به گزارش روز شنبه بانک و صنعت ،شاخص بورس تهران روزهای سه شنبه و چهارشنبه به ترتیب 326 و 312واحد کاهش یافت که در نهایت میزان سقوط شاخص را در کل هفته به 2/798واحد (1/3 درصد) رساند.
بدین ترتیب بازدهی کل بازار سهام از آغاز سال به حدود 5درصد عقب نشست؛ این امر برآوردهای اولیه در مورد احتمال ثبت بازدهی منفی در سال جاری را تشدید کرده است.
در همین حال بررسی جو بازار نیز نشان از پر‌رنگ بودن احتمال کاهش بیشتر شاخص نسبت به افزایش آن دارد. فقدان یک گروه پیشرو و عدم انگیزه معامله گران در سایه فعالیت بازارهای موازی به ویژه سکه و ارز موجب شده است بورس با امکان افت بیشتری نیز دست به گریبان باشد.
این وقایع موجب تحرک مسوولان برای حمایت از بازار شده است. تا جایی که عصر روز چهارشنبه جلسه‌ای با حضور سهامداران حقوقی و وزیر اقتصاد برگزار شد؛ هر چند خبرهای اولیه از این جلسه فاقد جزییات است، اما براساس خبرهای اولیه رییس سازمان بورس و اوراق بهادار در این جلسه، ضمن ارایه گزارشی از تحولات اخیر بازار سرمایه، بر سیاست سازمان مبنی بر حمایت از سرمایه‌گذاران تاکید کرد.
صالح‌آبادی ابراز امیدواری کرد: با تداوم روند حمایتی دولت از بازار سرمایه، این بازار همچون گذشته یکی از بازارهای پیشرو در نظام مالی کشور خواهد بود.
در ادامه، وزیر امور اقتصادی و دارایی با ابراز خوش بینی نسبت به تداوم توسعه بازار سرمایه، بر اراده دولت بر حمایت از این بازار و پیگیری حقوق سرمایه‌گذاران در حوزه سیاست‌گذاری‌های کلان کشور و رعایت حقوق سهامداران شرکت‌های خصوصی شده تاکید کرد.
اظهارات مزبور در حالی صورت می‌گیرد که بازار سرمایه بیش از هر چیز در حال حاضر تحت فشار خروج نقدینگی توسط صندوق‌های سرمایه‌گذاری و توقف‌های طولانی‌مدت سهام عمده بازار است.
بدین ترتیب برهم خوردن تعادل نقدینگی با افزایش سرمایه‌های سنگین ابتدای سال و همچنین عملکرد سهامداران صندوق‌های سرمایه‌گذاری موجب بروز مشکل در بازار شده است.
اکثر کارشناسان بر لزوم بازبینی در ساختار صندوق‌های سرمایه‌گذاری اصرار دارند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری طی یک هفته اخیر 8/10میلیارد تومان و در سی روز گذشته 6/36میلیارد تومان سهام در بازار فروخته‌اند که این امر فشار بر نمادهای عمده بازار را دو چندان کرده است. از دیدگاه کارشناسان، طراحی اولیه صندوق‌های سرمایه‌گذاری و تفاوت‌هایی که در آنها نسبت به مدل‌های جهانی وجود دارد، منشا بروز بخشی از مشکلات بازار است.
در بورس‌های عمده جهان، صندوق‌های سرمایه‌گذاری به صورت قابل معامله در بورس یا EFTتعریف شده‌اند؛ حال آنکه در بورس تهران صندوق‌ها با ضامن نقد شوندگی و امکان مراجعه هر زمان سرمایه‌گذاران برای ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری به مدیر طراحی شده است.
در این فضا، عملا ضامن نقدشوندگی در اکثر صندوق‌ها به صورت «تشریفاتی» حضور داشته و مدیران صندوق‌های سرمایه‌گذاری چاره‌ای جز فروش دارایی خود در بازار ندارند.
در همین حال، اعطای مجوز صندوق‌های چند صد میلیاردی به شرکت‌های کارگزاری دارای سرمایه پایین نیز بر مشکلات افزوده است. بی‌توجهی به نسبت کفایت سرمایه، انجام استرس تست و عدم بررسی ریسک صندوق‌های سرمایه‌گذاری موضوعاتی است که در شرایط کنونی مشکلات را دو چندان کرده است.
در همین حال، ایجاد صندوق‌های سرمایه‌گذاری بدون همراهی ابزارهای کنترل ریسک نظیر قراردادهای آتی بر روی شاخص و سهام نیز بر محدودیت‌های گزینه‌های سرمایه‌گذاران افزوده است.
در کنار مسایل داخل بازار سهام، معامله گران همچنان در خارج از بازار نیز با مشکلات متعددی مواجه‌اند. اعلام ناگهانی تحریم یکجانبه انگلیس، کانادا و آمریکا و پس از آن دعوت فرانسه از اتحادیه اروپا برای پیوستن به این تحریم‌ها نگرانی‌هایی را ایجاد کرده است.
هر چند به نظر نمی‌رسد این گسترش تحریم‌ها به صورت عملی در کوتاه مدت تاثیری جدی به همراه داشته باشد، اما در صورت گسترش شمار شرکت‌های مشارکت کننده در تحریم‌ها می‌تواند موانع جدیدی را ایجاد کند.
در همین راستا، فرانسه پیشنهادهایی را برای تحریم بخش انرژی و مالی ایران را مطرح کرده است که در نشست اول دسامبر اتحادیه اروپا در مورد آن تصمیم‌گیری می‌شود. ناظران بین‌المللی می‌گویند با وجود اینکه اروپا درصدد اقدامات بیشتری علیه ایران است اما به نظر می‌رسد که متوقف شدن تجارت 25 میلیارد یورویی اروپا با ایران برای برخی کشور‌های اروپایی رضایت به دنبال ندارد.
ایران طی سال ۲۰۰۹ هفتمین تامین‌کننده نفت خام اتحادیه اروپا شناخته شده بود و در نیمه نخست ۲۰۱۰ با افزایش ۹۱ درصدی صادرات، ایران در جایگاه پنجم صادرکنندگان نفت قرار گرفت.
ایران در سال ۲۰۰۹، 3/7 میلیارد یورو نفت خام به ۲۷ کشور اروپایی صادر کرد. این رقم معادل 5/4 درصد کل واردات نفت خام اتحادیه اروپا بوده است. قطع یک جانبه این واردات می‌تواند تعادل بازار نفت را به هم بزند.
در صحنه اقتصاد داخلی، شرایط همچنان دستخوش نوسان‌های دایمی است؛ این امر به ویژه در دو بازار سکه و ارز به چشم می‌خورد. در این بخش به‌رغم تصویب اولیه یک نرخی شدن قیمت ارز، قیمت‌ها همچنان مترصد رشد ارزیابی می‌شود. در بازار سکه نیز رشد قیمت قراردادهای آتی مورد اردیبهشت و تیرماه بر ابهامات افزوده است.
سکوت مسوولان در مورد نرخ‌های مبادله در قراردادهای آتی هم نگرانی جدیدی را ایجاد کرده است، زیرا در صورت چرخش ناگهانی بازار سکه و ارز امکان بروز زیان‌های سنگین برای معامله گران این گروه قطعی خواهد بود. در همین حال، ایجاد فرصت آربیتراژ میان نرخ نقدی 620 هزار تومانی کنونی و بیش از 800هزار تومانی تیرماه سال آینده نیز در نوع خود تامل‌برانگیز است.
در صحنه اقتصادی، بحث اجرای مرحله دوم طرح هدفمند‌سازی یارانه‌ها و به ویژه موضوع بنزین هزارتومانی می‌تواند در وضعیت اقتصادی کشور تاثیر بگذارد. در این حوزه، همچنین تحولات حوزه نفت از اهمیت فراوانی برخوردار است.
سخنان وزیر نفت در مورد نیاز این صنعت به سالانه 50میلیارد دلار سرمایه برای حفظ و رشد تولید نفت می‌تواند شانس بازار سهام را برای جذب نقدینگی کاهش دهد. در همین راستا، هر چند طراحی شتاب‌زده طرح‌هایی مانند فروش قراردادهای سلف نفتی در کوتاه مدت تاثیری بر بازار سهام نخواهد داشت، اما در میان مدت با رفع مشکلات طراحی این اوراق می‌تواند منابع کمیاب نقدینگی را به میزان بیشتری از دسترس بازار سهام دور سازد.
در صحنه اقتصاد جهانی کماکان معامله‌گران با بازارهای ناپایداری مواجه هستند. در این بخش قیمت فلزات رنگین تا حدودی کاهش یافته است. بهای مس به هر تن 7هزار و 271 دلار، آلومینیوم، سرب و روی به ترتیب 2هزار و 2دلار، روی یک هزار و 898 دلار و سرب یک هزار و 982دلار در هر تن رسیده است. بهای بیلت فولادی نیز به 520دلار در هر تن رسیده است. در این میان، افت شدید بهای آلومینیوم بیش از موارد دیگر مورد توجه است.
در بازار چه خبر بود؟
بازار روز چهارشنبه همچنان بازاری ضعیف و بی انگیزه بود که در آن شاخص با افت نمادهای عمده‌ای نظیر مخابرات، ملی مس، غدیر، فولادمبارکه، مپنا و پتروشیمی خارک همراه شد. در همین حال، بازار به دلیل نزدیکی ماه محرم به صورت سنتی احتمالا شاهد عقب‌نشینی بیشتر خواهد بود.
در بازار روز چهارشنبه معامله گران ادامه صدرنشینی گروه کمتر شناخته شده قندی را به نظاره نشستند؛ هر چند که اقبال سهام این گروه با موافقان و مخالفان پرتعدادی مواجه است، اما تحولات آتی به ویژه به قیمت جهانی شکر و سیاست‌های واردات دولت، تعیین‌کننده روند نهایی این سهام خواهد بود. بهای جهانی شکر نیز در روزهای اخیر با کاهش قابل ملاحظه به مرز 600دلار در هر تن رسیده است.
در گروه بانکی، معامله‌گران با دادوستدهای ضعیفی در نمادهای اصلی مواجه هستند. در این گروه، بانک پاسارگاد با ابقای هیات مدیره سابق از مجمع فوق‌العاده خارج شده است.
در گروه پتروشیمی، برخی هماهنگی‌ها میان شرکت‌های پتروشیمی و نمایندگان مجلس شانس تثبیت و حتی کاهش قیمت مواد اولیه پتروشیمی‌ها را افزایش داده است.
در این رابطه سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس با تاکید بر اینکه پتروشیمی‌های خوراک مایع و خوراک گازی با مشکل روبه‌رو هستند، اضافه کرد: اکثر پتروشیمی‌های ما از خوراک گاز و مایع استفاده می‌کنند و بر این اساس باید اصلاحاتی در جهت پایین آوردن قیمت خوراک انجام شود که ما آن را در دستور کار کمیسیون قرار داده‌ایم.
وی در پاسخ به پرسشی درباره پایین بودن قیمت خوراک گاز پتروشیمی‌ها گفت: اینگونه نیست و فعالیت آنها صرفه اقتصادی ندارد.
حسینی تصریح کرد: در حال حاضر واحدهای پتروشیمی در نقاط مختلف کشور احداث شده است که هیچ توجیهی برای احداث پتروشیمی در آن نقاط وجود ندارد و هر وزیر نفتی که آمده نیز درخواست کرده این کارخانجات جمع‌آوری شوند.
وی اضافه کرد: اگر متوجه شویم واقعا قیمت خوراک گازی پایین است آن را اصلاح می‌کنیم و اگر قیمت خوراک مایع نیز بالا است آن را پایین می‌آوریم تا توازن برقرار شود.
در گروه تجهیزات، خریدهای گسترده سهامداران عمده صدرا به ثبات نسبی قیمت سهام صنعتی دریایی ایران منجر شده است. با توجه به خریدهای جدید، پتروگوهر فراساحل کیش به ترکیب سهامداران این شرکت اضافه شده است. در این گروه، معاون اقتصادی مالی مپنا نیز از فرابورسی شدن دو زیرمجموعه در سال جاری و انتشار 450 میلیارد تومان صکوک اجاره در دی ماه خبر داد.
محسن میرزایی در برابر این سوال که دریافت طلب 180 میلیارد تومانی مپنا از کارفرمایان چه آثاری بر صورت‌های مالی و پیش‌بینی سود هر سهم این شرکت دارد، پاسخ داد: این طلب بابت فروش برق بود که اخیرا به مپنا پرداخت شد و طی نامه‌ای به سازمان بورس و سهامداران اعلام کردیم. سود این حجم از مطالبات هم قبلا شناسایی شده و در آثار مالی 6ماهه دوم سال لحاظ شده بنابراین، ارتباطی با تعدیل پیش‌بینی سود هر سهم مپنا ندارد.
این مقام مسوول ادامه داد: بدهی خالص وزارت نیرو به مپنا دو هزار و 400 میلیارد تومان است که از این رقم حدود 1700 میلیارد تومان مربوط به مطالبات پرداخت نشده سنواتی و حدود 700 میلیارد تومان اعتبارات اسنادی گشایش شده و تسویه نشده است.
طبق مصوبه هیات وزیران هم مقرر شده دو نیروگاه سنندج و پرند به همراه دارایی‌های پژوهشگاه نیرو در قبال این میزان بدهی به مپنا واگذار شود. به نظر می‌رسد فرآیند قیمت‌گذاری نیروگاه‌ها و دارایی‌های پژوهشگاه نیرو در سال جاری نهایی شود، اما نمی‌توان زمان انتقال آنها را تعیین کرد و باید منتظر بمانیم.
در این گروه، مدیرعامل شرکت حفاری شمال از ورود 2 دستگاه دکل جدید دریایی و خشکی به ناوگان حفاری ایران خبر داد و گفت: به زودی فعالیت اولین دکل خشکی با ترخیص از مبادی گمرگی در صنعت نفت آغاز می‌شود.
خادمی درباره برنامه‌های توسعه ناوگان دکل‌های حفاری، با بیان اینکه در حال حاضر تعداد هشت دستگاه دکل حفاری خشکی متعلق به این شرکت در میادین نفت و گاز کشور مشغول به کار هستند، تصریح کرد: هم اکنون یک دستگاه دکل حفاری خشکی در گمرک بندرعباس بوده که به زودی با انجام تشریفات قانونی این دکل از گمرک ترخیص می‌شود.
این مقام مسوول همچنین از ورود نخستین دستگاه دکل دریایی مجموعه حفاری شمال به ناوگان حفاری دریایی ایران خبر داد و افزود: دکل دریایی «سحر یک» تا 40 روز آینده وارد خلیج فارس می‌شود.
مدیرعامل شرکت حفاری شمال همچنین از تمدید قرارداد با شرکت دراگون اویل برای ادامه فعالیت نفتی در آب‌های کم‌عمق ترکمنستان در دریای خزر تا سال 2013 میلادی خبر داد و گفت: شناور ایران بهشهر نیز در همین محدوده مشغول به کار است.
در نماد مخابرات، مدیر روابط عمومی شرکت مخابرات استان تهران از راه اندازی تلویزیون مخابراتی (IP-TV ) در دو منطقه 2 و 8 تهران خبر داد که براساس آن مشترکان برنامه‌های 52کانال داخلی و برون مرزی کشور را به همراه 15شبکه علمی خبری جهان با تاخیر 90 ثانیه‌ای در دسترس خواهند داشت. در همین حال مشترکان می‌توانند آرشیو برنامه‌ها را تا 15روز در اختیار داشته باشند.
در گروه ساختمانی، نماد نوسازی و ساختمان تهران پس از برگزاری مجمع و تقسیم سود 20ریالی بازگشایی شد.
در گروه فلزی نیز نماد گروه صنعتی سپاهان بعد از تعدیل سود از 622ریال به 910 ریال بازگشایی شد که با رشد قیمتی همراه شد.
در گروه معدنی، مدیر سرمایه‌گذاری هلدینگ امید دلایل خرید 247 میلیارد تومانی بلوک 06/3 درصدی فولاد مبارکه را اعلام کرد.
احمدعلی محصصی گفت: با توجه به برآوردهای انجام شده، شرکت فولاد مبارکه که یکی از بزرگ‌ترین تولید کنندگان فولاد در ایران و منطقه است، از سرمایه‌گذاری‌های پر بازده و با ظرفیت‌های مناسب برای سرمایه‌گذاری همراه بوده و با توجه به اینکه شرکت مزبور در حوزه‌های متناسب با فعالیت هلدینگ امید قرار دارد و از آینده‌ای روشنی در افق سرمایه‌گذاری بلند مدت برخوردار است، مدیریت سرمایه‌گذاری امید اقدام به خرید بلوک 3 درصدی این شرکت به صورت نقد و اقساط کرد.
این در حالی است که خرید سهام فولاد مبارکه از سوی امید با انتقاد کارشناسان مواجه شده به گونه‌ای که برخی از منابع، این خرید را «دستوری» توصیف کرده‌اند. به ویژه آنکه انتظار می‌رود امید پس از افزایش سرمایه از محل صرف سهام و انتشار صکوک 5/17درصدی در زمینه‌ای سرمایه‌گذاری کند که بازدهی بیش از هزینه مالی انتشار صکوک داشته باشد.
در مجموع بازار روز چهارشنبه با افت شدید همراه شد که در آن شاخص به 24هزار و 568واحد رسید. ارزش معاملات نیز 23/42میلیارد تومان بود که 58/15درصد آنرا معامله 500هزار سهم دارویی اسوه تشکیل داد. از 217نمادی که دیروز به روی تابلو رفتند 168 نماد با کاهش قیمت و 42نماد با رشد ارزش معامله شدند. با انتشار این کارنامه بازار سهام با توجه به یک روز کار بیشتر نسبت به هفته پیش از آن شاهد رشد شاخص‌های کمی از جمله ارزش معاملات و شمار خریداران بود.
