بورس تهران در مسیر تعدیل

این افت در حالی رخ می‌دهد که سال‌های گذشته، بورس در تیرماه که فصل برداشت بازار سرمایه محسوب می‌شود، رشد قابل ملاحظه‌ای را تجربه می‌کرد.پیش از این با نزدیک شدن به فصل برگزاری مجامع شرکت‌های بورسی، فعالان بازار به امید دریافت سودهای نقدی و تقسیمی شرکت‌ها، در صف‌های طویل خرید قرار می‌گرفتند اما گویا امسال، شرایط بازار به گونه‌ای دیگر رقم خورده است.آنها که در فروردین‌ماه با شور و اشتیاق برای خرید سهام، سفارش‌های خود را تقدیم کارگزاران می‌کردند، اکنون با همان سفارش‌ها در صف‌های فروش به انتظار نشسته‌اند.در حال حاضر، بازدهی بورس که در اواخر فروردین‌ماه به 5/14 درصد رسیده بود، به 9/5 درصد تنزل یافته و شاخص بورس با افت 2000 واحدی در مقایسه با اوایل سال، مواجه شده است.

شاخص سهام 4/1 درصد دیگر عقب‌نشینی کرد
بورس تهران در مسیر تعدیل؟
دیروز، بورس اوراق بهادار، ششمین افت بزرگ خود در سال‌جاری را تجربه کرد.
شاخص کل بورس، روزگذشته با 348 واحد کاهش، به رقم 24 هزار و 675 واحد رسید و 4/1 درصد افت را به ثبت رساند. در این حال ارزش بازار به کمتر از 114 هزار میلیارد (معادل 105 میلیارد دلار) رسید.
افت روزگذشته بورس، ناشی از افت دسته‌جمعی نمادها بود که همگی در صف‌های فروش قرار گرفته بودند.
بررسی‌ها نشان می‌دهد، نمادهایی که در فروردین‌ماه سال جاری با قیمت‌هایی بالاتر از قیمت‌های دیروز در صف خرید قرار داشتند، روزگذشته صف‌های فروش را اشغال کرده بودند.
براساس این گزارش، بازدهی بورس از اول فروردین‌ماه سال جاری به 9/5 درصد رسیده است. این در حالی است که این بازدهی در 27 فروردین‌ماه، به میزان 5/14 درصد بود. بازدهی یادشده در شرایطی کسب شد که شاخص بورس در آن تاریخ (27/1/90) به رقم 26 هزار و 676 واحد رسیده بود، اما روزگذشته فعالان بازار شاهد افت 2000 واحدی شاخص (منفی 5/7درصد) در مقایسه با 27 فروردین‌ماه بودند. به این ترتیب پس از گذشت بیش از 2 ماه یک عقب‌نشینی مضاعف، حاصل کار فعالان بازار بوده است.
آمار و ارقام، حکایت از آن دارند که افت روزگذشته شاخص بورس، ششمین افت بزرگ شاخص در سال جاری و نهمین افت بزرگ تاریخ بورس در یک روز محسوب می‌شود.
بیشترین افت شاخص در سال جاری در یازدهم اردیبهشت‌ماه به میزان 636 واحد، پس از آن در چهارم خردادماه به میزان 571 واحد و در هفتم اردیبهشت‌ماه 492 واحد بوده است.
یادآور می‌شود بازدهی بورس از اول تیرماه تاکنون و طی سه روز کاری، منفی 2 درصد بوده است.
شواهد حاکی از آن است که بازارهای رقیب بازار سرمایه شامل بازار ارز، طلا و مسکن در حال حاضر به دلیل اعمال سیاست‌های کنترلی دولت و بانک مرکزی در رکود به سر می‌برند اما طی روزهای اخیر، بخش عمده‌ای از دارایی‌ها به سمت اوراق مشارکت، اوراق با درآمد ثابت و صکوک حرکت کرده و در این گزینه‌ها متوقف شده است، البته این توقف به دلیل منتظر ماندن برای حرکت به سمت گزینه بهتر است.
افت اخیر بازار سرمایه کشور در شرایطی رخ می‌دهد که عوامل تاثیرگذار براین بازار مانند قیمت جهانی کالاهای اساسی، تغییر محسوسی نکرده است.
از سوی دیگر بیشتر شرکت‌های بورسی هنوز مجامع خود را برگزار نکرده‌اند و سودهای نقدی در دل شرکت‌ها کنار گذشته شده است که این بر ارزش سهام می‌افزاید اما در عمل قیمت سهام موجود در بازار روندی معکوس طی می‌کند.
فعالان بازار در فروردین‌ماه شاهد رشد مداوم و روزانه شاخص و ارزش معاملات بودند، به گونه‌ای که میانگین ارزش روزانه معاملات بیش از 120 میلیارد تومان نیز بود و در برخی روزها از 300 میلیارد تومان نیز فراتر می‌رفت.
اما طی 15 روز اخیر، ارزش معاملات بازار به حدود 30 میلیارد تومان کاهش یافته که رقم نگران‌کننده‌ای برای فعالان بازار است.
در این میان می‌توان یکی از عوامل افت بازار را به ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق‌ها نسبت داد که به خروج بخش از نقدینگی فعال بورس منجر شده است.
از سوی دیگر خروج سرمایه سهامداران حقیقی و توقف معاملات از سوی سهامداران حقوقی بخشی دیگر از افت بازار را رقم زده است.
اما بخش عمده‌ای از نگرانی‌های بازار را می‌توان ناشی از مباحث سیاسی موجود دانست که نگرانی بسیاری از سرمایه‌گذاران اعم از حقیقی و حقوقی را به دنبال داشته است.
بازار به اصلاح رفتارهای نوسان‌گیرانه نیاز دارد
یک کارشناس ارشد بازار سرمایه الگوبرداری بازار سرمایه از رفتار تاریخی خود را رد کرد.
مرتضی علی‌اکبری با بیان این که بازار سرمایه تاکنون از یک رفتار تاریخی تبعیت می‌کرد و تحلیل آینده بازار از طریق الگوبرداری از روند تاریخی بورس امکان پذیر بود، گفت: با توجه به این که در شرایط کنونی متغیرهای تاثیرگذار بر بازار تغییر کرده است، از این رو نمی‌توان برای به دست آوردن نقشه راه بازار سرمایه در آینده از روند تاریخی بورس تبعیت کرد و در شرایط کنونی می‌توان گفت که اساسا بازار سرمایه تحت تاثیر متغیرهایی است که شاید آینده آن را نسبت به روند تاریخی گذشته متفاوت‌تر کند.
مدیرمالی هلدینگ معدنی بورس با اشاره به حمایت دولت از بازار سرمایه گفت: بورس تهران طی 8 ماه گذشته به شدت از سوی دولت حمایت شد و این اتفاق، صعود قیمت‌ها، افزایش حجم معاملات، رشد شاخص و افزایش ورود سرمایه‌گذاران حقیقی به بازار را در پی داشت.
وی در پاسخ به این پرسش که دلایل افت بازار بورس، ایجاد صف‌های فروش سنگین و تشدید ذائقه فروش در بازار در ماه‌های دوم و سوم و حتی ماه جاری چیست؟ گفت: بازار سرمایه ایران تحت تاثیر متغیرهای داخلی و خارجی نتوانست از اردیبهشت‌ماه به بعد به روند مناسب گذشته خود ادامه دهد که مهم‌ترین دلیل این اتفاق را می‌توان در تغییر شرایط اقتصادی جست‌وجو کرد تا جایی که کاهش نرخ سود بانکی، ادغام غیرمنتظره وزارتخانه‌های اقتصادی و مهم، نوسانات نرخ ارز، نوسان‌های جهانی قیمت نفت، طلا و فلزات اساسی در کنار چندین عامل تاثیرگذار دیگر نتوانست دید روشنی از آینده بورس به سرمایه‌گذاران دهد، از این رو سرمایه‌گذاران هم احتیاط پیشه کرده و با کوچک‌ترین رخداد سیاسی نیز در مقام فروشنده ظاهر می‌شوند.
وی با موشکافی اثرات هدفمندی یارانه‌ها در بورس گفت: در این شرایط برخی از کارشناسان از تاثیرگذاری مسائل سیاسی بر بازار سرمایه سخن می‌گویند که معتقدم از اثرات و پیامدهای رخداد مهمی به نام هدفمندی یارانه‌ها چشم‌پوشی شده است و در واقع آثار جراحی بزرگ اقتصاد ایران به مرور در حال خودنمایی است.
این کارشناس بازار سرمایه با بیان این که عکس‌العمل نسبت به هدفمندی یارانه چندماه به تاخیر افتاده است، گفت: در حال حاضر در شرایطی که فعالان اقتصادی در حال جست‌وجوی دلایل منفی شدن بازار هستند، می‌توان گفت هدفمندی یارانه‌ها یکی از متغیرهای اساسی است، به طوری که این اتفاق موجب شده که سود شرکت‌های بزرگ و تاثیرگذار در بورس مانند صنایع فولادی و... کاهش پیدا کند، ضمن این که در گزارش 3 ماهه شرکت‌ها نیز اجرای جدی‌تر هدفمندی یارانه در بهار و همچنین تجربه 6 ماهه اجرای این قانون اثرات خود را نشان می‌دهد. این در حالی است که این قانون در بازه بلندمدت به نفع اقتصاد کشور است و چاره‌ای جز اجرای آن وجود نداشت و نباید از آثار و پیامدهای آن هم چشم‌پوشی کرد.
علی‌اکبری در برابر این سوال که چرا بورس تاکنون نسبت به هدفمندی یارانه‌ها عکس‌العمل نشان نداده بود و بازار سرمایه به رغم گذشت 5ماه از هدفمندی، مثبت بود؟ گفت: یکی از دلایل به تاخیر افتادن آثار اجرای هدفمندی یارانه‌ها مدیریت مناسب دولت بود که البته این مدیریت ادامه یافت، ولی در هر حال واقعی‌تر شدن نرخ حامل‌های انرژی و تورم موجود بر حاشیه سود شرکت‌ها اثرگذار بوده است و اثرات آن به وضوح قابل مشاهده است.
مدیرمالی و اقتصادی هلدینگ معدنی بورس پیش‌بینی کرد: آثار هدفمندی یارانه‌ها بر بازار سرمایه در 6 ماهه دوم سال در صحنه اقتصاد به ویژه بازار سرمایه بیشتر شود، ضمن این که تورم انتظاری 6 ماهه دوم سال نیز بر اثرات هدفمندی یارانه‌ها تاثیرگذار خواهد بود.
وی افزود: در شرایطی که آثار هدفمندی یارانه‌ها با تاخیر در صحنه اقتصاد خودنمایی کرد، اما تورم ناشی از آزاد شدن نرخ حامل‌های انرژی زودتر از پیش‌بینی‌ها اتفاق افتاد و اثرات خود را به سرعت در اقتصاد و در تغییر شاخص‌های تورمی نشان داد.
این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به سیاست کنترل ارز در هفته‌های گذشته گفت: هرچند طی هفته‌های گذشته دولت موفق به کنترل نرخ ارز از طریق تغییرات مکرر نرخ مرجع شد، اما برای نیمه دوم سال پیش‌بینی اولیه این است که نوسانات اقتصادی، تورم و برخی متغیرهای بیرونی، کنترل بازار ارز را دشوارتر از حالت کنونی کند.
علی‌اکبری در برابر این سوال که تاثیرگذاری مسائل سیاسی بر بازار سرمایه چگونه است و اساسا رخدادهای غیراقتصادی چه تاثیری بر وضعیت کنونی بازار سرمایه دارد؟ گفت: تاثیرگذاری مسائل سیاسی از چند سال گذشته تاکنون بر بازار سرمایه کم‌رنگ شده است و نمی‌توانیم این گونه تحلیل کنیم که بازار کنونی تحت تاثیر شرایط بیرونی و غیراقتصادی است، اما بدون شک مسائل سیاسی در بازار اگرچه تاثیرگذاری لحظه‌ای و مستقیم ندارند، ولی در رقم خوردن وضعیت آینده اثرگذارند، ضمن اینکه این تاثیرگذاری با نزدیک شدن انتخابات مهم مجلس می‌تواند تشدید شود، ولی تاکید می‌کنم که مسائل سیاسی و غیراقتصادی نقش اصلی در تحولات بازار سرمایه ندارند.
مدیرمالی و اقتصادی هلدینگ معدنی بورس در پایان نقدشوندگی، تاثیرگذاری در رشد اقتصادی، شفافیت بنگاه‌های اقتصادی، مهار تورم و تامین مالی را ویژگی مهم و اصلی بازار سرمایه برشمرد و تاکید کرد: برآیند تحلیل‌ها نشان می دهد که بازار سرمایه همچنان بازاری مناسب برای سرمایه‌گذاری است، اما نه برای نوسان‌گیران و به نظر می‌رسد که رفتارهای نوسان‌گیرانه باید اصلاح شود چراکه بخشی از هیجانی شدن بازار نیز ناشی از دامن زدن به همین رفتارهای نوسان‌گیرانه است.