به گزارش روز شنبه شبکه تخصصی بانک و صنعت، از دیدگاه کارشناسان، تصمیم بانک مرکزی دارای زمینه‌ها و نتایجی گسترده است. تصمیم ناگهانی بانک مرکزی با توجه به گذشته خبری مساله دلار نمی‌تواند بدون برخورداری توجیهات اقتصادی و سیاسی اتخاذ شود، از این دیدگاه تصمیم بانک مرکزی با سیاست‌های گذشته رییس‌جمهوری همخوانی ندارد.
سال گذشته در نیمه دوم سال، زمانی که بهای دلار در حال افزایش بود، رییس‌جمهوری در گفت‌وگوی مستقیم از رسانه ملی گفت: «از دکتر بهمنی (رییس‌کل بانک مرکزی) خواسته ایم که قیمت ارز (دلار ) را واقعی کند؛ زیرا وقتی ذخایر عظیم ارزی در اختیارداریم باید پول ملی را تقویت کنیم؛ لذا روند کاهشی نرخ ارز باید ادامه یابد. زمانی موفق خواهیم بود که پول ملی‌مان، پول قدرتمندی باشد.»
این دستور پس از آن صادر شد که نرخ دلار از ابتدای مهرماه سال گذشته با یک جهش قیمتی تا ۱۲۵۰ تومان صعود کرد. اما با مداخله بانک مرکزی قیمت آن در آستانه گفت و گوی تلویزیونی رییس جمهوری به حدود ۱۰۸۰ تومان در بازار آزاد ارز کاهش یافت .
رییس‌جمهوری هجدهم فروردین ماه گذشته نیز در جمع مردم کرمانشاه گفت: «یکروز قیمت دلار و یک روز قیمت یورو بالا می‌رود، بعضی‌ها فکر می‌کنند اینها اتفاقات معمولی اقتصادی است اما کسانی که آگاه و مسلط به تحولات اقتصادی هستند، دست جنایتکاران، چپاولگران و سرمایه‌داران جهانی را پشت این می‌بینند. یک روز قیمت دلار پایین می‌آید تمام مردم و دولت‌هایی که در دنیا ذخایر ارزی آنها به صورت دلار است یکباره ضرر می‌کنند و از جیب آنها برداشته و به جیب سرمایه‌داران جهانی اضافه می‌شود. یک برگ کاغذ چاپ می‌کنند که ۵۰ تومان هزینه آن است؛ یعنی ۵ سنت اما روی آن می‌نویسند ۱۰۰ دلار و این را در دنیا پخش می‌کنند؛ یعنی ۵۰ تومان می‌دهند ۱۰۰ هزار تومان از جیب ملت‌ها برمی دارند.»
این سخنان رییس‌جمهوری با استقبال از سوی رییس‌کل بانک مرکزی مواجه شد و وی در چند مصاحبه از کنترل بازار ارز سخن به میان آورد، امری که البته همچنان با مشکل در عمل مواجه بود. با این پیشینه خبری از مساله تغییر نرخ ارز که از سال 81تا کنون رخ نداده بود، کارشناسان فرضیاتی متعددی را مطرح می‌سازند. در نخستین فرضیه بحث احتمال بازگشت بانک مرکزی از این تصمیم و تردید در مورد آن است.
این گروه از کارشناسان معتقدند با توجه به گذشته اتخاذ تصمیم‌های ناگهانی و پس از آن بازگشت سریع از آن، ابهام در مورد آینده این تصمیم گزینه اول مطرح شده است. در کنار این مساله کارشناسان معتقدند بانک مرکزی با اتخاذ تصمیم ناگهانی به نوعی به مقابله با بازار و دلالان آن پرداخته است.
در این دیدگاه بانک مرکزی با طرح این امکان که نمی‌توان با عرضه سنگین به مقابله با دلالانی پرداخت که با دستیابی به ارز دولتی هر روزه با فروش آن در بازار آزاد رانتی را بدست می‌آورند اقدام به افزایش نرخ ارز می‌کند که در نهایت بانک مرکزی پس از عرضه‌های سنگین به آرامی اقدام به کاهش نرخ ارز خواهد کرد تا بتواند باردیگر به قیمت‌های قبلی بازگردد. از این دیدگاه جهش نرخ ارز برای کوتاه مدت رخ داده و پس از مدتی نرخ به مرز 11هزارریال باز خواهد گشت، این امر به معنای آن است که باید تغییر در نرخ ارز را موقتی دانست.
در همین حال کارشناسانی هستند که با دیدگاه‌های متفاوت با مساله نرخ ارز برخورد می‌کنند. از دیدگاه این گروه، تغییر نرخ ارز می‌تواند با دو هدف ویژه دیگر نیز برنامه ریزی شده باشد، در همین حال بحث مقابله با تحریم‌های احتمالی پیش‌رو یا احتمال کاهش قیمت نفت در چند ماه آینده نیز دارای طرفدارانی است از دیدگاه این گروه، تحریم‌ها یا افت بهای نفت می‌تواند با کاستن از میزان ورودی ارز، بانک مرکزی را در موقعیت تدافعی قرار دهد.
در مقابل این مجموعه از فرضیات سوال اساسی این است که تاثیر این تغییر بر بازار سرمایه چه خواهد بود؟ از دیدگاه نخست افزایش نرخ دلار به معنای فرصت برای رشد مجدد تورم است. با توجه به آمار منتشره از مرکز آمار که تورم رسمی را بیش از ارقام بانک مرکزی اعلام کرده است رشد دوباره قیمت‌ها به معنای رشد تورم و بعد از آن افت پی بهای بازار خواهد بود. در همین حال با رشد بهای ارز، فاصله قیمت واقعی و بازار مواد سوختی مجددا افزایش می‌یابد. این امر به معنای آن است که در روند طرح تحول مجددا باید نرخ مواد سوختی افزایش یابد.
در همین حال شرکت‌های بورسی را می‌توان به سه دسته مصرف‌کننده، عرضه‌کننده و مصرف و عرضه‌کننده توامان ارز تقسیم بندی کرد. از این دیدگاه شرکت‌های مصرف‌کننده ارز که برای تولید کالا یا طرح‌های توسعه خود نیاز به ارز داشته یا وام‌های ارزی دریافت کرده اند در صورتی که نتوانند نرخ خود را متناسب با آن رشد دهند با مشکل جدی مواجه خواهند شد. در این بخش توجه معامله‌گران به شرکت‌هایی نظیر خودرویی و سیمان است که هر کدام به شدت درگیر مساله تغییر نرخ ارز خواهند بود.
در همین حال در شرکت‌های عرضه‌کننده ارز چند شرکت نظیر پتروشیمی خارک، پردیس، ملی مس و شماری از شرکت‌های فلزی -معدنی از جمله تولیدکنندگان روی و سرب و فولاد خوزستان کم و بیش شرایط بهتری را تجربه می‌کنند هر چند که در این گروه نیز باید با احتیاط برخورد کرد، چرا که برخی از شرکت‌ها نظیر ملی مس خود دارای طرح‌های توسعه‌ای هستند که اجرای آنها دارای بودجه‌ای نزدیک به 5میلیارد دلار هستند که این امر می‌تواند هزینه اجرای طرح‌های توسعه را افزایش دهد.
در کنار بحث مهم نرخ ارز معامله‌گران با تحولاتی مواجه هستند. در حوزه اقتصادی معامله‌گران شاهد اعلام تصمیم دولت برای ادغام وزارت فناوری اطلاعات در وزارت امور زیربنایی هستند. اعلام این تصمیم و انتقاد وزیر ارتباطات از این تصمیم احتمال خروج این وزیر از هیات دولت را محتمل ساخته است.
در همین حال در حوزه اقتصاد بین‌الملل نیز معامله‌گران با شرایط خاصی روبه‌رو هستند. افت ارزش دلار متعاقب انتشار آمار اقتصادی آمریکا سبب شد تا بهای مواد خام به دلیل کارکرد حفظ ارزش، مورد توجه قرار گیرد هر چند که به لحاظ اقتصادی و مصرف، شرایط مطلوبی در این بازار وجود ندارد. بهای مس در آخرین معاملات بورس فلزات لندن به زیر مرز 9هزار دلار در حد 8هزار و 980دلار در هر تن کاهش یافت و بهای سه فلز آلومینیوم، سرب و روی نیز به ترتیب 2هزار و 625دلار، 2هزار و 571دلار و 2هزار و 259دلار در هر تن رقم خورده است.
در بازار جهانی معامله‌گران پس از برگزاری اجلاس اوپک در وین در انتظار تاثیرات آن بر بازار جهانی نفت هستند. در همین حال بازار نفت همچنان در انتظار روشن شدن تحولات لیبی است.
در بازار چه خبر بود؟
بازار روز چهارشنبه را باید بازاری غیر عادی توصیف کرد که تغییر نرخ ارز موجب شد تا معاملات از مدار عادی خارج شود. این امر موجب شد تا بخشی از معاملات و تشکیل صف‌های خرید متاثر از تغییر نرخ دلار در یک‌ساعت پایانی بازار رخ دهد که این امر تغییری کوتاه مدت ارزیابی شده و در روزهای آینده امکان تغییر در آنها افزایش می‌یابد. در همین حال معامله‌گران در بازار روز چهارشنبه با شایعاتی در مورد احتمال تغییر نرخ فولاد و سیمان هم مواجه بودند. براساس برخی شایعات شرکت‌های این گروه در نامه‌ای به سازمان حمایت خواهان تغییر نرخ محصولات خویش به دلیل هزینه‌های مرتبط با طرح تحول شده‌اند.
در بازار روز چهارشنبه معامله‌گران در گروه سیمانی همچنان شاهد صف‌های خرید برای برخی از نمادهای تحت تاثیر شایعات تغییر نرخ بودند. این امر در شرایطی است که هنوز خبری رسمی در مورد این تغییر نرخ منتشر نشده است. انتظار می‌رود شرکت‌های سیمانی گزارش‌های نامناسبی را در سه ماه داشته باشند.
در گروه خودرویی، معامله بلوکی ریخته‌گری تراکتور سازی نیز قطعی شد. این بلوک از موسسه مالی مهر به تراکتور سازی منتقل شده است. در گروه واسطه گری مالی معامله‌گران شاهد انتقال 35میلیون سهم توسعه صنعتی ایران به سرمایه‌گذاری‌های استانی سهام عدالت بودند که این انتقال در نرخ یک ریال صورت گرفت.
در گروه فلزی، سرپرست وزارت صنایع و معادن اعلام کرد که ظرفیت تولید مس تا سال 93از 200هزار تن کنونی به 700هزار تن افزایش خواهد یافت.
مهدی غضنفری در دیدار با هیات مدیره شرکت ملی مس، با اشاره به افق افزایش ظرفیت تولید مس گفت: برای رسیدن به این هدف نیازمند هفت هزار و 400 میلیارد تومان سرمایه‌گذاری هستیم که از این میزان حدود 4 میلیارد و 100 میلیون تومان مربوط به استان کرمان است. با تحقق این هدف، ظرفیت تولید مس از200 به 500 هزارتن افزایش پیدا می‌کند.
غضنفری گفت: قرار است 2 هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری در استان آذربایجان شرقی انجام شود که این رقم ظرفیت 200 هزارتنی مس کاتدی را به دنبال خواهد داشت و در مجموع به 700هزار تن مس کاتدی دست خواهیم یافت.
در گروه پتروشیمی معامله‌گران در بازار پایه فرابورس شاهد کاهش دامنه نوسان این بازار از 10درصد به 5درصد بودند. این سومین بار است که در دو هفته اخیر قواعد معاملاتی بازار پایه فرابورس تغییر می‌کند.
در گروه پتروشیمی، برآوردهای اولیه از تاثیر قابل ملاحظه تغییر نرخ ارز بر شرکت‌های این گروه حکایت دارد.
در این گروه، پتروشیمی زاگرس نیز در شرایطی احتمالا تا دو هفته آینده راهی تابلوی بورس خواهد شد که تغییر نرخ ارز تاثیرات قابل ملاحظه‌ای بر این شرکت و سرمایه‌گذاری غدیر خواهد داشت.
در گروه پتروشیمی، طرح آمونیاک و اوره پتروشیمی شیراز با بیش از 55 درصد پیشرفت فیزیکی سال آینده به بهره‌برداری می‌رسد.
این طرح با هدف تولید 660 هزار تن آمونیاک و یک میلیون و 73 هزار تن اوره گرانول در سال، به عنوان بزرگترین طرح صنعتی استان فارس در حال اجرا است.
در گروه مالی، معامله‌گران همچنان روز چهارشنبه شاهد صف خرید در نماد بانک سرمایه بودند. در همین حال فروکش کردن رقابت سهامداری در نماد بانک پارسیان این نماد را همچنان منفی نگاه داشت. پیش از این رقابت خرید میان گروه سایپا و دیگر سهامداران موجب رشد قیمت بانک پارسیان شد. در این گروه لیزینگ ایران با تقسیم 500ریال سود نقدی این سود را برای افزایش سرمایه‌ای 500درصدی اختصاص داد.
در گروه لوازم خانگی، صورت‌های حسابرسی شده آبسال نشان از رشد 57ریالی سود این شرکت دارد.
در گروه فلزی، افزایش نرخ دلار عرضه فولاد در بورس کالا را متوقف کرد. منوچهر میرزایی ناظر رینگ صنعتی بورس کالا گفت: عرضه کنندگان محصولات فولادی امروز به اتفاق به دلیل سیاست یکسان سازی نرخ ارز توسط بانک مرکزی و افزایش نرخ دلار، عرضه‌های خود در بورس کالا را متوقف کردند. وی افزود: با توجه به اینکه معاملات این رینگ به صورت سلف بوده و شرکت‌ها برای تحویل کالا باید اقدام به خرید شمش کنند تا بتوانند کالا را تحویل دهند، این افزایش روی نرخ خرید آنها اثر داشته است، بنابراین به منظور تصمیم‌گیری و اعمال نرخ‌های جدید، عرضه‌های خود را امروز لغو کردند.
در گروه تصفیه نفت معامله‌گران شاهد نهایی شدن معامله بلوک 15درصدی پالایشگاه تبریز بودند. این بلوک 15درصدی توسط شرکت نفت و گاز پارسیان(توسعه الوند غدیر)خریداری شده است تا عملا این شرکت به طور مستقیم صاحب یک کرسی و به همراه ساتا و سرمایه‌گذاری غدیر 2عضو را در این شرکت صاحب شود.
در مجموع بازار روز چهارشنبه بازار مثبت غیر عادی بود که در آن شاخص 163واحد رشد کرد. با این رشد کل هفته شاخص با 192واحد رشد کرد. به لحاظ ارزش معاملات نیز بازار روز چهارشنبه در مجموع شاهد معامله 174میلیارد تومان سهام بود که با کسر قطعی شدن معاملات ریخته‌گری تراکتورسازی و پالایشگاه تبریز، ارزش معاملات به 80میلیارد تومان بالغ شد. از 199نمادی که به روی تابلو رفتند، 101 نماد با رشد قیمت و95 نماد با افت ارزش معامله شدند.
