین راهبردهای ارتقای تمکین مالیاتی است.
ازجمله راهبردهای فرهنگی مناسب سازمان امور مالیاتی برای ارتقای تمکین مودیان مالیاتی و کاهش هزینه‌های مربوط به آن، می‌توان به مواردی نظیر آگاه نمودن مودیان از قوانین و مقررات مالیاتی و تکالیف و مصرف صحیح درآمدهای مالیاتی و اعلام آن برای مودیان اشاره کرد که می‌توانند بر رفتار مودیان موثر و منجر به تمکین بیشتر آنان شود.
با آموزش لازم می‌توان میزان آگاهی مودیان را نسبت به قوانین مالیاتی بالا برد تا آنان پرداخت مالیات را ادای دین خود نسبت به جامعه بدانند. آگاه نمودن مودیان از قوانین و مقررات و همچنین تکالیفشان از وظایف سازمان امور مالیاتی است. سازمان امور مالیاتی باید اطلاعاتی از قبیل آئین‌نامه‌ها، بخشنامه‌ها، تصمیمات و ... را در اختیار مودیان قرار دهد تا میزان آگاهی آنان بالا رود. آموزش و ایجاد مراکز مشاوره مالیاتی توسط سازمان مزبور، تدریس دروس مالیاتی در مدارس و دانشگاه‌ها، وجود سیستم صحیح و جامع اطلاعات مالیاتی، انتشار جزوه‌ها و آگهی‌های راهنمای مودیان، پخش برنامه‌های مالیاتی از طریق وسایل ارتباط‌جمعی، برپایی سمینارها و در یک‌کلام اطلاع‌رسانی بیش‌ازپیش، باعث افزایش آگاهی مودیان و درنتیجه تمکین مالیاتی آن‌ها خواهد شد.
همچنین عدم آگاهی مردم از نحوه مصارف مالیات‌های پرداختی ممکن است سبب عدم تمکین مالیاتی شود. درنتیجه تبیین و اطلاع‌رسانی در مورد مالیات و جایگاه آن در بودجه کشور و نحوه مصرف درآمدهای مالیاتی نقش مهمی در تنویر افکار عمومی جامعه دارد.
مردم باید به این سطح از اعتماد برسند که پول آن‌ها به‌عنوان مودیان مالیاتی و صاحبان کشور، هدر نمی‌رود و درجاهایی مصرف می‌شود که موردپذیرش آن‌هاست; تا درنهایت، تمکین در آن‌ها نهادینه شود چراکه با هزینه کردن مالیات جهت رفاه مردم، علاوه بر ایجاد یک ذهنیت مثبت در آنان نسبت به مقوله مالیات منجر به مشارکت بیشتر در پرداخت مالیات و تمکین مالیاتی می‌شود.
ازاین‌رو سازمان امور مالیاتی کشور باید با توجه هر چه بیشتر به توسعه فرهنگ مالیات، اعتماد مودیان مالیاتی را جلب کند و از این طریق با صرف هزینه‌های کمتر، بخش اعظمی از مالیات‌های خود را بر پایه اعتماد متقابل و مشارکت مودیان مالیاتی وصول نماید.

سازمان امور مالیاتی